Titov bunker u Konjicu jedna je od najčuvanijih tajni bivše Jugoslavije. Javnost je tek 2000. godine saznala za postojanje ogromnog atomskog skloništa, jednog od najvećih ove vrste u Evropi.
Za izgradnju bunkera bilo je potrebno čak 4,6 milijardi američkih dolara. Ovaj mali podzemni grad, ujedno je i treći najskuplji projekat u istoriji bivše države, nakon podzemne luke Lora u Splitu (5,6 milijardi dolara) i podzemnog aerodroma Željava u Bihaću koji je uništen (8,6 milijardi dolara). U bunker je, u slučaju nuklearnog rata ili neke druge opasnosti, moglo da stane 350 najviših političkih i vojnih zvaničnika bivše Jugoslavije.
Ovo zdanje građeno je u potpunoj tajnosti u periodu od 1953. do 1979. godine. Tokom cijelog perioda gradnje radnike su iz svih delova Jugoslavije, osim iz grada u kom se nalazi, dovodili sa maramom preko očiju. Oni nisu znali ni gdje se tačno nalaze, ni šta tačno grade, a nakon tri mjeseca su ih, ponovo sa povezom na očima, vraćali kućama. Kao dio jedne umjetničke instalacije, na zidu je poruka – Silence means security.
Glavna namjena bunkera trebala je biti korištenje u slučaju nuklearnog udara. Titov bunker u sadašnjem vremenu ne bi mogao biti korišten kao sklonište u slučaju nuklearne katastrofe – u vrijeme gradnje bunkera nuklearne bombe su bile jačine od 20 do 25 kilotona, te danas, kada su nuklearne bombe mnogo jače, ovaj bunker ne bi mogao izdržati direktni udar.
Danas je Titov bunker jedna od najvećih i najznačajnijih podzemnih galerija u Evropi. Interesantna je umjetnička instalacija sa petokrakom na podu, simbolom komunizma, ali i bratstva i jedinstva. Ako stanete na taj simbol, vidjećete i ispred sebe petokraku napravljenu od metaka, ali ako stanete sa bočnih strana, vidjećete da su ti meci usmjereni jedni protiv drugih, što zapravo simbolizuje raspad Jugoslavije i početak ratnih dešavanja među nacijama. Autorka instalacije je umjetnica Annalisa Cannito.
Bunker sadrži 21 sistem za održavanje života pod zemljom, alternativna napajanja električnom energijom, klima-blok, sistem za napajanje pitkom vodom iz Neretve, zajedno sa sistemom za filtriranje i recikliranje.
U bloku za vodu je rezervoar veličine 170 kubnih metara, na kraju tunela je bunar duubine 25 metara koji se spušta do rijeke Neretve. U bloku za električnu energiju su cisterne koje su sadržavale po 25 tona dizel ulja i koje su bile povezane sa agreagatima. Proizvodile bi električnu energiju koja bi se potom koristila za osvjetljenje, telekomunikacije, klima uređaje.
Instalacija umjetnice Selme Selman nosi naziv Željezna zavjesa. Selma Selman je htjela ovom instalacijom da povuče pararelu između Titovog bunkera i skloništa za obične ljude.
Način na koji je bunker nakon gradnje opremljen takođe mnogo govori o privilegovanim i „običnim“. Automatski osigurači u bunker su stavljeni 1979. godine. a u republikama bivše Jugoslavije su pušteni u prodaju tek krajem devedesetih godina.
Početkom devedesetih postojao je plan da ono što je trebalo biti najveće sklonište – postane zgarište. 1992. godine general Kukanjac iz Beograda dao je naredbu vojnicima JNA koji su bili stacionirani u to vrijeme na ovom lokalitetu, da unište bunker. Međitim, dvojica vojnika, Bošnjak i Srbin, odlučili su da se ogluše o tu naredbu, i zahvaljujući njima, Titov bunker je spašen od rušenja.
Program N1 televizije možete pratiti UŽIVO na ovom linku kao i putem aplikacija za Android|iPhone/iPad
