Dok stotine hiljada izbjeglica sa Bliskog istoka, bježeći od sukoba u kojima je ubijeno više od 400 hiljada ljudi, svakodnevno ide ka Evropskoj uniji, u prethodne dvije godine na hiljade tona oružja iz centralne i istočne Evrope odletjelo je ka Bliskom istoku.

To se navodi u tekstu Balkanske istraživačke mreže i Mreže za istraživanje organizovanog kriminala i korupcije. Oni navode da su zemlje izvoznice, među kojima je i Srbija, izdavale dozvole za trgovinu oružjem, uprkos brojnim dokazima da veliki dio robe završava u Siriji – u rukama naoružane opozicije i terorističkih grupa.

Na snimcima i fotografijama objavljenim na društvenim mrežama sa ratišta u Siriji i Jemenu, stučnjaci koje su konsultovali novinari prepoznali su oružje i municiju proizvedenu u Srbiji, Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini, Crnoj Gori, Bugarskoj, Češkoj, Rumuniji i Slovačkoj.

Koriste ga, između ostalih i jedinice Slobodne sirijske armije koju podržava Zapad, ali i borci Al Kaide i tzv. Islamske države. U tekstu se navodi da je tih osam zamalja od početka rata u Siriji, 2012. godine, odobrilo isporuke naoružanja za Saudijsku Arabiju, Jordan, Ujedinjene Arapske Emirate i Tursku u vrijednosti od najmanje 1,2 milijardi eura.

“Pitanje koje mi postavljamo je da, s obzirom da je opšte poznato da ove zemlje pružaju vojnu podršku pobunjenicima u Siriji i da ove zemlje sa Bliskog istoka nisu koristile oružje iz centralne i istočne Evrope, zašto zemlje koje odobravaju poslove, ne uzimaju u obzir veliku vjerovatnoću da će ono završiti u Siriji”, kaže urednik istraživanja BIRN i OCCRP Lorens Marzouk.

BIRN i OCCRP navode da su došli i do povjerljive dokumentacije iz srpskog Ministarstva odbrane i zapisnika sa niza među-resornih sastanaka iz 2013. godine, koja pokazuju da su pojedinci u Ministarstvu odbrane bili zabrinuti da bi isporuke Saudijskoj Arabiji mogle biti preusmjerene u Siriju zbog čega su odbili zahtjev jednog trgovca oružjem. Samo godinu dana kasnije ministarstvo je međutim odobrilo nove isporuke oružja pravdajući to nacionalnim interesima.

“Ono što mi sumnjamo da se dogodilo je da je neko zažmirio na to da je, zbog profita domaće namjenske industrije i profita domaćih privatnih trgovaca oružjem, neko zažmirio na mogućnost da to oružje neće završiti tamo gdje bi po papirima trebalo da završi. Jer Saudijska Arabija ne koristi naše oružje, oni koriste moderno zapadno oružje”, kaže Ivan Angelovski, novinar BIRN-a.

Međutim, Stevan Nikčević, državni sekretar Ministarstva trgovine, u čijoj je nadležnosti odobravanje dozvola za izvoz oružja, rekao je BIRN-u i OCCRP da ministarstva koja su blokirala prethodnu prodaju u ponovljenoj proceduri “nisu imala iste brige”. To je ponovio i u kratkom telefonskom razgovoru za N1. 

“Brojne kontrole nadležnih međunarodnih institucija uvtrdile su da su sve dozvole za izvoz oružja izdate regularno i da nije bilo zloupotreba oružja koje je izvezeno iz Srbije”, kaže Nikčević.

Prema istraživanju BIRN-a i OCCRP-a iz zamalja centralne i istočne Evrope na Bliskli istok trasportuju se automatske pušake, minobacačka municija, raketni bacači, protivtenkovsko naoružanje i teški mitraljezi.

N1 pratite putem aplikacija za Android | iPhone/iPad i društvenih mreža Twitter | Facebook.