U 60. godini života preminuo je akademik Dubravko Lovrenović. Bh. mediavelista rođen je 30. augusta 1956. godine u Jajcu.
Na Odsjeku za historiju Filozofskog fakulteta u Sarajevu diplomirao je 1979. godine. Na istom je fakultetu odbranio doktorat “Ugarska i Bosna (1387-1463)” 1999. godine. Na istom je Odsjeku prošao sva univerzitetska zvanja. Bio je redovni profesor na oblasti Historija srednjeg vijeka.
VEZANE VIJESTI
Bio je član ANU BiH, sekretar Odbora za historijske nauke pri Akademiji, te u sastavu Komisije za zaštitu nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine i Komisije za saradnju sa UNESCO-m. Od 2012. bio je član Društva za proučavanje srednjovjekovne bosanske historije.
Posebni fokus njegovog profesionalnog angažmana bio je na srednjovjekovnoj bosanskoj i evropskoj historiji, s posebnim osvrtom na regiju centralno-istočne Evrope, Ugarsko-bosanskim odnosima u srednjem vijeku, recepciji i tumačenju bosanskog srednjovjekovlja u novom vijeku i savremenom dobu, historijskim mitovima i njihovoj upotrebi te materijalnoj kulturi (stećci prije svega).
Ponajviše njemu i njegovom timu ljudi, stećci su priznati u UNESCO-u , i upisani na listu svjetske baštine – što je za BiH velika čast i obaveza.
“Odavno je ustaljeno mišljenje, s razlogom, da BiH jeste kolijevka stećaka. Takva tvrdnja zahtjeva širu eksplikaciju. Stećak je ideja groba – vječna kuća”.
“Stećci kao jedan od simbola srednjovjekvone bosne, i današnje Bosne predstavljaju sumarium ljudskog promišljanja smrti koje vodi do ljudske predhistorije”.
“Pojedini bosanski vladari, Stjepan I Kotromanić, Tvrtko I Kotromanić i Stješan Tomaš dovode se u vezu sa grčkim krivovjerjem. Po mom sudu, na ovoj razini informisanosti – radi se o tome da grčko krivovjerje označava pripadnost vladara šizmatičkoj crkvi bosanskoj”.
“Da li se taj izraz grčka groblja, koji se tiču nekropola – stećaka, mogu odnositi samo na priopadnice crkve bosanske, poznato je da su ispod stećaka sahranjivani pripadnici i crkve bosanske, i katoličke i pravoslavne crkve. Ne smije se isključiti termin da grčka groblja označava pripadnost crkvi bosanskoj. To može ostati samo hipoteza”.
Dubravko Lovrenović insistirao je na zapadnoevropskom porijeklu i provincijalnosti umjetnosti stećka. Iako u svom djelu Stećci uglavnom insistira na naučnom diskursu, njegova retorika povremeno postaje duboko romantična, implicirajuću organsku koncepciju umjetničkih fenomena, stoji u tekstu objavljenom na sajtu fondacije Mak Dizdar.
U skladu sa tvrdnjom o evropskog medijevalnom karakteru simbolizma stećka je Lovrenovićevo odbijanje bilo kakvog kontinuiteta između ovog ‘duha’ i kasnijih faza bosanske historije:
“Kao rezultat etničkih migracija i vjerskih preobražaja za vrijeme osmanske vladavine, ‘savez’ živih i mrtvih Srednjeg vijeka je prekinut (…) a to je najbolja indikacija razdora izmeđa dva historijska perioda – srednjovjekovnog u kome se stećak pojavio i osmanskog u kojem umjetnost stećka doživljava svoj kraj.”
Stiče se osjećaj da je ovaj skup duboko ideoloških pozicija posljedica ne samo esteskih pretpostavki:
“Bosanski duh je ‘prosvijetljen’ uticajem ‘evropskog simbolizma’ Srednjeg vijeka (istinski fascinantan preokret popularne ideje ‘Mračnog doba’!), dok osmanski uticaj stvara ‘razdor’ koji znači da je ‘bosanski srednjovjekovni duh’ sasvim različit od ‘bosanskog osmanskog duha’ i, implicitno, ‘bosanskog savremenog duha’”.
“Jasno je da stećci predstavljaju izvanredan potencijal u smislu turističkih smjernica, u tom smislu da se BiH zaista predstavi kao zemlja stećaka. Ja sam povukao jednu paralelu već odavno: ako su zemlje poput Francuske, Njemačke, Italije, Engleske u srednjem vijeku bile zemlje katedrala, onda je srednjovjekovna Bosna bila zemlja stećaka. Na toj činjenici bi se moralo raditi na njezinoj popularizaciji i na njezinom stavljaju u svrhu turističke ponude. U tom smislu nije potrebna ni odluka svjetskog komiteta. Naravno, ako ona bude pozitivna, čemu se nadamo, sasvim sigurno da bi ona morala naći svoj odraz u našoj turističkoj ponudi”.
Šta je savjetovao mladima zainteresovanim za studiranje historije i naučno bavljenje srednjim vijekom?
“Teško je dijeliti savjete, pri tome imajući u vidu generacijski jaz i potpuno različita životna iskustva. Još teže je to s obzirom na pitanje što ga mogu postaviti samome sebi: da li bih danas, sa ovim iskustvom, izabrao isti životni put kao u vrijeme kada sam završavao fakultet? Svjestan sam da odgovor na postavljeno pitanje uvijek izmiče i da je podložan tzv. “naknadnoj pameti”. S tim i bez toga, čak i u ona “najsretnija” vremena, bavljenje naučnim radom, konkretno historiografijom, ovdje je uvijek bilo skopčano sa određenim rizicima, sa egzistencijalnim problemima i marginalizacijom. Naša struka je, osim toga, više nego potcijenjena, ona je postala nekom vrstom “javne govornice” na kojoj svi – ponajprije cijeli spektar “desničara” – samouvjereno izriču svoje ocjene ne samo historijskih događaja nego i cijelih historijskih epoha. Na djelu je revizionizam najgore vrste. Zato se, i zbog mnogo čega drugoga, ne osjećam pozvanim dijeliti savjete”, kazao je u intervjuu objavljenom 2013. godine.
“Smatram međutim da će budućnost pripasti historiografiji povezanoj sa jednom znanstvenom disciplinom, kod nas gotovo nepoznatom, naime sa etnopsihologijom”, govorio je Dubravko Lovrenović.
N1 pratite putem aplikacija za Android | iPhone/iPad i društvenih mrežaTwitter | Facebook i UŽIVO na ovom linku.
