Premijer Srbije Aleksandar Vučić uputio je, povodom zatvaranja graničnih prelaza od strane Republike Hrvatske, pismo dužnosnicima Evropske unije, saopćeno je iz Ureda Vlade Srbije za saradnju s medijima.
Vučić je uputio pismo predsjedniku Evropskog vijeća Donaldu Tusku, predsjedniku Evropskog parlamenta Martinu Schultzu, predsjedniku Evropske komisije Jean-Claude Junckeru, potpredsjednici Evropske komisije i visokoj predstavnici EU za vanjske poslove i sigurnosnu politiku Federici Mogherini i evropskom povjereniku za pregovore o proširenju Johhanesu Hahnu.
Pismo donosimo u cjelosti:
“Upućujem Vam pismo kako bih vam ponovo skrenuo pažnju na situaciju na zapadnom Balkanu, u kojoj je naš susjed, Republika Hrvatska, država članica Evropske unije, zatvorila granične prelaze za protok robe iz Republike Srbije, zemlje kandidata za članstvo u Evropskoj uniji. Agresivnim i neprihvatljivim mjerama, Republika Hrvatska je drastično pogodila naše nacionalne i vitalne ekonomske interese, ali i snažno podrila regionalne odnose i stabilnost, imajući u vidu cjelokupan kontekst procesa regionalnog pomirenja, kao i otvorena i neriješena pitanja, koja još uvijek postoje u našim bilateralnim odnosima.
Na osnovu mog nedavnog razgovora sa predsjednikom Vlade Republike Hrvatske gospodinom Zoranom Milanovićem, želio bih da ponovo potvrdim spremnost Republike Srbije da održi otvoren dijalog sa svim regionalnim partnerima o mogućim rješenjima za migrantsku krizu. Jednostrana odluka Hrvatske da zabrani prolaz teretnog saobraćaja nikako nema veze sa rješavanjem evropske migrantske krize, već sa kršenjem Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju, što direktno nanosi štetu ekonomskoj saradnji Srbije sa Evropskom unijom.
Dok Vlada Republike Srbije ulaže napore, i ljudske i finansijske, da otvori prihvatne centre, jedna država članica Evropske unije jednostrano nam zatvara granicu za sve ekonomske aktivnosti, uključujući i prevoz robe.
U situaciji migrantske krize koja se pogoršava svakog dana na zapadnobalkanskoj ruti, u kojoj Srbija reaguje na najozbiljniji, ljudski i odgovoran način zasnovan na evropskim vrijednostima, zamolio bih Vas da pozovete Republiku Hrvatsku, kao zvaničnu državu članicu Evropske unije, da konačno počne tako i da se ponaša.
Kao što sigurno znate, Srbija nije uvela nikakve slične mjere prema bilo kojoj od susjednih država, bilo da je zemlja kandidat ili članica obavezna da poštuje Dublinske propise, bilo da je zemlja kandidat koja mora da poštuje obaveze koje proizilaze iz aranžmana vizne liberalizacije. Naprotiv, Srbija je sama snosila sve troškove migrantske krize, bez bilateralne finansijske podrške ili finansijske podrške Evropske unije. Troškovi za registraciju migranata i nabavku hrane iznosili su 20.000 eura dnevno tokom protekla četiri mjeseca. Ukupni troškovi su daleko veći, dok su operativni za samo jedan prihvatni centar procijenjeni na pola miliona eura mjesečno.
Jednostrana odluka bez presedana Republike Hrvatske da zatvori granice za teretni saobraćaj predstavlja direktno kršenje Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju između Evropske unije i Republike Srbije.
Jednostrano zatvaranje granice je u suprotnosti sa ciljevima Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju definisanim u članu 1. ovog Sporazuma, a posebno u suprotnosti sa ciljem doprinosa političkoj, ekonomskoj i institucionalnoj stabilnosti u Srbiji, kao i stabilizaciji u regionu. Otvaranje granica i uspostavljanje ekonomskih odnosa na zapadnom Balkanu je najopipljiviji oblik saradnje, obično daleko razvijeniji nego politički odnosi na zapadnom Balkanu. Željeli bismo da istaknemo da je ekonomska saradnja ono što je pokretalo proces pomirenja u zapadnoj Evropi poslije Drugog svjetskog rata. Podizanje ograda i zatvaranje granica negira samu nit pomirenja i proces evropskih integracija na kontinentu.
Osim kršenja ciljeva Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju, Republika Hrvatska svojom jednostranom odlukom krši nekoliko drugih važnih članova ovog Sporazuma, kao što je član 36, koji predviđa da nikakve nove naplate, koje imaju ekvivalentan efekat, neće biti uvođene u trgovini između Unije i Srbije. Zatvaranje granica predstavlja krajnju kvantitativnu restrikciju.
Svjesni da Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju u članu 45. omogućava zabranu uvoza, izvoza ili robe u tranzitu, opravdano po osnovi javne bezbjednosti, moramo da istaknemo da on, takođe, predviđa da te zabrane ili ograničenja ne predstavljaju sredstva arbitražne diskriminacije ili prikrivene restrikcije po trgovinsku razmjenu između ugovornih strana. Smatramo da zatvaranje granica za teretni saobraćaj predstavlja disproporcionalno i diskriminativno ograničenje, koje ne služi kontroli migracije. Ovo Srbiju dodatno stavlja u težak položaj, imajući na umu da dvije trećina ukupnog srpskog izvoza ide ovom rutom.
Potpisnice Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju su, takođe, obavezane članom 129, u kome piše da bi ugovorne strane trebalo da konsultuju jedna drugu prije donošenja odluka poput ove, i da u izboru mjera prioritet mora da ima ona koja najmanje ometa funkcionisanje ovog Sporazuma. Zatvaranje granica bez konsultacija sa Srbijom predstavlja veoma zabrinjavajući spoljnopolitički čin.
Osim toga, ovaj jednostrani čin negira cjelokupan Protokol 4 o tranzitu, a naročito njegov član 11, koji ima za cilj da omogući slobodan tranzit između ugovornih strana.
Podsjetili bismo Vas da je Evropska komisija procijenila da Republika Srbija bez ikakvih problema primjenjuje Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju i da se uvijek konsultovala sa Evropskom komisijom prije donošenja odluka koje se tiču primjene Sporazuma, ponašajući se kao iskrena strana Sporazuma i pouzdan partner Evropske unije.
Srbija se uvijek pridržavala svojih međunarodnih obaveza i potpisanih sporazuma.
Smatramo da je jedna od osnovnih vrijednosti Evropske unije i procesa evropskih integracija odgovornost i poštovanje preuzetih obaveza. Zbog toga je Srbija konkurisala za članstvo u Evropsku uniju, dijeleći te vrijednosti. Srbija od najviših predstavnika institucija Evropske unije traži da podsjeti države članice da je praksa jednostranog kršenja Sporazuma neprihvatljiva i predstavlja njegovo flagrantno kršenje.
Sa ekonomske strane, Republika Srbija je već pretrpjela ogromne štete prouzrokovane poplavama, u iznosu do 1.7 milijardi eura u 2014. godini.
Imajući za cilj fiskalnu konsolidaciju, Vlada Republike Srbije je preduzela veoma ozbiljne socijalne mjere, poput smanjenja plata u javnom sektoru i penzija, kao i reforme javnog sektora, sa snažnim akcentom na reorganizaciji i smanjenju radnih mjesta u javnom sektoru. Rezultate fiskalne konsolidacije pohvalila je i Evropska komisija, i nedavno misija Međunarodnog monetarnog fonda tokom svoje uspješne revizije finansijskog aranžmana, koji Srbija ima sa Fondom.
Dalji negativni uticaj može proisteći iz neekonomskih barijera za ulazak koje Hrvatska podiže. To ne samo da može da poveća ekonomski pritisak na Srbiju, već i da nanese štetu ukupnim naporima usmjerenim ka unapređenju regionalne ekonomske slike.
Posljednja najava koja dolazi iz Republike Hrvatske sigurno ne doprinosi predvidljivosti, koja je od suštinskog značaja za razvoj ekonomskih i dobrosusjedskih odnosa.
Od početka pristupnih pregovora Srbija je posvećena unapređenju bilateralnih odnosa sa svim susjedima, što nije pozdravljeno od strane svih njenih susjeda. Kao iskren partner Evropske unije i kao zemlja kandidat, ne želimo da vjerujemo da će Evropska unija dozvoliti jednoj od svojih država članica da uključi cijelu Evropsku uniju u kršenje Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju, i nanese štetu ekonomskim odnosima između Evropske unije i Srbije.
Stoga se, zaista, nadam da će mjere koje su uvedene Srbiji biti ukinute u što kraćem roku, kako bismo izbjegli primjenu recipročnih mjera.
Želio bih da još jednom naglasim ličnu spremnost i posvećenost rješavanju svih pitanja sa našim susjedima putem političkog dijaloga, bez ekonomske štete po bilo koju stranu, kao i da se nadam da ćemo moći da izbjegnemo svaku sličnu mjeru u budućnosti. Istovremeno, kao buduća članica Evropske unije, nadamo se da ćemo učestvovati u sveobuhvatnom evropskom rješenju za migrantsku krizu, koja nas sve pogađa”, piše Vučić u pismu.
Podsjetimo, srbijanska vlada održala je u utorak hitnu sjednicu zbog odluke Hrvatske da za teretni saobraćaj zatvori granični prelaz Bajakovo.
