Organizacija Human Rights Watch (HRW) saopštila je prošle sedmcie da je izraelska vojska nedavno koristila municiju od bijelog fosfora u Libanu i Gazi. Mada je ovo izraelska vojska demantovala, HRW navodi da je i ranije registrovao slučajeve u kojima je Izrael upotrijebio ovakvo oružje. Radi se o toksičnoj supstanci nalik vosku koja gori na temperaturama koje su dovoljno visoke da rastope metal, javlja Al Jazeera.
Organizacija HRW saopćila je prošle sedmice da je potvrdila izraelsku upotrebu municije od bijelog fosfora kroz intervjue i video zapise koji pokazuju da je hemijska supstanca ispaljena na dvije lokacije duž granice između Izraela i Libana i iznad luke u gradu Gazi.
“Bijeli fosfor je nezakonito neselektivan kada se širi u zraku u naseljenim urbanim područjima, gdje može zapaliti kuće i uzrokovati ogromnu štetu civilima“, rekao je Lama Fakih, direktor za Bliski istok i Sjevernu Afriku u HRW-u.
U očiglednom poricanju izvještaja HRW-a, izraelska vojska je u petak rekla da nije koristila bijeli fosfor u ratu u Gazi prošle sedmice.
“Trenutna optužba iznesena protiv IDF-a (Izraelskih odbrambenih snaga) u vezi sa upotrebom bijelog fosfora u Gazi je nedvosmisleno lažna“, navodi se u saopćenju.
Šta je bijeli fosfor?
Bijeli fosfor je toksična supstanca nalik vosku koja gori na više od 800 stepeni Celzijusa. Zbog karakteristike ove substance stvori vatru koja se brzo širi i stvara gust dim na širokim područjima vojske koriste bijeli fosfor za stvaranje dimnih zavjesa. Dim obično traje sedam minuta. Često je bezbojan, bijel ili žut, i ima miris poput bijelog luka.
Municiju od bijelog fosfora je teško ugasiti, te se plament nastavlja sve dok fosfor ne izgori ili kada više nije izložen kisiku.
Može se koristiti artiljerijskim granatama, bombama, raketama ili granatama.
“Bijeli fosfor koji se ispali u zrak širi supstancu na široko područje, ovisno o nadmorskoj visini eksplozije, i izlaže opasnosti više civila i infrastrukture nego lokalizirani napad“, rekao je za Al Jezeeru Ahmed Benchemsi, direktor komunikacija za Bliski istok i Sjevernu Afriku HRW-a.
Da li je bijeli fosfor štetan za ljude?
Bijeli fosfor može spaliti kožu do kosti, a tijelo može apsorbirati hemikalije, uzrokujući propadanje više organa, uključujući jetru, bubrege i srce.
“Opekotine imaju dvostruki efekat. Imaju lokalizirani efekat zbog same opekotine, koja je generalno prilično teška i veoma duboka, a onda je drugi efekat metabolički, koji može da ubije pacijente”, rekao je Roman Hossein Khonsari, profesor maksilofacijalne hirurgije i plastične hirurgije u bolnici Necker-Enfants Malades u Parizu.
Objasnio je da metabolički poremećaji mogu uključivati abnormalne nivoe kalija koji uzrokuju zatajenje srca.
Khonsari, koji je radio u Jerevanu tokom rata između Armenije i Azerbejdžana, rekao je da ako ljekari ne identifikuju opekotine uzrokovane bijelim fosforom, žrtva možda neće dobiti potrebnu njegu zbog rizika od otkazivanja organa. Također je objasnio da opekotine od fosfora nastavljaju probijati kožu i da dođu do kostiju ako se supstanca pravilno ne ispere.
Bijeli fosfor, koji se lijepi za mnoge površine, poput odjeće, također se može ponovo zapaliti ako ponovo dođe u dodir s kožom.
Također može biti smrtonosan ako se udiše, a isparenja mogu ozbiljno iritirati oči i učiniti ih osjetljivim na svjetlost.
Da li je upotreba bijelog fosfora zabranjena?
Bijeli fosfor nije eksplicitno zabranjen međunarodnim konvencijama, iako mnogi pravni stručnjaci smatraju da je njegova upotreba u gustim civilnim područjima ilegalna.
Protokol III Konvencije o određenom konvencionalnom oružju iz 1980. zabranjuje zapaljiva sredstva ili upotrebu drugih supstanci za napad na civilno stanovništvo. Ali da bi se smatrao “zapaljivim oružjem”, predmet mora biti “primarno dizajniran” da zapali ili izazove opekotine.
Bijeli fosfor se također koristi kao dimna zavjesa, za signaliziranje ili osvjetljavanje mete. Ovo omogućava vojsci iznese argument da njegova upotreba nije obuhvaćena Protokolom III, kojeg Izrael u svakom slučaju nije potpisnik.
Prema priručniku o pravilima ratovanja, Izrael navodi da se fosfor “ne razlikuje od benzina koji reagira na upaljenu šibicu, a ono što ga razlikuje od hemijskog oružja je to što njegova reakcija nije usmjerena protiv ljudske fiziologije”.
Khonsari, međutim, objašnjava da opekotine uzrokovane supstancama kao što je benzin nemaju tendenciju da budu smrtonosne ako pokrivaju malu površinu tijela, za razliku od onih uzrokovanih bijelim fosforom.
Da li je Izrael koristio bijeli fosfor u Gazi?
Pored tvrdnje HRW-a o upotrebi ove substance, izvještaj HRW-a iz 2009. godine otkrio je da je Izrael u velikoj mjeri koristio municiju od bijelog fosfora tokom svoje operacije “Cast Lead” u Gazi, koja je trajala od 27. decembra 2008. do 18. januara 2009. godine.
U to vrijeme, Izrael je često mijenjao poziciju, nekada potvruđujući upotrebu bijelog fosfora, a nekada negirajući takve optužbe.
Godine 2009. vojni glasnogovornici su prvo rekli da se koristi za obilježavanje ciljeva, ali su kasnije negirali da se bijeli fosfor uopće koristio.
U sedmicama nakon toga, izraelski zvaničnici naredili su istragu o upotrebi bijelog fosfora, ali su tvrdili da je to u skladu s međunarodnim standardima.
Prema izvještaju HRW-a iz 2009., izraelska vojska je “u više navrata koristila municiju s bijelim fosforom u zraku iznad naseljenih područja, ubijajući i ranjavajući civile i oštećujući civilne strukture, uključujući školu, pijacu, skladište humanitarne pomoći i bolnicu”.
Dodaje se da su snage imale na raspolaganju nesmrtonosnu alternativu i da su koristile zračne napade bijelog fosfora čak i kada izraelske snage nisu bile prisutne na terenu, što sugerira da nije korišteno u cilju stvaranja dimne zasvjese, nego kao zapaljiva supstanca.
Program N1 televizije možete pratiti UŽIVO na ovom linku kao i putem aplikacija za Android|iPhone/iPad
