Eksponati su fotografije, kao i primjerci tabakera, kutija cigareta iz lične kolekcije Joachima Hainzla te iz "arhive" Fabrike duhana Sarajevo.
Izložba “Riječni tokovi i duhanski putevi u istoriji Bosne i Hercegovine” otvorena je večeras u Sarajevu u Umjetničkoj galeriji Bosne i Hercegovine.
Joachim Hainzl, osnivač Udruženja za promicanje sociokulturne različitosti XENOS, zajedno je s Maryam Mohammadi, fotografkinjom i istoričarkom umjetnosti, realizirao ovaj projekt.
Neki od eksponata stariji su od 100 godina – proizvodne i druge oznake na paklicama nekadašnjh cigareta Morava, Zeta, Ibar, (Niška) Drina… nazvanih po rijekama u bivšoj Jugoslaviji, svjedoče i o smjenama vlasti na teritoriji te zemlje, ali i Bosne i Hercegovine.
Jedan od primjeraka je kutija Morave proizvedena u Makedoniji s oznakama na bugarskom jeziku, dok paklica istoimenih cigareta iz Slovenije ima oznake na njemačkom jeziku.
Neki još stariji primjerci duhanskih tabakera imaju istovremeno oznake na hrvatskom, srpskom, bosanskom i njemačkom jeziku.
Pakovanja cigareta, po proizvodnim i drugim znamenkama, svjedoče i o vremenima ratova, okupacija i pokreta otpora, ali i novoprobuđenog nacionalizma.
Izložba donosi i tekstove o tome kako su u Kraljevini Jugoslaviji, na primjer, ali i kasnije, u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji, marke cigareta nazivane po rijekama, što je uvedeno kao antinacionalni koncept, a kasnije u znak „bratstva i jedinstva“.
Tekstovi svjedoče i o tome da je Austro-ugarska monarhija uvela duhanski monopol koji je zamijenio dotadašnju manufakturnu prizvodnju te da su odmah po okupaciji Bosne i Hercegovine osnovane fabrike duhana u Sarajevu, Mostaru, kasnije u Banjaluci i Travniku. U njima su u velikom broju radile žene, što svjedoče brojne stare fotografije.
Izložba “Riječni tokovi i duhanski putevi u istoriji BiH” priređena je povodom obilježavanja stogodišnjice od ubistva austrougarskog prijestolonasljednika Franca Ferdinanda i njegove supruge Sofije te ukazuje na istorijske i lične veze između BiH i Štajerske.
Dio izložbe su fotografije rijeke Save (sa mostom u Brodu), Miljacke (sa sarajevskim mostovima), Drine (s mostom u Višegradu) i Neretve (s mostovima u Jablanici i Mostaru).
Te rijeke su u viševjekovnoj istoriji BiH razdvajale, ali i spajale, pa su takav njihov značaj istražili i dokumentirali autori izložbe Joachim Hainzl i Maryam Mohammadi.
U izložbenoj cjelini je i video „Fluchtwege/Putevi bijega“, intervju sa šest žena iz BiH o njihovim životima i odnosima prema rijekama i mostovima. Sve one su morale napustiti svoju zemlju tokom rata. Neke su se vratile a neke žive u Grazu.
Projekat je podržao Odjel za kulturu Štajerske, koji finansira međunarodne kulturne i umjetničke projekte povodom obilježavanja 100. godina od početka Prvog svjetskog rata.
Izložba je bila predstavljena u Muzeju Graza od jula do septembra. U objektu nekolio metara od tog muzeja rođen je Franz Ferdinand, ubijen u istorijskom Sarajevskom atentatu 1914. godine, pa je izložba predstavljena u mjestima i njegovog rođenja i smrti.
