Od januara 2015. godine, napadači pod utjecajem ISIS-a ubili su 235 ljudi u Francuskoj što je daleko najveći takav broj u zapadnom svijetu. Veliku većinu tih napada od kojih su mnogi bili samoubilački, izveli su državljani Francuske ili stranci koje govore francuski i legalno borave u toj zemlji.
Predsjednik Francois Hollande tvrdi da im je Francuska glavni neprijatelj u Evropi jer njegova domovina uživa ugled kolijevke ljudskih prava i demokratije
Analitičari se slažu da propagandisti tzv. Islamske države posebno gađaju Francusku kao zemlju privrženu sekularnim vrijednostima, liberalnim slobodama i lagodnom životu. A njena kolonijalna istorija, demografske napetosti i intervencionistička politika protiv borbenih muslimana u inostranstvu, ukazuju na dublje razloge ubilačkih napada.
Pet miliona muslimana u Francuskoj
Francuska je evropska zemlja s najviše muslimana – više od pet miliona među svojih ukupno 66 miliona stanovnika, a ima i zaostavštinu kolonijalne vladavine u velikim dijelovima Afrike i Bliskog istoka. Većina koja je odrasla govoreći francuski uz arapski, čini neproporcionalno veliki dio žitelja najsiromašnijih i najizolovanijih četvrti gradova Francuske.
Francuski vojnici i specijalne snage i danas su u većinom muslimanskim dijelovima nekadašnjih kolonijalnih posjeda, boreći se sa ekstremistima u Africi, povezanim sa ISIS-om, što daje podsticaj za odmazdu na tlu Francuske. Francuski borbeni avioni su već skoro dvije godine u međunarodnoj koaliciji koja vodi ofanzivu protiv ISIS-a u Iraku i Siriji.
Integracija doseljenika kruta
Izuzetno francusko insistiranje na jačanju integracije u sekularno društvo, stalno podstiče napetost s njenom muslimanskom manjinom, drastično uvećanu odlukom 2010. godine o zabrani nošenja vela preko lica, a 2004. i pokrivanja glave maramom u školi.
“Francuski model integracije je u principu darežljv, ali isuviše krut u praksi“, napisao je u New York Timesu Farad Kosrokavar, sociolog i stručnjak za muslimane u Francuskoj.
“Iako je Francuska uspjela da integriše mnoge doseljenike i njihove potomke, oni koje je ostavila po strani su mnogo ogorčeniji od svojih parnjaka u Velikoj Britaniji ili Njemačkoj, i mnogi smatraju da im je povrijeđen muslimanski ili arapski identitet“, napisao je on, primjećujući da je alijenacija posebno duboka prema onima koji su iz muslimanskog susjedstva najbližeg Francuskoj: Maroka, Tunisa i Alžira.
Istorijat
Francuska je trpjela zbog terorizma začetog u Alžiru od druge polovine 1950-ih godina, kada su Francuzi vodili rat osuđen na propast da bi zadržali svoj glavni severnoafrički posjed. Francuska se povukla iz Maroka 1955, iz Tunisa 1956., a iz Alžira 1962. godine.
Ali tamo, isto kao i u Zapadnoj Africi, gdje francuska finansijska i vojna moć i dalje podupire prijateljske vlade, Francuska nikada nije obustavila svoj utjecaj, zadržavajući ulogu koja je direktnija od uloge Velike Britanije u njenom nekadašnjem carstvu.
Polovinom 1990-ih godina, “Oružana islamska grupa iz Alžira” koja je skidala glave građanima i klala strance na svom terenu dok je nastojala da obori vladu koja je imala francusku podršku, mobilisala je pristalice u Francuskoj da podmeću bombe u vozove i izvode druge napade koji su imali više od 20 žrtava.
Francuski vojni utjecaj u nekadašnjim afričkim kolonijama ugroženim ekstremizmom, upadljivo je porastao predsjedavanjem Hollandea. Francuske snage su intervenisale u Maliju 2013. godine i danas su širom većeg dijela Zapadne Afrike.
Nije iznenađujuće, kažu analitičari, što većina sadašnjih napadača u Francuskoj ima rodbinske veze u Sjevernoj i Zapadnoj Africi, a ne na Bliskom istoku.
Neviđen procenat mladih koji se odazivaju na pozive ISIS-a
Sinovi i kćeri tih doseljenika iz Afrike sada odgovaraju na regrutne pozive ISIS-a u procentu neviđenom u drugim evropskim zemljama. Procenjeno je da je 1.000 državljana Francuske većinom afričkog, muslimanskog porijekla, putovalo u Siriju ili je uhvaćeno kada su to pokušali, da bi se priključili snagama tzv. Islamske države od kada je Sirija – još jedan bivši posed Francuske, počela da ključa prije pet godina.
ISIS, s druge strane, širi proizvodnju usavršene frankofone propagande, skrojene posebno da uvrijedi i zastraši Francuze. Tzv. Islamska država je direktno prijetila Francuskoj, koristeći vrhunske poznavaoce francuskog jezika, u devet saopštenja u posljednja tri mjeseca.
Neki analitičari pretpostavljaju da francusko vojno angažovanje ima ključnu ulogu kao motiv njenog muslimanskog stanovništva da se odazove pozivu tzv. Islamske države. Oni kažu da je osnovni izazov Francuske to što je domaćin najvećoj koncentraciji marginalizovanih muslimana u Evropi, od kojih mnogi tu svoju drugu domovinu vide kao grešnu zemlju koja ne poštuje islamsku tradiciju.
N1 pratite putem aplikacija za Android | iPhone/iPad i društvenih mreža Twitter | Facebook.
