Lider Srpskog pokreta obnove Vuk Drašković nalazi se na čelu te političke stranke pune 33 godine, po čemu je bez premca na prostoru bivše SFRJ. Drašković je izabran za predsjednika SPO-a na današnji dan 1990. godine i jedan je od tek dvojice partijskih vođa iz prve godine obnovljenog višestranačja koji i dalje drže lidersku palicu.

Sa više od trideset godina stranačkog rukovođenja u svih šest država nastalih na teritoriji „druge Jugoslavije“ mogu da se pohvale još samo predsjednik Stranke demokratske akcije Sandžaka Sulejman Ugljanin (od 29. jula 1990) i lider Srpske radikalne stranke, osuđeni ratni zločinac, Vojislav Šešelj.

Partije koje predvodi najdugovečniji ex-Yu liderski trojac već godinama nemaju bitniji uticaj na političkoj sceni, a sa pozicije šefa stranke nisu ih pomjerili ni brojni partijski raskoli i izborni neuspjesi.

I dok Drašković i Ugljanin, makar javno, još ne razmišljaju o tome da napuste stranačko kormilo, Šešelj je odmah nakon prošlogodišnjih aprilskih izbora najavio povlačenje sa funkcije predsjednika partije na kojoj se nalazi od 23. februara 1991. godine. Šešelj je za portal N1 rekao da se „nada da će na Kongresu u maju biti izabran novi predsjednik stranke“, ali je napomenuo da nijedan lokalni odbor SRS-a nije prihvatio njegovu želju da više ne bude na čelu stranke.

Put SPO-a, od 800.000 glasova do pada ispod cenzusa

Srpski pokret obnove se već na prvim višestranačkim izborima u Srbiji nametnuo kao lider opozicije i najžešći protivnik režima Slobodana Miloševića, mada je nakratko početkom 1999. godine šef SPO-a bio potpredsjednik tadašnje savezne vlade. Na izborima tokom devedesetih osvajao je i po 800.000 glasova, ali je na prvom izlasku na birališta nakon Petog oktobra doživio debakl i ostao van parlamenta.

U Skupštinu Srbije SPO se vratio 2003. godine u okviru koalicije sa Novom Srbijom Velimira Ilića, a Vuk Drašković je zadužio funkciju šefa diplomatije najprije Srbije i Crne Gore (SCG), a od 2006. godine i samostalne Srbije. Parlamentarni status stranka je ponovo izgubila 2007., da bi u sljedeća dva izborna ciklusa poslaničke mandate obezbijedila u koaliciji sa Demokratskom strankom (2008) i Liberalno-demokratskom partijom četiri godine kasnije. Od 2014. godine SPO nastupa sa Srpskom naprednom strankom, a u aktuelnom sazivu parlamenta ima dvojicu poslanika.

Najduži liderski staž u ostalih pet država nastalih na prostoru bivše SFRJ ima predsjednik Slovenačke demokratske stranke (SDS) Janez Janša, koji se na toj funkciji nalazi od maja 1993. godine. Javnosti je postao poznat krajem osamdesetih, kada je kao novinar ljubljanskog lista Mladina zbog odavanja vojne tajne bio osuđen na godinu i po zatvora.

Bogatu političku karijeru Janša je započeo kao ministar odbrane u prvoj slovenačkoj vladi, da bi kasnije u čak tri navrata bio premijer. Posljednji put vladu je vodio od marta 2020. do juna prošle godine, kada je Janšina stranka ponovo prešla u opoziciju.

Za razliku od Srbije i Slovenije, najdugovečniji partijski lideri u Bosni i Hercegovini i Hrvatskoj nisu toliko poznati široj javnosti u regiji, uprkos tome što imaju skoro trodecenijski staž na političkoj sceni. Na čelu Bosanske stranke (BOSS) još od maja 1994. tuzlanski advokat Mirnes Ajanović, koji je na izborima 1996. i 2006. bio kandidat za člana Predsjedništva BiH, a direktno je biran u Predstavnički dom Parlamenta FBiH.

Na novembarskim izborima za Parlamentarnu skupštinu BiH stranka Mirnesa Ajanovića osvojila je nešto manje od dva posto glasova, a tek malo bolji rezultat BOSS je ostvario na izborima za tuzlansku kantonalnu vlast.

Ajanović je u javnosti poznat kao političar i advokat koji skoro na mjesečnom nivou podnese po nekoliko krivičnih prijava protiv tamošnjih političara ili drugih državnih, entitetskih ili kantonalnih funkcionera.

Lider sa najviše staža u Hrvatskoj stariji i od Bidena

Rekord po dužini boravka na liderskoj funkciji u političkim partijama u Hrvatskoj drži predsjednik Hrvatske demokratske seljačke stranke (HDSS) Ivan Martan, koji je na najvišu funkciju u stranci aktivnoj pretežno na regionalnom nivou stupio 1995. godine.

Političar iz Čakovca, koji je u oktobru napunio 84 godine, izabran je 2021. godine u Županijsku skupštinu Međimurske županije, a jedan od kurioziteta na tim izborima bio je podatak da je razlika u godinama između Martana i najmlađe kandidatkinje na partijskim listama iznosila čak 62 ljeta.

Aktuelni predsjednik Crne Gore Milo Đukanović nalazi se na mjestu predsednika Demokratske partije socijalista (DPS) od 1998. godine, a od ostalih partijskih lidera izdvaja ga vrijeme provedeno na vlasti. Đukanović je jedini političar u svim zemljama nekadašnjeg istočnog bloka koji je ostao na vlasti bez dana prekida od 1991. do danas.

Za premijera Crne Gore prvi put je izabran 15. februara 1991. godine, na svoj 29. rođendan, pa je u to vrijeme bio najmlađi šef vlade u Evropi. Nakon toga, još šest puta je bio na čelu crnogorske vlade, a u svoju političku biografiju upisao je i dva mandata na funkciji predsjednika Crne Gore.

U Sjevernoj Makedoniji više nema lidera iz devedesetih

Listu najdugovječnijih aktivnih partijskih lidera na prostoru bivše SFRJ zaključuje predsjednik Demokratskog saveza (DS) Pavle Trajanov, koji je šef stranke sa najdužim liderskim stažom u Sjevernoj Makedoniji. Trajanov je na čelu Demokratskog saveza (DS) od osnivanja, 19. marta 2000. godine, a u aktuelnom sazivu Sobranja, koji je izabran u julu 2020. godine, jedini je poslanik svoje partije.

Prije nego što je odlučio da započne stranački angažman u Demokratskom savezu, Trajanov je od novembra 1998. do decembra 1999. godine obavljao funkciju ministra unutrašnjih poslova.

Program N1 televizije možete pratiti UŽIVO na ovom linku kao i putem aplikacija za Android|iPhone/iPad