Odluka o pokretanju zahtjeva za reviziju presude Međunarodnog suda pravde po tužbi Bosne i Hercegovine protiv Srbije za genocid, izazvala je brojne reakcije i novu političku krizu.
VEZANE VIJESTI
Donosimo vam sažetak dijelova presude s naglaskom na činjenice koje je BiH nastojala dokazati, a u tome nije uspjela.
Bosna i Hercegovina je tražila da Sud presudi:
1. Da je Srbija i Crna Gora pomoću organa i entiteta pod njenom kontrolom povrijedila svoje obaveze po Konvenciji o spriječavanju i kažnjavanju zločina genocida, namjerno djelomično uništavajući nesrpske nacionalne, etničke i religijske grupe unutar, ali ne ograničavajući se samo na teritoriju Bosne i Hercegovine, uključujući naročito muslimansko stanovništvo:
-ubijanjem pripadnika grupe;
-izazivanjem ozbiljnih fizičkih i psihičkih povreda pripadnika grupe;
-namjernim nametanjem uslova života grupi sračunatog da izazove fizičko uništenje grupe, u cjelosti ili djelomično;
-nametanjem mjera usmjerenih na spriječavanju rađanja unutar grupe;
– namjerenim premještanjem djece iz jedne u drugu grupu;
2. Supsidijarno:
(i) da je Srbija i Crna Gora prekršila obaveze propisane u Konvenciji o sprječavanju i kažnjavanju zločina genocida, saučesništvom u genocidu.
(ii) da je Srbija i Crna Gora prekršila obaveze propisane u Konvenciji o sprječevanju i kažnjavanju zločina genocida pomažući i podstičući pojedince, grupe i tijela uključene u genocid, na način određen naprijed u stavu 1.
3.da je Srbija i Crna Gora prekršila obaveze propisane u Konvenciji o sprječavanju i kažnjavanju zločina genocida udruživanjem radi počinjenja genocida i podsticanjem na genocid, na način određen naprijed u stavu 1.
Istina da je Sud u paragrafu 297 Presude utvrdio da je počinjen genocid u i oko Srebrenice
(“297. Sud zaključuje da su radnje počinjene uu Srebrenici, koje ulaze u okvir člana II(a) i (b) Konvencije, počinjene sa specifičnom namjerom da se djelomično uništi grupa Muslimana Bosne i Hercegovine; shodno tome, te radnje predstavljaju radnje genocida koje su počinili pripadnici Vojske Republike Srpske u i oko Srebrenice negdje oko 13.jula 1995.godine”)
Međutim, Sud smatra da ovaj zločin BiH nije uspjela prepisati Srbiji.
Sud je presudio da Bosna i Hercegovine nije uspjela dokazati sljedeće tačke tužbenog zahtjeva zbog čega Sud:
Utvrđuje da Srbija nije počinila genocid putem svojih organa ili osoba čije djelovanje povlači njenu odgovornost prema međunarodnoom uobičajnom pravu, suprotno obavezama iz Konvencije o sprječavanju i kažnjavanju zločina genocida;
Utvrđuje da Srbija nije učestvovala u udruživanju radi izvršenja genocida, niti da je podsticala na genocid suprotno obavezama iz Konvencije o sprječavanju i kažnjavanju zločina genocida;
Utvrđuje da Srbija nije saučestvovala u genocidu suprotno obavezama iz Konvencije o sprječavanju i kažnajavnju zločina genocida;
U tekstu Presude Sud se detaljno bavio pitanjem pripisivosti ovog zločina tuženoj strani kako bi obrazložio razloge Presude. Kao što je već rečeno:
“ 376. Sud je već zaključio da, osim u slučaju Srebrenice, tužilac nije dokazao da su široke rasprostranjenjene i ozbiljne zločine, za koje tužilac smatra da krše član II stav (a) do (e) Konvencije o genocidu, počinioci izvršili sa specifičnom namjerom. Sud također smatra da tužilac nije dokazao postojanje namjere tužene strane, bilo na osnovu postojanja usklađenog plana ili na osnovu tvrdnje da analizirani događaji otkrivaju konzistentan obrasac ponašanja koji isključivo ukazuje na postojanje takve namjere. međutim, nakon što je utvrdio da je u slučaju masakra u Srebrenici iz jula 1995. godine u operacijama koje su vodili pripadnici VRS počinjen genocid,Sud će ispitati da li ta djela mogu biti stavljena na teret tuženoj strani.”
Pravni tim Bosne i Hercegovine tvrdio je da je Srbija i Crna Gora, u Deklaraciji Savjeta ministara od 15.juna 2005. godine, priznala odgovornost za genocid u Srebrnici. Tekst deklaracije glasi:
“Oni koji su izvršili ubistva u Srebrenici, kao i oni koji su naložili i organizovali taj masakr nisu predstavljali ni Srbiju ni Crnu Goru, već jedan nedemokratski režim terora i smrti, protiv kojeg je većina građana Srbije i Srne Gore pružila najsnažniji otpor”
Sud je odbio prihvatiti da je izjava data u Deklaraciji priznanje odgovornosti tvrdeći da je ovo zapravo akt političke prirode jer namjera Vlade nije bila da ovim aktom proizvede pravno dejstvo.
“386…istina da postoji mnoštvo dokaza o direktnom ili indirektnom učešću zvanične vojske SRJ, zajedno sa vojnim snagama bosanskih Srba, u vojnim operacijama u Bosni i Hercecgovini u godinama prije događaja u Srebrenici. Ovo učešće stalno su osuđivali politički organi Ujedinjenih nacija, što je zahtijevalo da SRJ to zaustavi. Međutim, nije dokazano da je takvog učešća bilo u maskrima počinjenim u Srebrenici. Dalje, ni Republika Srpska, a ni VRS nisu bili de jure organi SRJ zato što nisu imali status organa te države prema njenom domaćem pravu.”
Po pitanju 1.800 oficira 30 Kadrovskog centra u Beogradu, Sud je zaključio da nije dokazano da su ove osobe bili oficiri SRJ prema njenom unutrašnjem zakonodavstvu.
“388.Sud prije svega, zapaža da nisu prezentovani nikakvi dokazi o tome da su general Mladić, ili bilo koji drugi oficir čija je personalna pitanja vodio 30. Kadrovski centar, bili oficiri tužene strane u skladu s njenim domaćim zakonom, dakle da nisu bili de jure organi. Nema nikakve sumnje da je SRJ pružala značajnu finansijsku podršku Republici Srpskoj i da je jedan od tih oblika bila i isplata plaća i drugih beneficija nekim oficirima VRS. Ovo ih međutim nije automatsku učinilo organima SRJ. Te oficire je u komandu imenovao predsjednik Republike Srpske i bili su podređeni političkom vođstvu Republike Srpske.”
Po pitanju Škorpiona koji su bili pripadnici regularnih policijskih snaga Srbije, Sud zaključuje:
“389. Odlučujući na osnovu ovih materijala, Sud ne može utvrditi da su Škorpioni sredinom 1995. godine bili de jure organi tužene strane. Osim toga sud zapaža da se, djela organa koji je država stavila na raspolaganje nekim drugim javnim vlastima, neće smatrati dijelima te države ukoliko je taj organ postupao u ime javnih vlasti kojima je bio stavljen na raspolaganje”.
(izvor: Međunarodni sud pravde i knjiga ”Revizija presude Međunarodnog suda pravde” autora Sakiba Softića)
N1 pratite putem aplikacija za Android | iPhone/iPad i društvenih mreža Twitter | Facebook i UŽIVO na ovom linku.
