Ukupno 19 svjetskih nevladinih organizacija je u zajedničkom saopćenju pozvalo vlasti u bh. entitetu Republici Srpskoj “da poštuju svoje obaveze prema međunarodnim standardima” i odustanu of donošenja zakona koji bi bili “neizmjerno štetni za građanski prostor” u BiH i “direktno uticali na civilno društvo i medije” u entitetu.

“Mi, dolje potpisane organizacije posvećene promociji univerzalnih ljudskih prava, pišemo kako bismo izrazili snažnu podršku neprofitnim organizacijama i medijima iz Republike Srpske, entiteta u Bosni i Hercegovini, te osudili napore vlasti u Republici Srpskoj kojima se žele ograničiti ljudska prava, posebno sloboda izražavanja i udruživanje branitelja ljudskih prava, medija i onih koji otvoreno kritikuju korupciju i vlast kada krši zakon”, navodi se u saopštenju koje je objavila Svjetska organizacija protiv mučenja (OMCT).

Organizacije navode da Vlada RS želi da nametne nove zakone kojima bi se kriminalizovala kleveta i uvreda, te kojima bi bio uspostavljen posebni registar nevladinih organizacija u RS osnovanih u Republici Srpskoj koje primaju donacije izvan zemlje, označavajući ih kao “agente stranih uticaja”, što bi otežalo njihov rad.

Navode da su oba ova zakona “namjerno nejasna” i da se mogu tumačiti “na pretjerano širok način kako bi se u velikoj mjeri ograničila sloboda izražavanja i udruživanja branitelja ljudskih prava, medija, novinara, aktivista, nevladinih organizacija i svih drugih građana”. Dodaju da se, prema pravnim analizama vodećih pravnih stručnjaka, ovi zakoni ne mogu smatrati “neophodnim u demokratskom društvu”.

“Štaviše, promjene u zakonima Republike Srpske neće ugušiti slobodu samo unutar Republike Srpske, već će imati potencijalno zastrašujući efekat širom Bosne i Hercegovine. One predstavljaju direktan zakonodavni napad na civilno društvo, medije i otvoreno izražavanje bilo koje vrste kritike ili neslaganja”, navodi se u saopštenju.

Upozoravaju da međunarodni standardi ljudskih prava o slobodi izražavanja i slobodi udruživanja, kao i međunarodne obaveze Bosne i Hercegovine prema članstvu u Vijeću Evrope, OSCE-u i Ujedinjenim nacijama “uopće nisu uzeti u obzir” u pripremi i raspravi u vezi sa ovim zakonima.

“Okvir za dobijanje statusa kandidata Bosne i Hercegovine u Evropskoj uniji jasno kaže da Bosna i Hercegovina mora ispuniti određene uslove, među kojima mora garantirati slobodu izražavanja i slobodu medija, kao i vladavinu prava i drugih osnovnih prava. Pravne inicijative koje se dešavaju u Republici Srpskoj su sušta suprotnost tome”, podcrtali su.

Pozivaju sve nadležne organe “da poštuju svoje obaveze prema međunarodnim standardima ljudskih prava čineći sve što je u njihovoj moći da spriječe usvajanje ovih zakona”.

“Ako se ovi zakoni donesu, mnoge neprofitne organizacije će biti onemogućene da rade, a mnogi mediji i novinari će morati da se upuste u autocenzuru. Ovi zakoni bi bili neizmjerno štetni za građanski prostor u Bosni i Hercegovini, te bi direktno uticali na civilno društvo i medije u Republici Srpskoj”, upozoravaju.

Na kraju ističu da promovisanje i zaštita jednakih i neotuđivih prava čine osnovu vladavine prava, mira i sigurnosti.

“Ovo je posebno važno u kontekstu kao što je Bosna i Hercegovina kako bi se osiguralo da ljudska prava i slobode ne budu poništene, te da se vlasti ponašaju u skladu sa demokratskim principima i standardima ljudskih prava. Ako se to ne dogodi, krhka demokratija u Bosni i Hercegovini može se vrlo lako razbiti”, dodaju.

Organizacije potpisnice ove izjave su: Belarusian Association of Journalists (BAJ), Centre for Peace Studies, Civic Initiatives Belgrade, Civil Rights Defenders, FIDH (International Federation for Human Rights), Front Line Defenders, Helsinki Committee for Human Rights Serbia, Human Rights Centre ZMINA, Human Rights House Belgrade, Human Rights House Foundation, Human Rights House Tbilisi, Human Rights House Zagreb, Media Institute Georgia, PEN Belarus, Protection International, Rights Georgia, Sapari, The Secretariat of the Shelter Movement Norway, World Organisation Against Torture (OMCT).