Svečana akademija, bal, promocija knjige... Niz kulturnih događaja održava se ove sedmice u banjalučkom Banskom dvoru povodom 27. januara - dana kada je prije 782 godine preminuo ahiepiskop, prosvetitelj, književnik i diplomata Rastko Nemanjić - sv. Sava. Ove svečanosti predstavljaju spoj istorije, kulture i tradicije.

Starogradska muzika, valcer i raskošni kostimi živopisnih boja. Organizatori su dočarati atmosferu svetosavskih balova sa kraja 19. vijeka.

“Ovakva odora nije dio naše svakodnevnice danas tako da smo se potrudiile da damo neki svoj lični pečat a da opet to bude onako kako je bilo nekada u srednjem vijeku“, rekla je Kristina Miloševiić, KUD Sveti Sava Banjaluka.

Vladimir Šušić iz Udruženja “Zvuci s kamena” iz Novog Sada ističe da srpska tradicija nije smao ojkača i ganjga.

“Srpska tradicija su i balovi održavani na dvorovima naših dinastija Obrenovića i Karađorđevića i zaista predstavlja zadovoljstvo doći u Banjaluku u Banski dvor i prisustvovati jednom ovakvom skupu.”

Ovaj bal je spoj kulture i tradicije i u Banjaluci se održava već treću godinu u čast prosvetitelja i arhiepiskopa svetog Save. Cilj organizatora je da u narednom periodu bude uvršten u kalendar kulturnih manifestacija grada.

Dok su jedni uživali u vlaceru u isto vrijeme u Vijećnici Banskog dvora drugi su se podsjećali na istorijski važnu ličnost narodnog ljekara, prosvetitelja i revolucionara Vasa Pelagića.

“On je bio prosvetitelj u pravom smislu te riječi i kao mlad čovjek je došao u Banjaluku 1866. godine i tu osnovao bannjaluču bogosloviju faktički prvu srednju školu u Bosni i Hercegovini“, kazao je istoričar Zoran Pejašinović.

Osnovao je i prvu čitaonicu napisao knjigu o prvoj svetosavskoj proslavi u Banjaluci. Replika Pelagićeve knjige je iza ovih korica.

“Moja malenkost je priredila ovu malu dvoknjigu. Prva je o svetosavskoj proslavi u njegovoj Bogosloviji a drugi tekst je jednog od njegovih učenika koji je nekoliko decenija kasnije 1909. u Bosanskoj vili u četiri nastavka objavio jedan feljton to je njegovo sjećanje na đačke dane u banjalučkoj bogosloviji i on se zove Kosta Kovačević kasnije paroh u Bihaću i viđen čovjek“, kazao je istoričar Zoran Pejašinović.

Knjiga je i ilustrovana orginalnim fotografijama.

Sveti Sava je bio svetogorski monah, jeromonah i arhimandrit Studenice, prvi arhiepiskop, diplomata, zakonodavac, književnik i hodočasnik sa kraja 12. i početka 13. vijeka.