Loš kvalitet vazduha ostavlja velike i ozbiljne posljedice na zdravlje ljudi. Među glavne uzroke oštećenja organa za disanje ubrajaju se sumpor-oksid i azot-monoksid. Zagađenje vazduha širom Zapadnog Balkana utiče na skraćenje očekivanog životnog vijeka stanovništva, pa je tako prije nekoliko godina objavljeno da zbog posljedica zagađenja vazduha prijevremeno umre 13.500 ljudi.

Samo zagađenje vazduha dovodi do uvećanja zdravstvenih troškova u tim zemljama. Zagađen vazduh ne utiče samo na povećanje smrtnosti od hroničnih bolesti pluća, plućnog kancera i respiratornih infekcija, već i od hroničnih bolesti srca, ali i moždanog udara.

Posebno opasne za zdravlje ljudi su „nevidljive ubice“ – PM2.5 i PM10 čestice koje mogu sadržati opasne i otrovne metale. Posebno su manje PM2.5 čestice opasnije jer mogu da uđu u krvotok.

Ljudi tokom velikog zagađenja vazduha treba da izbjegavaju sve fizičke aktivnosti napolju kao što je trčanje ili vježbanje, kao i da u tim časovima ne provode previše vremena napolju, posebno oni koji pripadaju osetljivim grupama kao što su stari i djeca.

Ukoliko su primorani da borave napolju u danima prekomjernog zagađenja vazduha ljudi bi trebalo da koriste zaštitu poput maski sa filterom, a unutrašnjost prostora mogu da očiste pročišćivačima.

Ne koristiti hirurške, nego N95 maske

Najbolja zaštite kada boravite napolju tokom zagađenih dana su specijalizovane maske sa filterom, kao što su N95,N99 i N100, čija efikasnost se kreće od 95 do 100 odsto. Pored njih, postoje i FPP maske, koje imaju nešto manju efikasnost koja se kreće od 80 do 99 odsto.

Iako većina ljudi, posebno tokom pandemije, kupuje i nosi hirurške maske, one ipak kod zagađenja vazduha nisu previše korisne, ali mogu da pomognu malo kod smanjenja koncentracije.

Naime, kako su ranije objavili ljekari ove hirurške maske prvenstveno sprječavaju izbacivanje klica virusa, a kada se radi o odbijanju opasnih čestica ove maske ih odbijaju oko 60-70 odsto.

N95 maske su najbolja zaštita od izduvnih gasova, prašine, smoga i gasova sagorevanja i jedine koje mogu da filtriraju PM2.5 čestice sa uspješnošću od 95 posto.

U beogradskim apotekama sugrđaani mogu da nađu i respiratorne maske sa aktivnim ugljem za djecu i odrasle koje imaju visok nivo zaštite, ali koje su znatno skuplje.

Tehnologije za poboljšanje kvaliteta vazduha u zatvorenim prostorima

Dok maske sa filterima mogu da nam pomognu kada je kvalitet vazduha napolju loš, mnogi se pitaju kako onda mogu da osvježe svoje prostorije kada im se savjetuje da tokom najzagađenijih dana drže svoje prozore zatvorenim, zato tu najviše mogu da pomognu pročišćivači. Oni pomoću filtera mogu da „upiju“ zagađujuće čestice.

Kod kupovine pročišćivača morate voditi računa i o površini stana i to koliku kvadraturu on pokriva.

HEPA filteri napravljeni su od staklenih vlakana i njihova efikasnost je 99,9 odsto za uklanjanje čestica veličine 0,3 mikrona.

Dok HEPA filteri mogu da uklone prašinu, polen i grinje, njihova slabost je to što ne uklanjaju hemijska isparenja, ultra male čestice i dim od cigareta.

Upravo zato se nude i druge tehnologije poput filtera sa aktivnim ugljem koji može da ukloni dim i isparenja, jonizatora za vazduh, germicidne UV lampe za ubijanje virusa i ozonizatora koji može da ukloni mirise.

Zašto je dobro imati pročišćivače u stanu i kada nije zagađene jeste to što klima uređaju većinom nemaju ove filtere.

Gotovo svaka kuća već ima nekog „pročišćivača“

Veliki ulogu u zaštiti od zagađenja vazduha pruža nam upravo priroda – biljke. Pored toga što kućne biljke mogu da uljepšaju vaš stan ili kuću, one su pravi prirodni „filter“ i poboljšavaju kvalitet vazduha.

Sobne biljke koje mogu da vam pomognu kod uklanjanja polutanata u vazduhu mogu biti zeleni ljiljan, ženski zmaj, svekrvin jezik, aloja vera i druge.