U Međunarodmom mehanizmu za krivične sudove (MMKS) u Haagu za sutra zakazano je izricanje pravomoćne presude Radovanu Karadžiću, bivšem predsjedniku Republike Srpske, optuženom za genocid i druge teške zločine počinjene u Bosni i Hercegovini u razdoblju 1992-1995.

Nakon okončanja žalbene faze, konačnu presudu Karadžiću, koji se tereti za najteže zločine počinjene na tlu Evrope nakon Drugog svjetskog rata, trebao bi saopćiti predsjedavajući Žalbenog vijeća MMKS-a sudija Vagn Prüsse Joensen.

Uz predsjedavajućeg Žalbenog vijeća, danskog sudiju Joensena, sastav tog vijeća čine sudije – William Hussein Sekule iz Tanzanije, José Ricardo de Prada Solaesa iz Španije, Graciela Susana Gatti Santana iz Urugvaja i Ivo Nelson de Caires Batista Rosa iz Portugala.

Sudija Joensen trenutno obavlja funkciju sudije MMKS-a i jedan je od troje dežurnih sudija u ogranku MMKS-a u Arushi, a obavljao je i dužnost predsjednika i predsjedavajućeg sudije Pretresnog vijeća Međunarodnog krivičnog suda UN-a za Ruandu (MKSR). U aprilu 2013. je  reizabran za predsjednika MKSR-a i tu je funkciju obavljao sve do zatvaranja tog suda 31. decembra 2015. Za sudiju MMKS-a, institucije koja je nasljednik MKSR-a i Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju (MKSJ/ICTY), izabran je u decembru 2011. Između ostalog, obavljao je i funkciju međunarodnog sudije u Misiji UN-a na Kosovu (UNMIK) od 2001. do 2002. godine.

Član Vijeća, sudija William Hussein Sekule je za sudiju MMKS-a izabran 20. decembra 2011. U martu 2013. postao je sudija Žalbenog vijeća Međunarodnog krivičnog suda za Ruandu (MKSR) i Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju (MKSJ/ICTY) kao žalbeni sudija u Hagu, što je dužnost koju je obavljao do 30. aprila 2015. godine. Prije nego što je postao sudija Žalbenog vijeća MMKS-a, sudija Sekule je obavljao dužnost sudije MKSR-a od maja 1995. do marta 2013. u Arushi, Tanzanija, uključujući i funkciju predsedavajućeg Pretresnog veća II tog suda od juna 1995. do juna 1999. i ponovno od juna 2001. do marta 2013. godine.

Član Vijeća, sudija José Ricardo de Prada Solaesa je za sudiju MMKS-a imenovan u decembru 2011., a uz brojne funkcije u sklopu španskog pravosuđa, stekao je  diplomu Instituta za ljudska prava u Strasbourgu. U svojstvu međunarodnog stručnjaka sudjelovao je u brojnim programima saradnje. Bio je sudija izvestilac u predmetu ‘Scilingo’ (2005) u vezi sa zločinima protiv čovečnosti počinjenim za vreme diktature u Argentini, a od  2005. do 2007. godine bio je izabran za međunarodnog sudiju Žalbenog odsjeka Vijeća za ratne zločine Suda BiH. Uz ostalo, bio je član Žalbenog vijeća u predmetima za ratne zločine protiv Nikole Kovačevića, Radovana Stankovića i Bobana Šimšića.

Članica Vijeća, sutkinja Graciela Gatti Santana u pravosuđu radi od jula 1992. godine, a funkciju sudije obavlja od 1994. godine, raspoređena u različitim sudovima na raznim lokacijama u Urugvaju. Od 2009. je angažirana u Krivičnom sudu u Montevideu, glavnom gradu Urugvaja, specijaliziranom za organizirani kriminal. U junu 2012. unapređena je u Apelacioni sud 4. okruga (nadležan za građanske parnice), a u martu 2016, prešla je u Apelacioni krivični sud 1. okruga (pozicija koju trenutno zauzima). Predavač je privatnog međunarodnog prava, a trenutno vodi i različite oblike obuke za sudije u vezi s krivičnim proceduralnim pravom.

Član Žalbenog vijeća MMKS-a Ivo Nelson de Caires Batista Rosa je na poziciji sudije od 1993. godine, a trenutno je i voditelj i koordinator obuke, te mentor, angažiran u Portugalskom centru za pravosudne studije od 2006 godine. Između ostalog, poseduje značajno iskustvo u krivičnom pravu i krivičnim postupcima i istragama na nacionalnom i međunarodnom nivou. Također, bio je sudija-mentor za sudije iz zemalja u razvoju, s iskustvom u azijskim i afričkim državama, konkretno Istočnom Timoru i Gvineji Bisao. Sudjelovao je u programu UN-a za osnaživanje pravosudnog sistema, te u projektu koji je finansirala EU a u vezi s jačanjem vladavine prava. U Istočnom Timoru obavljao je funkciju privremenog predsjednika Apelacionog suda.

Sudija Rosa je u Žalbeno vijeće MMKS-a imenovan u septembru 2018. godine, umjesto dotadašnjeg predsjedavajućeg Theodora Merona, čije je izuzeće zatražila odbrana, jer je Meron na prethodnim suđenjima donosio određene zaključke koji se tiču Karadžića.

Karadžić je prvostepenom postupku, presudom od 24. marta 2016. godine oglašen krivim i  osuđen na 40 godina zatvora.

Pretresno vijeće Haškog tribunala (ICTY) oglasilo je Karadžića krivim za genocid na području Srebrenice 1995. godine i za progon Bošnjaka i Hrvata širom BiH, uključujući  istrebljenje, ubistva, deportacije i druga nehumana djela (prisilno premještanje), kao i za teroriziranje stanovnika Sarajeva dugotrajnim granatiranjem i snajperisanjem tokom višegodišnje opsade glavnog grada BiH, te za uzimanje pripadnika tadašnjeg UNPROFOR-a za taoce.

Istovremeno, oslobođen je nepravomoćno krivnje po optužbama za genocid nad Bošnjacima i Hrvatima u drugih sedam općina u BiH.

Inače, osnivanjem MMKS-a osiguran je mehanizam koji bi trebao dokinuti praksu nekažnjivosti, nakon zatvaranja dva prva ad hoc međunarodna suda. MMKS ima mandat da obavlja više ključnih funkcija Međunarodnog krivičnog suda za Ruandu (MKSR) i Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju (MKSJ/ICTY), te da čuva naslijeđa ova dva pionirska  međunarodna krivična suda i nastoji da primjenjuje najbolju praksu na polju međunarodnog krivičnog pravosuđa.

Vijeće sigurnosti Ujedinjenih nacija uspostavio je MMKS 22. decembra 2010., a s radom je počeo 1. jula 2012. u Arushi (Tanzanija), odnosno 1. jula 2013. u Haagu (Nizozemska). Ogranak u Arushi je naslijedio funkcije proistekle iz MKSR-a, a ogranak u Haagu funkcuje proistekle MKSJ-a.

MMKS je početnih godina djelovao paralelno s MKSR-om i MKSJ-om, a nakon zatvaranja MKSR-a (31. decembra 2015.), i MKSJ-a (31. decembra 2017.), MMKS je nastavio da djeluje kao samostalna institucija.

Program N1 televizije možete pratiti UŽIVO na ovom linku kao i putem aplikacija za Android|iPhone/ iPad