Prema ponovo pregledanim biračkim spiskovima Centralne izborne komisije BiH, pravo glasa na izborima 2018.godine imaće oko tri miliona 370.000 stanovnika,što je oko 100.000 više građana nego birača.
U Republici Srpskoj podatak je drastičniji, pa zvanično u entiteteu ima više onih sa pravom glasa, nego onih koji tu i žive. Građani, struka i NVO sektor sumnaju da li će ovakvi spiskovi uticati na regularnost izbora.
Svaki državljanin Bosne i Hercegovine, uz ličnu kartu ostvaruje i biračko pravo. Upravo u toj činjenici krije se nesklad između broja birača i popisanih stanovnika.
“BiH ima poprilično veliku dijasporu, koja u vrijeme odmora dođe u BiH, izvade lična dokumenta i automatski ulaze na birački spisak u zemlji, iako rijetko koriste pravo glasa. Ako ga dijelom koriste, 10-15 posto to rade putem glasanja poštom”, naveo je Dario Jovanović iz Koalicije Pod lupom.
U RS je broj birača veći od broja popisanih građana za oko 90.000.
Oni koji dugo godina prate izborni proces kažu da se spiskovi prave po automatizmu i izdatim ličnim kartama što je posao IDDEA-e. Prostora za mahinacije kažu uvijek ima, ali se stvari popravljaju.
“Ako postoje lica koja više nisu živa ili nisu pravi glasači, a oni su na biračkom spisku, takva lica pogodna su za manipulacije”, pojasnio je Aleksandar Radeta, član Republičke izborne komisije.
Zakoni su većinom dobri, ali su problem kontrolni mehanizmi. U koaliciji Pod lupom upozoravaju da je broj mrtvih i dalje veliki problem na biračkim spiskovima. Problem, koji može dovesti do manipulacijaa i izbornih krađa.
Pominju slučaj Stoca.
“Doslovno pojavi se osoba kojoj se identiet ne utvrđuje, koja se potpisuje umjesto preminule osobe koja je i dalje na biračkom spisku. Vrlo je teško dokazati to i ako se već desi, ako postoji konsenzus na biračkom mjestu kod posmatrača – da takav propust prođe”, kazao je Jovanović.
Jedan dio građana smatra da ovakvi podaci mogu dovesti do izbornih krađa, dok drugi sve objašnjavaju loše provedenim popisom stanovništva.
Političari iz opozicionih stranaka već su izrazili nezadovoljstvo biračkim spiskovima, ali i sumnju u neregularnosti izbornog procesa. Nerealno im je da je u BIH gotovo isti broj građana i birača.
Pojedini opozicionari iz Republike Srpske su sračunali da kada se od broja stanovnika oduzmu maloljetnici, broj birača je veći za čak 300.000 u odnosu na broj onih koji žive u entitetu.
Sve to kažu, obara procenat izlaznosti, što utiče na nepoštenu raspodjelu mandata.
