Prije tačno 25 godine preminuo je Srđan Aleksić. Tada 27-godišnji mladić je 21. januara 1993. godine u Trebinju spasio svog prijatelja Alena Glavovića, Bošnjaka iz Trebinja od divljačkog napada četvorice rezervista Vojske Republike Srpske. Vojnici su umjesto Alena pretukli Srđana koji je pao u komu i preminuo 27. januara 1993. godine.

Srđan Aleksić rođen je 1966. u Trebinju. Njegov otac Rade bio je košarkaški trener, majka mu je rano umrla, a brat poginuo u udesu motornim zmajem u blizini Trebinja. Srđan je bio pionirska plivačka nada bivše Jugoslavije. Amaterski se bavio glumom, za šta je dobio i više nagrada, a nastavio je sa glumom i tokom rata, u predstavi “San ratne noći”.

Srđanov san tog ratnog 21. januara 1993. godine ostvario se jer je uspio spasiti svog prijatelja od sigurne smrti, ali ga je taj san koštao vlastitog života. Tog dana grupa rezervista Vojske Republike Srpske, čiji je i Srđan bio pripadnik, na trebinjskoj pijaci maltretirala je i tukla Alena Glavovića, Bošnjaka iz Trebinja.

Otac sreće ubice svog sina

Srđan mu je priskočio u pomoć, dok je nekoliko ljudi u blizini samo mirno posmatralo. Četvorica vojnika su potom umjesto Alena odlučili pretući “izdajnika” Aleksića, a on je od zadobijenih povreda pao u komu. Preminuo je šest dana kasnije, 27. januara.

Srđan je položio život u borbi za svog prijatelja, ali je položio i temelje u jedno besmrtno djelo. Herojski čin odbrane svog sugrađanina koji je platio svojim životom je svetao primjer ljudske hrabrosti, prenosi “Radio Sarajevo”.

“Umro je obavljajući svoju ljudsku dužnost”, napisao je Srđanov otac na smrtovnici svom sinu.

Jedan od četvorice napadača poginuo je nekoliko mjeseci kasnije na ratištu, dok su ostala trojica bili osuđeni na po dvije godine i četiri mjeseca zatvora. U vrijeme kada je u toku bilo suđenje za ubistvo njegovog sina, Rade Aleksić je doživljavao i razna poniženja koja nikada neće zaboraviti. Među njima je i rečenica jednog od advokata, branioca optuženih: “Tako mu i treba kada je branio muslimana”.

Srđanov otac danas živi sam u Trebinju i sreće ubice svog sina koje šetaju tim gradom. U jednom od intervjua Nezavisnim novinama rekao je: “Nisu oni imali namjeru da ubiju Srđana, već se to jednostavno desilo. Ali, nije se moralo desiti da do te grubosti dođe, nisu morali nasred ulice napadati nezaštićene momke, ni onog preplašenog Bošnjaka, niti mog sina. Nije više bitno ni ko su oni bili, bitno je to da su oni tada udarili na čoveka, želeći svojim čizmama i kundacima poništiti sve ono čovječno i plemenito što je predstavljalo najljepši dio Trebinja. To je možda ono što najviše boli”.

“Čovjekom se može biti i ostati i u teškim vremenima”

“A moj Aći, tako smo Alena svi odmilja zvali, sada je u Švedskoj, oženio se, ima dvoje dece. Svakog ljeta me obiđe kada dođe u Trebinje. Prvo ode na Srđanov grob s velikom ikebanom, a onda kod mene. Eto, toliko sam uzbuđen da mu se ni prezimena ne mogu sjetiti. Nama, Trebinjcima, onoj staroj trebinjskoj raji, prezimena nisu ni značila ništa. Zvali smo se po nadimcima, prepoznavali po dobroti i u takvo Trebinje i danas vjerujem”, rekao je Rade Aleksić.

Vjerovatno najveći heroj koji je ostao iza krvavih balkanskih dešavanja s početka ‘90-ih, posthumno je dobio Povelju Helsinškog komiteta za ljudska prava u Bosni i Hercegovini. Kako je tada objasnio predsjednik Helsinškog odbora Srđan Dizdarević: “Srđan je svojim djelom pokazao da se čovjekom može biti i ostati i u teškim vremenima”.

Nekoliko gradova u regionu mu je odalo počast. Prolaz u Zmaj-Jovinoj ulici u Novom Sadu danas nosi Aleksićevo ime. U centru Pančeva takođe postoji prolaz Srđana Aleksića i spomen-ploča u čast trebinjskog heroja. Tuzla ima ulicu nazvanu po Srđanu, kao i Sarajevo, iako se ona nalazi u zabačenom dijelu glavnog grada, a u Trebinju se sportski tereni zovu imenom Srđana Aleksića.

Beogradski režiser Srđan Golubović snimio je film “Krugovi” inspirisan ovim događajem, koji govori o posljedicama herojskog postupka vojnika Marka kojeg Srbi ubijaju jer štiti svog prijatelja civila Harisa koji je Bošnjak.

Radio televizija Srbije 2007. godine snima i emituje dokumentarni film “Srđo”, o Srđanu Aleksiću, čiji je glavni akter njegov otac, a 2008. trebinjsko pozorište “Slovo” postavlja predstavu “Epilog o Srđanu”.

U spomen na njegov gest ustanovljena je i novinarska nagrada za profesionalno izveštavanje o marginalizovanim i ranjivim grupama.