Jedinstveni matični broj i ovjerena kopija ličnih dokumenata, prije svega lične karte najčešće su zloupotrebljavani lični podaci građana.
Prema podacima Agencije za zaštitu ličnih podataka ove podatke neosnovano najčešće traže banke, ali i neke druge kompanije. Nije rijetka ni zloupotreba medicinskog kartona.
I sve to prije nego se dođe do sfere interneta, gdje je potpuna zaštita podataka, kažu stručnjaci, gotovo nemoguća.
Svaki punoljetan građanin BiH prije ili kasnije susreo se sa zahtjevom da nekome predoči jedinstveni matični broj ili kopiju lične karte. Čak i prilikom jednostavnog plaćanja računa u banci. Agencija za zaštitu ličnih podataka u prošloj godini upravo je bankama izdala najviše prekršajnih naloga.
“To je obično korištenje jedinstvenog matičnog broja i lične karte. Nije to samo kod konkursnih procedura nego u raznim situacijama. Recimo, zahtijevanje kopije lične karte prilikom upisa na kurs stranog jezika, što je potpuno nepotrebno. Ili traženje jedinstvenog matičnog broja prilikom kupovine karata za fudbalsku utakmicu”, kaže Samra Čampara iz Agencije za zaštitu ličnih podataka.
Lične podatke nezakonito su pribavljale i kompanije koje se bave direktnim marketingom. Čak i ljekari koji su kopije medicinskih kartona davali supružnicima pacijenata.
Zaštita ličnih podataka zahtijeva i usklađivanje Zakona sa zakonima zakonodavnih tijela na svim nivoima. To je često izvor problema.
”To je bio slučaj sa Zakonom o matičnim knjigama u Federaciji BiH. Gdje se teret vođenja tačnih podataka prebacuje na građane, a građani onda treba da dokazuju matičarima koji su napravili grešku najčešće prilikom unosa elektronske evidencije, imamo i matičara koji ne znaju razliku između Č i Ć i onda građanin mora podnijeti zahtjev da mu se uvrdi lično ime samo zato što je neko pogrešno unio podatke”, istakao je Petar Kovačević, direktor Agencija za zaštitu podataka BiH.
U digitalno, moderno doba, kada se sve više oslanjamo na internet, stručnjaci kažu, potpuna zaštita podataka gotovo je nemoguća. Za razliku od stvarnog, u virtuelnom životu matični brojevi i lične karte nisu meta.
“U biti podaci sa bankovnih kartica se zloupotrebljavaju, podaci korisnika u smislu pravljenja nekih lažnih bankovnih računa, krivotvorenih računa. Ali bilo je svega. I pravljenja lažnih ličnih karata, dizanja kredita u ime trećih osoba i slično”, kazao je Saša Petrović, odsjek za borbu protiv cyber kriminala FUP-a.
Opširnije u prilogu Ivane Crnogorac.
