Danas se u četiri opštine na sjeveru Kosova (Leposavić, Zubin Potok, Zvečan i Sjeverna Mitrovica) održavaju vanredni lokalni izbori po zakonima Kosova.

Glasaće se na 19 biračkih mjesta među kojima je pet škola u selima i naseljima na sjeveru Kosova u kojima većinu čini albansko stanovništvo dok će u sredinama sa većinski srpskim stanovništvom glasanje biti organizovano u kontejnerima koji su razmješteni pored glavnih saobraćajnica na sjeveru Kosova.

Pored kontejnera su nekoliko dana prije izbora raspoređeni pripadnici kosovske policije i danonoćno dežuraju pored tih biračkih mjesta. Policajci su uglavnom iz drugih dijelova Kosova, albanske nacionalnosti, jer su srpski policajci na sjeveru Kosova napustili službu 5. novembra kada su Srbi sa sjevera Kosova izašli iz svih kosovskih institucija.

Srpska lista: Srbi treba sa prezirom da gledaju one koji planiraju da učestvuju u nelegalnom i nelegitimnom procesu

Učešće na izborima nije prijavila najveća partija među Srbima na Kosovu, Srpska lista. Njihov uslov za učešće na izborima i povratak u institucije je osnivanje Zajednice srpskih opština. Srpska lista je građane sjevera Kosova pozvala da izbore bojkotuju dok je takav poziv stigao i iz Beograda uz poruku da na dan izbora ostanu mirni.

„Pozivamo sav srpski narod na severu Kosova i Metohije da u nedelju 23. aprila ostanu mirni i ne nasedaju na provokacije režima Aljbina Kurtija, čiji je jedini cilj da sprovođenjem ovih izbora protera Srbe sa severa Kosova i Metohije“, poručili su iz Srpske liste.

Dodaju: „Neka 23. aprila sva biračka mesta budu prazna, čime ćemo poslati jasnu poruku Prištini, ali i međunarodnoj zajednici“.

Poručili su da Srbi treba „sa prezirom da gledaju sve one koji planiraju da izađu i učestvuju u ovom nelegalnom i nelegitimnom procesu koji je protivan interesu srpskog naroda“.

Jablanović dva dana prije izbora: Nećemo da preuzimamo vlast u policijskim stanicama

Za učešće na izborima za gradonačelnike CIK je potvrdio 11 kandidata, dok je za izbore za dvije skupštine opštine potvrđeno više od 60 kandidata.

Od 11 kandidata za gradonačelnike samo dvoje na glasačkim listićima su iz redova srpske zajednice. Jedan od njih Aleksandar Jablanović je dva dana uoči izbora odlučio da na istim ne učestvuje i svoje birače pozvao da na dan izbora ostanu kod kuće jer, kako je objasnio, ne postoje uslovi za održavanje izbora. On je iznio niz primjedbi na račun Centralne izborne komisije i samu organizaciju izbora.

„Nećemo da preuzimamo vlast u policijskim stanicama, hoćemo čistu pobedu”, poručio je Jablanović.

Naglasio je da su odluku donijeli bez ijednog pritiska i ucjena, požalivši se isključivo na nedemokratski način na koji se, ispostavilo se, ovi izbori organizuju, prije svega od strane kosovskih vlasti, da oni svoju politiku ne mijenjaju, da Srpska lista ostaje njihov protivnik, ali da protivnik Partije Kosovskih Srba nije ni država Srbija, ni Aleksandar Vučić.

Jedina koja će na izborima učestvovati iz redova srpske zajednice na sjeveru Kosova je samostalna kandidatkinja za gradonačelnicu Zvečana Slađana Pantović.

Devet albanskih kandidata

U opštini Leposavić su kandidature prijavili ispred Demokratske partije Kosova Aljbuljena Behljulji Hetemi, a ispred pokreta Samoopredeljenje Ljuljzim Hetemi.

Kandidati u opštini Zubin Potok su Izmir Zećiri iz Demokratske partije Kosova i Fljatron Hasani iz pokreta Samoopredeljenje.

Pored samostalne kandidatkinje Slađane Pantović u opštini Zvečan su se kandidovali Iljir Peci iz Demokratske partije Kosova i Fetah Peci iz pokreta Samoopredeljenje.

U opštini Sjeverna Mitrovica Betim Osmani iz Građanske inicijative Mitrovica, Taulant Keljmendi iz Demokratske partije Kosova i Erden Atić iz pokreta.

Izbori jednom odloženi

CIK je 6. aprila 2023. godine potvrdio konačni birački spisak za izbore u ove četiri opštine. Prema odluci CIK-a, ovaj spisak sadrži 45,095 imena birača, odnosno 1, 345 birača više u odnosu na lokalne izbore 2021. godine.

Nakon što su Srbi 5. novembra 2022. godine napustili kosovske institucije, među kojima su i lokalne samouprave, kosovska predsjednica Vjosa Osmani je izbore raspisala za drugu polovinu decembra prošle godine. Nakon niza diplomatskih aktivnosti i poziva međunarodnih predstavnika, zbog osjetljive političke situacije, izbori su odloženi za 23. april.

Iz kabineta Vjose Osmani je 10. decembra prošle godine, posle sastanka sa političkim partijama, saopšteno da će izbori biti održani 23. aprila.

„Svi predstavnici političkih partija su pokazali visoku odgovornost u odnosu na živote građana, koji moraju biti obezbjeđeni i zaštićeni po svaku cijenu. Uprkos činjenici da kosovska policija ima dovoljne kapacitete, kriminalne bande na sjeveru su uspjeli da uplaše građane i učešće bi bilo veće. Kako bismo osigurali što veće učešće, sigurnost građana i posmatranje od strane domaćih i međunarodnih organizacija, donijeli smo ovu odluku“, rekla je tada Osmani.

OEBS neće posmatrati izbore

Centralna izborna komisija je objavila da će izbore posmatrati 31 organizacija među kojima je 21 medijska kuća, 6 nevladinih organizacija, jedna iz strane države, kao i 3 politička subjekta. Ukupan broj posmatraća iz svih kategorija je 357.

Pet nevladinih organizacija sa sjevera Kosova izrazile su žaljenje i protest jer im je, kako tvrde, Centralna izborna komisija (CIK) uskratila pravo da imaju akreditovane posmatrače na izborima u Sjevernoj Mirovici, Zubinom Potoku, Leposaviću i Zvečanu, ocjenjujući da je ova odluka diskriminatorska.

U saopštenju, koje potpisuju “Center for women development”, “Freedom and future”, “One click”, “Ecologica” i “Asocijacija za razvoj Leposavića”, navodi se da su dokumentaciju uredno predali i da uveliko imaju iskustva u posmatranju prethodnih izbora.

Misija OEBS neće posmatrati lokalne izbore na sjeveru Kosova što je izazvalo reakciju državnog vrha Srbije. Direktor Kancelarije za Kosovo i Metohiju Petar Petković je kritikovao ovu odluku poručivši šegu misije OEBS Majklu Devenportu: “Sram te bilo”.

„Dužnost OEBS-a je da kontroliše izborne procese na Kosovu i Metohiji. Za sutrašnje antidemokratske izbore OEBS je odlučio da ne učestvuje u kontroli. Dopustili ste da umesto OEBS, kosovska policija broji glasačke listiće!“, poručio je Petković.

Vučić o izborima: Kurti će vladati sjeverom, Srbi pod okupacijom

Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić je više puta u svojim nastupima isticao da će održavanje izbora bez učešća Srba ogoliti namjere Prištine, odnosno kosovskog premijera Aljbina Kurtija, čiji je cilj, prema Vučićevom mišljenju da protjera Srbe sa Kosova.

Tokom gostovanja od 6. aprila ove godine je na pitanje ‘šta će biti 24. aprila?’ odgovorio: „Ništa. Tad’ će Kurti uspešno da vlada Severnom Mitrovicom, možete da zamislite te vlasti, demokratije, tog legitimiteta, a živi ukupno dva posto Albanaca“.

Na pitanje ‘kako će biti Srbima?’ rekao je: „Loše. Kako im može biti?! Kao pod okupacijom, kako će im biti. Zato ljudi brinu“.

Riječ okupacija je nakon toga više puta koristio da opiše atmosferu koja će uslijediti nakon izbora 23. aprila.

„Biće užasan dan za demokratiju, težak dan za srpski narod i biće dan u kojem će i zvanično biti obeležena sramota Evrope i sveta zbog onoga što su organizovali, zbog onoga što pozdravljaju i zbog onoga što čine“, rekao je Vučić 20. aprila gostujući na TV Prva.

Nakon tih izbora, kako kaže, kada Kurti bude gradonačelnik i Leposavića i Zvečana i Sjeverne Mitrovice i Zubinog Potoka – u Briselu će kada se početkom maja bude predstavljao Nacrt statuta za ZSO, tvrdi Vučić, Priština reći da je niko i ne želi. „Srbi neće moći da izdrže pritisak i biće iseljeni“.

Dan prije izbora na sjeveru Kosova je Vučić je na aerodromu Batajnica tokom vojne vježbe „Granit 2023“ rekao da je na Kosovu „potpuna okupacija“, na koju su ljudi „spremni, svikli, naučili“ i da „će biti mirni, odgovorni“.

Vojnoj vježbi su prisustvovali i čelnici Srpske liste, zajedno sa direktorom kancelarije za Kosovo i Metohiju.

Uoči izbora se saopštenjem oglasio potpredsjednik Srpske liste Milan Radoičić i naveo da „njegov srpski narod na sjeveru Kosova i Metohije sutra svima pokazati da ima jednu državu Srbiju, jednu zastavu kojom se diči i da gleda u jednog predsjednika i Vrhovnog komandanta Aleksandra Vučića, kao što je to i danas bilo tokom vježbe Granit 2023“.

Program N1 televizije možete pratiti UŽIVO na ovom linku kao i putem aplikacija za Android|iPhone/iPad