Predsjednik „Foruma bošnjačkih intelektualaca“ Suad Kurtćehajić je danas u Sarajevu na tribini o temi „Šta je BiH dobila, a šta izgubila Dejtonskim sporazumom“ ustvrdio da smo Dejtonskim mirovnim sporazumom mnogo više izgubili nego što smo dobili.
Praveći paralelu između 1992. i 1995. godine, on je naveo da je BiH priznata kao Republika BiH, a Dejtonom je izbrisan naziv Republika i ostalo je država BiH.
“Mi smo 1992. godine priznati i primljeni u maju te godine u Ujedinjene nacije bez ikakvih entiteta. Priznati smo kao unitarna država o kojoj nije bilo dvojbe. Nama je Dejton donio dva entiteta i složeno ustrojstvo većeg entiteta, tako da imamo jedan kompliciran sistem koji se različito tumači“, istaknuo je Kurtćehajić.
On smatra da smo Dejtonskim sporazumom izgubili nešto što je bilo prisutno u cijeloj Evropi, „a to je da smo bili država građana i naroda“.
“Znači, ustavnost BiH govori da je Bosna država građana i naroda, a Dejtonskim sporazumom mi smo dobili Ustav koji nas je odredio kao državu tri konstitutivna naroda i građana“, kazao je Kurtćehajić.
Po njegovim riječima, iako su narodi bili poslije građana prema ranijoj ustavnosti, nikada nisu narodi u Bosni bili konstitutivni, oni su bili ravnopravni.
“Nama je podvaljeno. Velikosrpska politika je stalno ponavljala konstitutivni narodi da su na kraju naši političari prihvatili termin konstitutivni narodi“, navodi Kurtćehajić.
Također, potcrtava da ni u jednom dokumentu ne postoji termin „zajedničke institucije BiH“, nego postoje institucije države BiH.
Kurtćehajić smatra da je najveća greška Dejtona što je on „nepravedno okončao ratni sukob u BiH i što je nagradio one snage koje su napravile genocid u Srebrenici“.
“Iako se možda tada nije znalo za razmjere dešavanja u Srebrenici, da ne govorim ostala dešavanja u BiH, ali je činjenica da je instalirana Republika Srpska i ono što do sada međunarodna zajednica nije uradila nakon 2007. godine jeste da se, na osnovu tog genocida deinstalira tvorevina koja je to uradila“, ističe Kurtćehajić.
Dodaje kako nije normalno da „imate počinjen zločin genocida i da je presuda postavljena tako da su ga učinile institucije, vojska i policija RS-a, a da jednostavno postoji RS“.
Govoreći o tome šta je Dejtonski sporazum dobro donio BiH, Kurtćehajić je potcrtao da je zaustavio rat, sačuvao je državu BiH i u sebi je ugradio dodatne nadležnosti koje su sadržane u članu 3. stav 5.
“One omogućuju viskomo predstavniku, pošto je on konačni tumač Dejtonskog sporazuma, da sve ono što smatra da je potrebno da se očuva suverenitet, teritorijalni integritet, politička nezavisnost i međunarodnopravni subjektivitet BiH da može da da državi BiH, odnosno može izvršiti prenos ovlaštenja sa entitetske na državnu razinu“, tvrdi Kurtćehajić.
On smatra da sada postoje tri mogućnosti djelovanja kad je u pitanju Dejtonski sporazum, ili njegovo osporavanje. Prvi je da se ojačaju državne institucije, koristeći dodatne nadležnosti od strane visokog predstavnika.
“U tu sferu ubrajam da treba uraditi nešto kao „Sejdić-Finci“, treba da se napravi tužba u Strazburu. Dovoljno je da jedan Bošnjak i Hrvat koji žive na prostoru RS kažu da ne mogu biti konstitutivni narodi Srbi, Bošnjaci i Hrvati, a da je naziv „srpska“. To je jedan nivo djelovanja u okviru Dejtona da se učini situacija povoljnijom“, ističe Kurtćehajić.
Po njegovom mišljenju, druga varijanta jeste da se traži revizija Dejtona, ili da se traži „Dejton 2“ da bi se BiH učinila funkcionalnijom državom.
“Postoji treća mogućnost, a to je da se Dejtonski sporazum može osporavati“, kazao je Kurtćehajić.
