Predrag Praštalo, predsjednik Evropskog pokreta u BiH je nedavno uzeo učešće u međunarodnoj konferenciji u Sloveniji, koju je organizirao Institut IFIMES iz Ljubljane.

Izlaganje Praštala, koji slovi kao jedan od pionira u angažmanu nevladinog sektora i organizacija civilnog društva u procesu EU integracija prenosimo u cjelosti:

“Radi kompliciranog društveno-političkog uređenja, kojeg nam je Daytonskim mirovnim sporazumom i ustavom (sa opravdanim ciljem okončanja ratnih sukoba 90-tih godina prošlog vijeka) nametnula međunarodna zajednica,a koji neodgovornim domaćim političarima (nacionalistički orijentiranim i vođenim ciljevima) omogućava stalne društveno-političke blokade i krizne situacije,koje vrlo lako mogu prerasti u naredne oružane sukobe, i bez „pozitivno- diskriminirajuće podrške“ od strane Brisela i Evropske unije i međunarodne zajednice,iako imamo vrlo kvalitetne ljudske kapacitete i potencijale, ako bi nam se postavljali uvjeti slično uređenim i funkcionalnim društvima popur Češke, Mađarske, Slovačke ili Slovenie Bosna i Hercegovina može čekati i do 3000-te godine,a da ni do tada možda nećemo postići iskreni politički konsenzus pristupanju u NATO, vitalnom i iskrenom „evropskom interesu društva“ ili postati član EU.
– Danas EU ima jedinstvenu priliku da iz trenutačnog kriznog perioda,ali i iz rađanja Unije u vrijeme “Američko-Ruske hladno- ratovske Evrope i svijeta”, koja je osmišljena i „krojena „ po uzoru na stvaranje Sjedinjenih Američkih Država, definitivno i konačno preraste i postane samostalni evropski projekt jedinstvene Evropske unije, bez podjela i diskriminacije na”male i velike”, “nove i stare” i “bogate i siromašne” članice, što je proces koji mora biti okončan procesom reformiranja i integracija evropskog prostora pod službenim nazivom “Zapadni Balkan“ u EU- što prije,to bolje i po samu EU i region. – Dokle god se to ne dogodi ostat će tamna mrlja i relikt prošlosti podjela na evropskom kontinentom, jer bi to značilo ponovno povlačenje nevidljive linije,koja je decenijama dijelila Evropu,samo ovaj put put ne na „zapad“ – „istok“, „kapitalizam“-„komunizam“, nego rasna diskriminacija na „civiliziranu i kulturnu“- „neciviliziranu- nekulturnu“ ili „bogatu“ i „siromašnu“ Evropu.

A da bi došlo do konačnog ukidanja nevidljivih linija razdvajanja evropskih naroda i kultura, neophodno i vitalno važno po opstojnost i dalji razvoj sameEU,kao najvećeg i najznačajnijeg projekta ljudske istorije, je što brza integracija posebno BiH i regiona Zapadnog Balkana u evropske procese i članstvo u samoj EU, i to ne 2030.godine ili kasnije,nego najduže u narednih 7-8.godina
-U protivnom, sigurnost i opstanak EU su upitni,jer ovaj puta ne bi kataklizma bila ograničena na područje bivše Jugoslavije,kao što je slučaj bio 90-tih godina prošlog vijeka,nego bi izbjeglički, humanitarni i rušilački talas preplavio Evropu i mnogo šire. – Pri tome trebamo imati na umu da je 90-godina na Balkanu samo jedna država i vojna sila (SAD i NATO) defacto imala pravo odlučivanja i donošenja političkih i vojnih odluka na području nekadašnje Jugoslavije, dok danas svakodnevno primjećujemo jačanje ekonomskih i geo-političkih interesa u prvom redu Rusije,Turske, Kine,ali i arapskih država, fundamentalističkih orijentiranih organizacija i pokreta i drugih na trusnom području našeg regiona, koji i pored svega samo unutar EU može i treba imati svoju prioritetnu budućnost i orijentaciju. – Tako dolazimo do zaključka da članstvo i integracija BiH i Balkana u EU mora biti primarni interes Brisela, gledano iz sigurnosnih razloga po ljudske živote i posebno ogromnog kapitala i geo-strateških ciljeva i same EU i buduće „Evropske vojske“,koji su svi skupa u igri „novog miješanja svjetskih karata“, ponekada čak veći interes, nego li što je nama samima u regiji,koji smo navikli na sve moguće scenarije kriza,ratova i razaranja, bez kojih gotovo da i ne znamo da egzistiramo i djelujemo. – Upravo Brisel i Evropa su ti ,koji mogu najviše da izgube,prije svega svoj luksuz mirnog i spokojnog egzistiranja u slučaju novih turbulencija u našem regionu, koje gotovo sigurno,ovaj put, ne bi zahvatile samo područje nekadasnje Jugoslavije, nego veći dio evropskog kontinenta,ako ne i šire.
– Na žalost, turbulencije, haos i sukobi su dio “kulture”, istorije i nasljeđa BiH i regiona,koji su već danas ponovo spremni da se, poput vulkana, svakog časa aktiviraju i eksplodiraju, i jedina alternativa tome je da Evropa dođe” tobe” ili ti pameti,i da sistemom “pozitivne diskriminacije”, prije svega BiH i Mekodoniji ( kao specifičnim slučajevima,koji imaju “Daytonsko primirje”, odnosno “Ohridski sporazum”),ali i svim drugim državama regiona otvori sirom vrata evropskoj perspektivi. -Stoga su naša očekivanja velika u vrijeme predsjedavanja Bugarske, u nadi da će nastati neki novi proces, sličan solunskom kada je regiji obećana i najavljena jasna evropska perspektiva.

Bez integracija i članstva BiH i Balkana u evropskoj EU,jadni li smo svi mi u regiji,a jedini jadniji od nas mogu biti EU i Evropa ukoliko se ovaj region ponovo ” napali” pa zapali,jer dim sa Balkana i ” balkanizacija” Evrope je najgori scenario za EU,koja siguran sam u to, vrlo teško ili nikako ne bi mogla opstati u sličnim scenarijima.

I BiH i region i EU i Evropa stoje pred izborom: Civiliziran Balkanski region u EU,po prvi puta u svojoj istoriji kao član i partner u rješavanju svjetskih pitanja i problema, ili po ko zna koji put u istoriji, primitivan i destruktivan Balkan,prije svega opasan za samog sebe,ali isto tako opasan za sve oko sebe.

Za nas u BiH dobivanje kandidatskog statusa 2019 i kasnije.,a moguće članstvo u EU 2030. ili neke naredne godine,je ravno kapitulaciji evropske vizije, odnosno jednako objavi i stimulacije daljim podjelama,kriznim političkim i društvenim situacijama,vjerskoj i političkoj radikalizaciji,a što bi sve prije ili kasnije, neumitno dovelo i do mogućih unutarnjih i regionalnih (u prvoj fazi) sukoba.

Zato veliku nadu polažemo u Bugarsko, Austrijsko i Rumunjsko predsjedavanje EU 2018-2019,kao i u dalje lobiranje zemalja članica” Višegradske grupe”, Slovenije, Hrvatske i Grčke u institucijama EU ,koji su najiskreniji prijatelji i BiH i regiona,koji uz to najbolje poznaju prilike u našoj regiji i na kraju,imaju i najviše interesa za očuvanje mira i stabilnosti regiona,a sto nam samo članstvo u EU svima garantira.

BiH je društvo i zemlja apsurda,a jedan od njih je da je Evropskom pokretu ( čija majka organizacija u Briselu je bila jedan od inicijatora stvaranja Evropske unije 1950.godine kakvu danas poznajemo) do sada.najveci donator bila Turska,a ne EU,koja inače već pet godina ne učestvuje u formiranju našeg budžeta što na direktan i indirektan način govori dosta,a da se ne izgovori više niti jedna riječ. -Ovo može biti dobar uvod u dalju kraću stručnu analizu kao jasan pokazatelj odnosa snaga, povjeranja i ugleda kod građana naše zemlje u poređenju “odnosa snaga i utjecaja” najveće svjetske velesile(a) i EU u našoj zemlji,koja pokazuje da nevladina organizacija,koju podržavaju poreski obveznici “van evropske države” ima ca. 120 puta veći godišnji budžet od prve nevladine organizacije osnovane u BiH sa evropskim prefiksom,a koja je u široj domaćoj i regionalnoj javnosti već neko vrijeme prepoznata kao lider zagovaranja i promoviranja evropskih integracija naše zemlje. – Ovo je jedan od banalnih primjera zašto građanke i građani BiH još uvijek više povjerenja imaju i polažu u političku snagu odlučivanja npr.SAD,nego li same EU,koja sve više gubi na ugledu u regiji, kako postaje jasnije da nismo uvijek baš rado viđeni kao članica Evropske unije u neko dogledno i prihvatljivo vrijeme. – Pored svih mnogih i vitalno važnih osebujnosti i vrijednosti kojima se prepoznaje i simbolizira EU kao jedan od predvodnika „novog svijeta“ poput humanost, demokratija, ljudska prava i slobode, obrazovanja, ekologija, pravna stečevina, religijske slobode, nauka i tehnologija, zaštita potrošača, i sl. sve češće od građanki i građana čujemo da je jedino što je preostalo od „evropske šargarepe na štapu“ su EU fondovi i projekti, odnosno nada da će se iseljenjem iz BiH u neku evropsku državu riješiti svi nagomilani problemi,koji opterećuju veći dio našeg stanovništva- što je još jedan od poraza birokratske EU i razlog više da se Evropa bez granica i predrasuda vrati izvornoj ideji jedinstvenog kontinenta i složnim Evropljankama i Evropljanima,kako to Betovenova himna EU propagira.

Dobronamjerni i prijatelji BiH će se možda složiti ili čak podržati moje stavove,ali svako mi neće zamjeriti ili našu organizaciju blokirati(kao što neki visoko rangirani subjekti rade izvjesno vrijeme), samo radi iznošenje ličnog stava nakon 13 godina rada u procesu EU integracija BiH i regiona. -Oni drugi”birokratski i službeni prijatelji” i BiH i Evropskog pokreta ( kako iz zemlje,a još više iz inostranstva, koji ce se u mojim riječima lako prepoznati) će nakon ovog teksta, nastaviti raditi ono sto najbolje znaju: ignorirati, blokirati, omalovažavati i umanjivati rad i značaj djelovanja Evropskog pokreta u BiH, čime pri punoj svijesti i sa iskrenom najgorom namjerom usporavaju evropski put i kradu bolju budućnost BiH, naše djece i djece naše djece. -A sve samo jer nisu shvatili evropsku ideju : Pred Bogom i zakonom svi smo jednaki…Evropa pripada svima podjednako…Sloboda mišljenja i izjašnjavanje različitog stava i mišljenja…Pravo na društveni aktivizam građanki i građana bez uplitanja i blokada institucija…Ako si mi dobronamjeran i prijatelj, uputi mi konstruktivne kritike…

Radi svega navedenog EU se mora vratiti Evropljankama i Evropljanima,građankama i građanima,koji danas ,nažalost, pružaju mnogo manju podršku izvornoj ideji jedinstvene Evrope,nego li žitelji bilo koje države Balkana,sto je veliki razlog za “zvono” za EU institucije i razlog vise za jačanje “evropske EU i evropske Evrope”.