Najdostupnija droga u EU je amfetamin i tržište tog narkotika godišnje vrijedi oko 1,1 milijarde eura.

Samo prošle godine amfetamine je koristilo oko dva miliona stanovnika EU, a zvanični podaci pokazuju da je tokom svog života čak 10,3 miliona odraslih Evropljana starosti od 15 do 64 godine koristilo tu sintetičku drogu. U Evropi se najčešće se konzumira u obliku praha ili paste.

Skoro sav amfetamin koji se potroši u EU proizvodi se unutar Unije, a najveći proizvođači su Holandija i Belgija. Proizvodnja se najčešće odvija u velikim objektima koji koriste složenu opremu i hemikalije čija prodaja na svjetskom tržištu je ograničena, a koja se obično proizvodi od supstanci (prekursora) uvezenih iz Kine.

“Evropski proizvođači amfetamina su i prilagodljivi i inovativni. Tradicionalne metode proizvodnje amfetamina su tokom godina pojednostavljene kako bi se koristilo manje hemikalija i manje opreme, dok su isporučivali sličan finalni proizvod uz veći profit“, navode u Evropolu.

Logistička podrška

Objašnjavaju da se u pojedinim slučajevima, proizvodnja amfetamina ne završava u laboratoriji u kojoj je incijalno proizvedena.

“Amfetamin se izvozi i kao bazno ulje i pretvara u amfetamin sulfat u laboratorijama na drugim mjestima. Ovo izaziva zabrinutost zbog širenja takvih „laboratorija za konverziju“ na više zemalja EU“, kažu u toj instituciji.

Prema zvaničnim podacima u Evropskoj uniji je između 2019. i 2021. “demontirano” 337 lokacija u vezi sa nelegalnom proizvodnjom amfetamina.

Uz Evropu, i države Bliskog istoka su istovremeno veliki proizvođači, ali i potrošači amfetamina, koji se tamo najčešće koristi u obliku tableta. U Evropolu smatraju da za sada nema velike opasnosti da će se potrošnja amfetamina u tabletama u EU povećati, jer se proizvodi samo u ilegalnim Holandskim laboratorijama u veoma malim količinama, koje najčešće završe na bliskoistočnom tržištu.

Međutim, postoji opasnost od povećanja proizvodnje „za izvoz“, jer su kriminalci, po ocjeni Evropola, „poslovno orijentisani, kooperativni, prilagodljivi, razmjenjuju resurse i infrastrukturu sa drugim kriminalnim organizacijama ili čak zajedno učestvuju u udruženim zločinačkim poduhvatima”.

“Logistička podrška postala paralelni posao, sa nekim kriminalnim akterima koji djeluju kao pružaoci usluga, specijalizovani za obezbjeđivanje hemikalija, opreme i stručnosti potrebnih za postavljanje i rad proizvodnih objekata. Legalne poslovne strukture se često zloupotrebljavaju za olakšavanje proizvodnje, trgovine i distribucije. Kriminalci takođe pribjegavaju nasilju i korupciji kada je to potrebno da bi ostvarili svoje ciljeve“, objašnjava se u analizi tržišta amfetamina u Evropi, koju su pripremili Evropski centar za praćenje droga i zavisnosti od droga (EMCDDA) i Agencija Evropske unije za saradnju u sprovođenju zakona.

Evropa je globalni proizvođač amfetamina

Izvršna direktorka Evropola Katerin De Bol upozorava da tržište sintetičkih droga svake godine premaši milijardu eura, a da proizvodnja postaje sve sofisticiranija i sve štetnija.

“Velike količine toksičnog hemijskog otpada nastalog hemijskom sintezom puštene su u prirodu, ugrožavajući javno zdravlje i bezbjednost“, objasnila je ona.

U EMCDDA dodaju da je uticaj amfetamina na javno zdravlje ogroman, ne samo u mjestu proizvodnje, već i šire.

“Evropa je globalni proizvođač amfetamina, a za svaki proizvedeni kilogram amfetamina može nastati skoro 40 kilograma hemijskog otpada, koji se baca u naše tlo i vodu“, upozorava direktor EMCDDA Aleksis Hosdel.

Zbog toga te dvije organizacije propručuju da su za uspješnu borbu protiv sintetičkih narkotika ključni: bolja saradnja država, jače obavještajne aktivnosti, veći kapaciteti i bolje regulative.