Reportaža njemačkog javnog servisa: Protesti u Srbiji i Vučićev propagandni rat

„Danas je 111. dan otkako su studenti Fakulteta dramskih umjetnosti zauzeli svoj fakultet u Beogradu. Pridružili su im se skoro svi studenti, iz svih univerzitetskih centara u Srbiji. Pješačili su kilometrima širom zemlje na demonstracije u različite gradove. I nisu sami. Građani Srbije su ustali i stali na njihovu stranu. Sada su stigli u Beograd i danas očekujemo najveći protest u historiji Srbije“, prenosi ARD otvaranje programa o protestima na N1.

N1 izvještava objektivno, ponekad pomalo blagonaklono prema studentima, ali u skladu s novinarskim standardima, prenosi ovaj medij. Ovo je rijetkost u Srbiji, navedeno je u reportaži.

„Prema podacima nezavisnog novinarskog udruženja NUNS u Beogradu, samo oko tri posto svih medija kritički izvještava o autoritarnoj vlasti. N1 i njena partnerska stanica Nova S su nezavisni od srpske države. Njihova matična kompanija, United Group, nalazi se u Luksemburgu. Osnivač i suvlasnik je Dragan Šolak, srbijanski biznismen s prebivalištem u inostranstvu. Za predsjednika Srbije Aleksandra Vučića, Šolak i njegovi mediji su državni neprijatelji koji zemlju žele gurnuti u haos. Vučić vodi pravi medijski rat protiv njih, dok javnosti predstavlja da su oni ti koji su njemu objavili rat“, navodi ARD.

„Njihova ideja je da pokrenu revoluciju i da me ubiju. Za kriminalnog tajkuna, Dragana Šolaka i njegove političke sluge, to je jedini način da dođu na vlast. Zato što me nikada neće pobijediti na izborima. Narod ih nikada nije htio i nikada neće htjeti“, prenosi ARD šta je Vučić rekao o N1 i Nova S.

Demonizacija Dragana Šolaka ima sličnosti s kampanjama koje je Viktor Orban vodio protiv američko-mađarskog milijardera Džordža Soroša, navodi se u reportaži. Za oko 97 posto srbijanskih medija Aleksandar Vučić je nedodirljiv ili heroj, piše. Provladina privatna televizija Informer TV ovako je izvještavala o velikom protestu u Beogradu: prenosila je folklor.

TV stanica prikazuje bizaran performans uz srpsku narodnu muziku, navodi se u tekstu. Naslov glasi: „Teroristička banda danas planira krvoproliće u Beogradu“. Prikazane su slike hapšenja dva studenta i jedne studentice. Tvrdi se da su zajedno s još troje studenata planirali da provale u zgradu javnog servisa RTS kako bi putem televizije zahtijevali formiranje prelazne vlade. Plan koji djeluje potpuno nerealno, ali je za Informer TV postao udarna vijest. U studiju sjede dvije voditeljice i urednik Informera, biznismen Dragan Vučićević. Podiže ruke, plješće rukama i slavi hapšenja, prenosi ARD.

„Bože, kako lijepo zvuče ove srpske pjesme uz hapšenje ovih terorista, ovih ustaških terorista. Pohapsite ih sve, jednog po jednog. A tek smo počeli“, kazao je Vučićević gledajući emisiju, navodi se u tekstu.

Ustaše su se zvali, kako navodi, hrvatski fašisti koji su u Drugom svjetskom ratu pobili mnoge Srbe, Jevreje i Rome. U srpskoj vladajućoj partiji SNS uobičajena je praksa da se protivnici režima kleveću kao ustaše, rečeno je u reportaži. Takvi agresivni napadi upakovani u ležerne televizijske emisije – to je novi oblik propagande, koji, međutim, preuzima i mnogo toga već poznatog, kaže Željko Bodrožić, predsjednik Nezavisnog udruženja novinara Srbije (NUNS).

„Ova propaganda je mutant, s jedne strane komunističke propagande Jugoslavije, SPS-ove propagande Slobodana Miloševića i propagande sovjetskog KGB-a. Radi se o ispiranju mozga i satanizaciji protivnika. Zatim se koriste novi mediji i tehnologije da bi se sve to vještije prezentiralo. I to daje rezultate – Vučić je uspio da ostane na vlasti 13 godina, uprkos očiglednoj korupciji i kriminalizaciji zemlje kakva do tada nije postojala“, istakao je Bodrožić za njemački javni servis.

ARD je prenio i atmosferu s protesta ispred Informera, gdje su učesnici uzvikivali „vrati konju glavu Dragane“.

Krajem marta u Beogradu, ispred redakcije tabloida i TV kanala Informer, navodi ovaj radio, skoro 10.000 studenata i drugih demonstranata stoji ispred ograde i demonstrira. Na jednom od transparenata piše „Dezinformer“. Aleksa je s Fakulteta političkih nauka Univerziteta u Beogradu, čiji studenti su organizatori protesta. Iz sigurnosnih razloga navodi samo svoje ime. Aleksa kaže da su studenti objavili rat Informeru – simbolično, prenosi ovaj medij.

„Objavili smo medijski rat Informeru jer ne istražuju i ne rade po novinarskim standardima. Informer je mašinerija stvorena da truje društvo. Kada odem na Informerov portal, vidim laži koje su toliko gnusne da je teško povjerovati“, kazao je student Aleksa, prenosi ovaj javni servis.

Aleksa govori za ARD o konkretnom povodu za protestne akcije.

„Širili su jezive laži o majci našeg kolege studenta. I to je bila kap koja je prelila čašu. Morali smo da reagujemo“, naveo je on.

Jedan srbijanski student muslimanske vjeroispovijesti kritikovao je činjenicu da veliki dio političke elite u Srbiji negira genocid nad Bošnjacima u Srebrenici, prenosi ovaj medij. Informer je odgovorio kampanjom protiv studenta, nazivajući ga izdajnikom plaćenim iz inostranstva, piše. Informer je širio i informacije o zdravstvenom stanju njegove majke, navodi ARD.

Pored Informera, među najagresivnije pro-Vučićeve medije spadaju i dva televizijska kanala s nacionalnom frekvencijom, Pink i Happy, kao i tabloidni listovi Alo, Kurir, Večernje novosti i Srpski telegraf. Prema riječima predsjednika Nezavisnog udruženja novinara Srbije (NUNS), Željka Bodrožića, srbijanska medijska scena je u velikoj mjeri aparat za održavanje moći, skrojen po Vučićevoj mjeri.

„Vučić je došao na pogodno tlo. Poslije pada Miloševićevog režima 2000. godine nismo uspjeli u potpunosti reformirati medijski sistem. Vučić i njegova stranka su jednostavno izgradili svoje sopstvene medije. Počevši od stotina portala na lokalnom nivou do desetak televizijskih kanala koji se mogu gledati širom zemlje preko državnog provajdera Telekom. Ovi kanali su najvažniji izvor vijesti za oko 85 posto Srba. Informer pokazuje novi nivo bezobzirnosti i brutalnosti prema protivnicima režima. I jasno se vidi da instrukcije dobijaju iz kabineta predsjednika i iz štaba stranke SNS. Postoji koordinacija spinova i napada na protivnike režima“, istakao je Bodrožić za N1.

Ovako temeljno sprovedena medijska manipulacija teško da postoji u nekoj drugoj zemlji u Evropi, piše ARD. Prema Bodrožićevim riječima, to ima veze i s Vučićevom biografijom. Prije nego što je postao političar, Vučić je i sam bio izvještač – 90-ih godina tokom rata u Bosni i to za propagandne medije bosanskih Srba.

„Vučić se 1993. pridružio Srpskoj radikalnoj stranci Vojislava Šešelja. Vučićev mentor Šešelj je smatran političkim vođom četničkog pokreta i proveo je 12 godina u zatvoru zbog ratnih zločina. Godine 1998, tokom rata na Kosovu, Vučić postaje ministar informisanja u režimu Slobodana Miloševića. Između ostalog, Vučić je privukao pažnju jer je cenzurisao medije koji su bili kritični prema režimu i izricao im drakonske kazne. Tokom tog perioda, kritički orijentisani novinski izdavač Slavko Ćuruvija ubijen je ispred svog doma u Beogradu. Postoje sumnje da iza ubistva stoji srpska služba bezbjednosti“, navodi se u reportaži.

„Vučićev politički razvoj odvijao se u izrazito nacionalističkom svijetu, gdje je legitimno lagati i varati za viši cilj – odbranu Srbije i srpstva. A Srpska radikalna stranka je uvijek bila protiv slobode medija i za vladavinu čvrstom rukom. Oni su kontrolisali medije i koncipirali svoje medije“, ispričao je Bodrožić za njemački javni servis.

Poslije pada Miloševićevog režima 2000. godine, u Srbiji je isprva došlo do demokratizacije. Sve dok 2003. tadašnji premijer Zoran Đinđić nije ubijen snajperom. S Aleksandrom Vučićem, već 13 godina na vlasti ponovo je čovjek iz starog Miloševićevog režima, navedeno je u reportaži. Vučić je zarobio srbijansku državu, kažu pojedini stručnjaci. Izgradio je aparat moći skrojen po njegovoj mjeri, navodi se.

Tokom studentskih protesta, mnogi zahtijevaju novi medijski sistem u Srbiji. To važi i za Teodoru, koja studira njemački jezik na Univerzitetu u Beogradu i učestvuje u blokadi više od 60 od 80 fakulteta u Srbiji. Tokom razgovora na svom zauzetom Filološkom fakultetu, ona se žali na srbijanski javni servis RTS. On, doduše, ne huška protiv studenata koji protestuju kao Informer, Pink, Happy i drugi, ali je i on pod kontrolom vlasti. Teodora smatra da RTS u velikoj mjeri ignoriše proteste i jedva ulazi u razgovor sa studentima, prenosi ARD.

„U prva tri mjeseca dobili smo samo jedan poziv za intervju kao studenti i mislim da je to strašno. Tada ljudi nisu mogli da nas vide“, kazala je ona za njemački javni servis.

O velikom protestu 15. marta, kada je više od 300.000 ljudi došlo u Beograd, izvještavali su mediji širom svijeta. Ali srbijanski javni emiter u početku se satima uzdržavao, a kasnije je samo kratko izvještavao u vijestima, navodi ovaj medij.

„U 16 sati, kada je grad bio pun ljudi, emituju koncert, pa poslije seriju ili tako nešto. To pokazuje da im protesti nisu toliko važni ili da ne žele da pokažu koliko je ljudi u Beogradu“, kazala je ona za ovaj medij.

Ponovo protest ispred jedne medijske kuće. Ovog puta ispred nezavisne televizije N1. Oko stotinu demonstranata, skoro svi muškarci, stoji i viče: „Srbija, Srbija“ i „izdajice“. Odvojeni su kordonom policije, jer ispred njih stoje stotine kontrademonstranata – prenosi ARD.

„Među demonstrantima koji protestuju protiv kanala N1, nalaze se i funkcioneri partije Pokret socijalista, proruski potpredsjednik vlade Aleksandar Vulin. Trenutno napušta funkciju, jer je tokom protesta cijeli vladin kabinet podnio ostavku. Kritičari kažu da je Vučić zamijenio svoje ‘šahovske figure’“, navedeno je.

Pokret socijalista je koalicioni partner Vučićeve stranke SNS. Dakle, to je sve samo ne protest građana, kaže programski direktor N1 Igor Božić za ARD.

„Dugo već skrećemo pažnju na to da smo pod pritiskom vlasti. Ali od velikog protesta u Beogradu primijetili smo radikalizaciju. Sada je po prvi put jedna stranka iz vlasti otvoreno protestovala protiv slobodnih medija. Autobusima su nam dovezli svoje funkcionere i blokirali nam ulaz. Htjeli su da odvuku pažnju od protesta protiv medija lojalnih ovdašnjem režimu. Oni sve jednostavno izokrenu tako što nešto slično rade nama“, kazao je Božić za ARD.

Na kanalima televizijskih stanica odanim Vučiću vodi se kampanja protiv N1 i Nova S koju sprovodi Centar za društvenu stabilnost, organizacija koju vjerovatno podržava Vlada Srbije, navodi se. Video klip prikazuje odlomke iz programa televizije N1 i partnerske Nova S i predstavlja frontalni napad na ova dva emitera, navodi ARD.

„Svaki dan nove laži: ‘Vučić napada, Vučić zapošljava nasilnike, Vučić štiti kriminalce. On je sramota za Evropu.’ Svaka njihova laž je kratkog vijeka, ali su posijali mržnju. Zato probudi se! Uskoro u Beograd – mirno, demokratski, ujedinjeno!“

To je poziv predsjednika Vučića na manifestaciju protiv studentskih protesta. Ali to se još nije dogodilo, jer je ona odložena. I sama vlada stalno koristi drastične riječi protiv N1 i njegove partnerske stanice Nova S. Kritične medijske stvaraoce Vučić opisuje kao dijelove mreže koja je targetirala njega i Srbiju – navodi se u reportaži.

„Možda mogu da me ubiju. Hoće da pobijede u Srbiji i da ovdje izvedu revoluciju, lažima i obmanama. Hoće da ukinu Srbiju kao državu. Ali to nikada neće moći“, naveo je Vučić, prenosi javni servis.

Napadima se priključuje i Vučićeva stranačka kolegica, predsjednica parlamenta Ana Brnabić. Kada je United grupa, matična kompanija N1 sa sjedištem u Luksemburgu, morala da proda svog srbijanskog kablovskog operatera SBB, Brnabić je bila sretna. Jer je vjerovala da će to N1 istisnuti sa srbijanskog tržišta – navodi ARD.

„Mordor je pao“, kaže Brnabić, prenosi njemački medij.

Ali United grupa, koju Brnabić poredi s imperijom zla iz „Gospodara prstenova“, ostaje u Srbiji, navedeno je u reportaži. Imaju dogovor s novim vlasnikom kablovskog provajdera da se kanali N1 i Nova S trajno emituju u kablovskoj mreži. Međutim, Vlada Srbije se već pobrinula da spriječi širenje SBB-ove kablovske mreže u mnogim gradovima Srbije, navedeno je. N1 se može gledati samo u oko 40 posto srbijanske mreže. Tu je i velika podrška države Telekomu kako bi zagorčavali život N1 na tržištu Srbije, piše u reportaži.

Vladine kampanje daju rezultate. Novinari N1 to osjećaju na ulici, kaže direktor N1 Igor Božić.

„U posljednja četiri mjeseca prijavili smo tri ozbiljna incidenta. Jednu od naših kolegica je tokom kontraprotesta protiv studentskih protesta napao i udario maskirani napadač. Drugu reporterku je tokom prenosa uživo više od sat vremena pratio i vrijeđao. A još jednoj reporterki je zaprijećeno smrću na marginama Vučićevog skupa“, istakao je direktor N1.

Napadi se mogu vidjeti na internetu. Od reporterke N1 je zatraženo da se izgubi i upućene su joj najgore seksualne uvrede, navodi se.