Tradicionalnom seder večerom Jevreji cijelog svijeta počet će večeras obilježavati Pesah, na njihovu 5775. godinu, kojom se vraća sjećanje na izlazak Jevreja iz egipatskog ropstva, prelazak preko Crvenog mora i dolazak u obećanu zemlju.
Pesah je praznik koji se najduže u kontinuitetu obilježava u svijetu, već više od 2.500 godina, dok su ga u Sarajevu Jevreji prvi put obilježili prije 450 godina kada su došli na područje BiH.
Predsjednik Jevrejske zajednice BiH Jakob Finci ističe za Fenu da Pesah, kao praznik oslobođenja Jevreja iz egipatskog ropstva, simboliše ono za čim svi ljudi teže – da budu slobodni.
Ističe da je mala jevrejska zajednica koja je desetkovana u Drugom svjetskom ratu za vrijeme holokausta, dosta članova izgubila i za vrijeme posljednjeg rata u BiH. Stoga bh. Jevreji sada Pesah obilježavaju zajednički u Jevrejskoj opštini, jer je malo porodica koje su kompleksne i mogu ovaj praznik obilježiti u porodičnom krugu.
Finci naglašava da će se Pesah, u ovoj godini kada se obilježava 450 godina postojanja Jevrejske opštine u Sarajevu, obilježiti na posebno svečan način. Obilježavanje će početi tradicionalnom seder večerom u Jevrejskoj opštini, koja propisuje tačno određeni redoslijed konzumiranja hrane.
“Također, na seder večeri je obaveza da se pročita Hagada, kao priča o izlasku Jevreja iz egipatskog ropstva. Ne treba ni govoriti da je nama u Sarajevu posebno važna Sarajevska hagada, bez obzira na to što je ona sada u ‘zatvoru’ u Zemaljskom muzeju BiH i ne može je niko vidjeti. Seder traje osam dana u dijaspori, a sedam dana u Izraelu”, kazao je on.
Trpeza seder večere donosi obilje vrsta hrane, s dubokom porukom i simbolikom. Tako je obavezno da se na stolu nađu gorke trave da podsjete na gorčinu ropstva, salata kao nešto zeleno da podsjeti na slast toga što sloboda donosi, potom komad piletine da podsjeti na kost koja je prinošena kao žrtva dok je postojao Jerusalemski hram i jedna mješavina slatkih stvari koja se pravi od ribanih jabuka, oraha i meda – haroset, što asocira na malter kojim su se zidale egipatske piramide, ali i na slast slobode.
“Također, gorke trave se još umaču u slanu vodu, jer ona asocira na znoj i suze dok su Jevreji bili u ropstvu. Tu je i jedno kuhano jaje kao simbol života i njegove obnovljivosti. Nakon tradicionalne slijedi standardna večera”, zaključio je Finci.
Hagada je jevrejska obredna knjiga, koja sadržava biblijske priče, molitve i psalme vezane za praznik Pesah, posvećen oslobođenju Jevreja od egipatskog ropstva. S tim sadržajem podudara se i ilustrovani dio knjige. Sarajevska hagada pisana na finom pergamentu, predstavlja najstariji i najraskošniji primjer ove vrste kodeksa. Djelo je španske iluminatorske umjetnosti XIV stoljeća, s očiglednim uticajem tadašnje italijanske i francuske savremene slikarske umjetnosti.
