Nobelovu nagradu za medicinu ili psihologiju za 2014. godinu dobili su američko-britanski naučnik John O’Keefe i Norvežani, bračni par, May-Britt i Edvard Moser za otkriće ćelija koje čine sistem pozicioniranja u ljudskom mozgu.

Jedna polovina nagrade pripad O’Keefeu, a druga polovina Moserovima, saopštila je Nobelova skupština na Institutu Karolinska.

“Osjećaj za prostor i mogućnost da se usmjeravamo su suštinski za naše postojanje. Osjećaj za prostor donosi percepciju pozicioniranja u okolini”, navodi se u saopštenju.

O’Keefe je 1971. godine otkrio prvu komponentu sistema za pozicioniranje, a 2005. godine  May-Britt i Edvard Moser otkrili su drugu ključnu komponentu ovog sistema.  

 O’Keefe je otkrio da su određene nervne ćelije u dijelu mozga koji se zove hipokampus uvijek aktivne kada se pacov nalazi u jednom dijelu prostorije, dok su druge ćelije aktivne kada se životinja nalazi u drugom dijelu prostorije. On je zaključio da ove ćelije stvaraju mapu prostora.

Više od tri decenije kasnije, May-Britt i Edvard Moser utvrdili su postojanje takozvanih “mrežnih ćelija”, koje generišu koordinatni sistem za precizno pozicioniranje i pronalaženje pravca.

Objavljivanje dobitnika Nobelovih nagrada za 2014. godinu počelo je danas, a završava se 13. oktobra nagradom za ekonomiju.

Svaka nagrada je vrijedna osam miliona švedskih kruna, odnosno oko 1,1 miliona dolara. Nagrade će biti uručene 10. decembra, na godišnjicu smrti utemeljivača ovog priznanja Alfreda Nobela.