Tenzije između Hezbollaha i Izraela su sve veće, a mnogi analitičari već smatraju da je sveopći rat već neizbježan. Međutim, ako bi došlo do ovakvog rata, on bi uslijedio nakon više od 40 godina krvavog "rata u sjeni" između izraelskih obavještajnih službi i ove militantne šiitske organizacije sa sjedištem u Libanu.
Kako piše Guardian, jedan od najranijih poraza Izraela dogodio se u novembru 1982. godine, pet mjeseci nakon što su njegove snage napale Liban, gdje su imale za cilj da unište Palestinsku oslobodilačku organizaciju koja se tada tamo nalazila. Kada su naoružani borci PLO-a bili prisiljeni da napuste Bejrut, izgledalo je da je Izrael postigao veliku pobjedu.
Zatim je uslijedila potresna eksplozija koja je srušila sjedište Shin Beta, izraelske unutrašnje obavještajne službe, u primorskom gradu Tiru. Devedeset i jedna osoba je poginula u eksploziji, a vlasti su tada i godinama nakon toga tvrdile da je do nje došlo zbog curenja plina.
Međutim, razlog je bio masivni samoubilački napad korištenjem autobombe. Ovaj napad je bio među prvima takve vrste koji su organizovali priadnici militantnih grupa iz šiitskog stanovništva južnog Libana.
Osnivanje Hezbollaha
Oni koji su organizovali tu eksploziju pridružili su se Hezbollahu, koji je osnovan sljedećeg ljeta uz nadzor i podršku novog iranskog revolucionarnog režima koji je preuzeo vlast u Teheranu 1979. Isti mladi radikalni šiiti su još jednom uspješno bombardirali sjedište Shin Beta u Tiru novembra 1983. godine, ubivši 28 Izraelaca i 32 libanonska zarobljenika. Oni su također izazvali stotine američkih i francuskih žrtava drugim masivnim samoubilačkim napadima koje izraelske službe nisu mogle spriječiti.
Tako je započeo jedan od najteže vođenih tajnih sukoba posljednjih decenija bilo gdje u svijetu.
Izraelska vojska se borila protiv Hezbolaha sve dok nije bila prisiljena da se povuče iz Libana 1999. i ponovo tokom kratkog rata 2006. godine, ali njene tajne službe sigurnosti nisu imale predaha.
Zbog nedostatka obavještajnih podataka Izraelci nisu imali saznanja o planovima Hezbollaha tokom većeg dijela 1980-ih. Nisu znali gdje se nalazi jedna određena osoba – Imad Mughniyeh, koji je organizovao bombardovanja i otmice. Izraelcima je trebalo više od 20 godina da mu uđu u trag. Na kraju je ubijen kada autobombom u Damasku 2008. godine.
Aktivnosti u Južnoj Americi
Glavno bojno polje ranih 90-ih bila je Južna Amerika, gdje je Hezbollah mogao regrutovati podršku iz velike libanske šiitske dijaspore.
Kada su izraelski jurišni helikopteri ubili Abbasa al-Musavija, novog vođu Hezbollaha, u južnom Libanu u februaru 1992. godine, grupa je tražila osvetu u Argentini. Prvo je bombardovana izraelska ambasada u Buenos Airesu, pri čemu je poginulo 29 ljudi, a zatim je 1994. bombaš samoubica ubio 85 osoba u centru jevrejske zajednice u glavnom gradu Argentine. Istražitelji su za oba napada okrivili Hezbollah.
Južna Amerika se također pojavila kao glavno središte finansiranja Hezbollaha, sa širokim spektrom legalnih i ilegalnih aktivnosti koje vode tamošnje pristalice koje su generirale ogromna sredstva za organizaciju. Sam obim operacija, često vođenih sa udaljenih lokacija gdje su lokalne sigurnosne službe imale ograničeno prisustvo ili znanje, ometao je napore Izraela da im uđe u trag.
Tajni rat u Evropi
Tokom posljednjih decenija je Evropa postala još jedno poprište neprijateljstava u ratu u sjeni.
Dok je Hezbollah nastojao da proširi svoje logističke operacije na kontinentu kroz desetine kompanija, izraelske obavještajne službe pokušale su blokirati napore grupe. Niz operacija niskog profila imao je određeni uspjeh, mnoge zahvaljujući diskretnoj pomoći lokalnih službi sigurnosti. Pokušaj Hezbollaha da osveti smrt Mughniyeha napadom na izraelsku ambasadu u Azerbejdžanu je osujećen.
Međutim, u julu 2012. u bombaškom napadu na autobus ubijeno je pet mladih Izraelaca i vozač u crnomorskom ljetovalištu Burgas u Bugarskoj. Istražitelji su pronašli dokaze o povezanosti s Hezbollahom.
Do tada je bitka već bjesnila širom svijeta. U 2012. godini, obavještajni analitičari u SAD-u su identificirali više zavjera Hezbollaha protiv izraelskih ili jevrejskih ciljeva – uključujući dvije u Bangkoku i po jednu u Delhiju, Tbilisiju, Mombasi i na Kipru – u periodu od samo šest mjeseci. Diplomata u Delhiju je povrijeđen tokom niza napada magnetnim auto-bombama u složenoj operaciji u kojoj su učestvovali agenti na Tajlandu i Indiji, od kojih je nekoliko bilo povezano s Iranom i Hezbollahom.
Operacije u Sjevernoj Americi
Sjeverna Amerika je prvenstveno bila logistički centar za Hezbollah, sa prioritetom velikih finansijskih operacija. Ovo je navodno omogućilo simpatizerima da pošalju stotine miliona dolara Hezbollahu što je bio važan tok finansiranja za ekspanzivni budžet za socijalnu pomoć, kao i za vojne operacije.
Godine 2011. američki zvaničnici su tvrdili da su prihodi od prodaje automobila i trgovine narkoticima poslani u Liban kroz kanale pranja novca pod kontrolom Hezbollaha. Prošle godine, kolekcionar umjetnina visokog profila stavljen je na listu sankcija američkog Trezora i optužen u SAD zbog tvrdnji da koristi svoju kolekciju, koja uključuje remek djela Pabla Picassa, Antonyja Gormleyja i Andyja Warhola, za pranje novca za Hezbollah.
Godine 2023. David Barnea, direktor Mossada, glavne izraelske prekomorske obavještajne službe, opisao je 27 iranskih zavjera protiv Izraelaca, uključujući u Gruziji, Kipru, Grčkoj i Njemačkoj. Agenti Hezbollaha bili su aktivni u Iraku, Jemenu i Siriji, gdje su hiljade njegovih boraca bile raspoređene tokom građanskog rata.
“Ogroman obavještajni udar”
Iako je bilo pobjeda i poraza na obje strane tokom decenija, čini se da se ovaj dugotrajni sukob okrenuo u korist Izraela poslednjih mjeseci.
Izraelski zvaničnici opisali su brojne neuspjele pokušaje iranskih operativaca ili Hezbollaha da izvrše atentate u Izraelu.
Pretpostavlja se da su prošlosedmične detonacije pejdžera i voki-tokija, u kojima je ubijeno 42, a ranjeno oko 3.000 ljudi, izveli Mossad i druge izraelske službe, a analitičari to smatraju velikom pobjedom za Izrael u dugom sukobu u sjeni.
U međuvremenu je Hezbollahova visoka komanda desetkovana nizom atentata visokih vojnih zvaničnika koji ukazuju na tok pravovremenih, preciznih unutrašnjih obavještajnih podataka, vjerovatno proizašlih iz mješavine presretnutih komunikacija, nadzora i agenata u Hezbollahovim redovima.
“Ovo je ogroman obavještajni udar… Izraelci ciljaju na najviši i srednji nivo i to ostavlja [Hezbollah] slijepim, gluhim i nijemim“, rekao je Magnus Ranstorp sa Švedskog univerziteta odbrane, koji već dugo prati aktivnosti Hezbollaha.
Fuad Shukr, šef štaba Hezbollaha kojeg je Izrael ubio u julu, i Ibrahim Aqil, koji je ubijen prošle sedmice, bili su važni članovi trenutne vojne hijerarhije te grupe i igrali bi glavne uloge u bilo kakvom predstojećem sveopštem ratu. Obojica su također bili osnivači Hezbollaha i dio mreže odgovorne za bombaške napade 1982. i 1983. godine.
Program N1 televizije možete pratiti UŽIVO na ovom linku kao i putem aplikacija za Android|iPhone/iPad
Kakvo je tvoje mišljenje o ovome?
Budi prvi koji će ostaviti komentar!