IPI o Dodikovom tzv. zakonu o "stranim agentima": Gušenje nezavisnih medija

"Ovaj zakon, koji se doživljava kao odmazda prema kritičarima vlasti, izaziva zabrinutost zbog svoje potencijalne upotrebe u označavanju nezavisnih medija i organizacija civilnog društva kao stranih agenata. Naša koalicija se već dugo protivi usvajanju ovakvog zakona u Republici Srpskoj i sada poziva da se usvojeni zakon odmah opozove, te da međunarodna zajednica snažno usprotivi ovom zakonu", navodi IPI.
Dana 27. februara, Republika Srpska je usvojila takozvani "zakon o stranim agentima", uz parlamentarnu većinu. Zakon je prethodno najavio predsjednik entiteta Milorad Dodik, a uveden je po hitnom postupku. Usvojeni zakon je isti kao onaj koji je predložen 2023. godine, s tim da su promenjeni samo zakonski rokovi.

U saopštenju organizacija objašnjava da je, nakon nedavne presude Dodiku, Republika Srpska pokrenula "hitno usvajanje seta odluka i zakona koji imaju za cilj podrivanje državnih institucija, kao i vršenje pritiska na nezavisne medije i civilno društvo".

Zakon reguliše dozvoljene funkcije i aktivnosti nevladinih organizacija koje primaju strane donacije, te ih podvrgava posebnim obavezama za registraciju i periodično izveštavanje. Tekst zakona, koji je prethodno bio dostupan kao nacrt delegaciji MFRR, pokazuje da regulacija ne uspostavlja minimalni prag za "strano finansiranje". Prema tome, nevladine organizacije bi bile obavezne redovno izveštavati o iznosu i donatoru najmanjih doprinosa koje prime, što samo po sebi predstavlja opterećujući zahtev koji ometa svakodnevni rad organizacija civilnog društva. Zakon dalje zabranjuje nevladinim organizacijama, uključujući istraživačke medije, "politički rad" i propisuje obavezu označavanja svih publikacija nevladinih organizacija kao "strani agenti".

"Istog dana, online medij Capital.ba je pretražila lokalna policija, u akciji koja podsjeća na upade u susjednoj Srbiji. Ovaj potez uslijedio je u vrijeme obustave finansiranja od strane SAD-a i povećanih tenzija i pritisaka na medije i organizacije civilnog društva širom regiona", navodi IPI.

Organizacija ističa da su zakoni o stranim agentima koji su usvojeni u Evropi u poslednjim godinama imali štetan uticaj na slobodu medija, "namećući nesrazmjeran administrativni teret nezavisnim medijima, te pokušavajući da kontrolišu i smanje njihovo finansiranje, ograniče njihovu ulogu kao čuvara demokratije stigmatizujući njihov rad, a u nekim slučajevima su ih tjerali u egzil".

Ovaj zakon u Republici Srpskoj naišao je na protivljenje Organizacije za sigurnost i saradnju u Evropi (OSCE), Komesara za ljudska prava Saveta Evrope, zajedničkog mišljenja OSCE/ODIHR i Venecijanske komisije, kao i troje nezavisnih stručnjaka UN-a.

"Partneri MFRR i SJN ističu da usvajanje zakona o stranim agentima, i neopravdano korištenje hitnog postupka, podriva demokratske principe u njihovoj suštini i uglavnom je nesrazmjerno. Takvi zakoni rizikuju stvaranje mogućnosti za veće proizvoljne akcije i politički motivisano maltretiranje nezavisnih medija".

╰┈➤ Program N1 televizije možete pratiti UŽIVO na ovom linku kao i putem aplikacija za Android|iPhone/iPad, pridružite nam se i na WhatsApp kanalu klikom ovdje