Oduzimanje nezakonito stečene imovine jedno je od najefikasnijih sredstva borbe protiv korupcije i organiziranog kriminala. BiH nema strategiju o oduzimanju imovinske koristi o čemu se govorilo na današnjoj konferenciji u Sarajevu koja je okupila više od 100 sudija, tužilaca, profesora sa područja cijelog Zapadnog Balkana.

Deklarativno svi su spremni za borbu protiv korupcije, ali u praksi se govori o nizu problema. Nevena Kostić, projekt menadžerica AIRE centra, kaže:

“Uprkos tome što se ova tema nalazi visoko na dnevnom redu svih jurisdikcija u regionu neophodno je nastaviti unapređivati kapacitet pravosudnih organa i policije, posebno onih koji se bave finansijskim istragama”.

Za efikasne finansijske istrage neophodna je stručnost i posvećenost profesionalaca, ali i kontinuirana podrška donosilaca odluka, koji u BiH ne pokazuju iskrene napore u borbi protiv kriminala u vezi sa korupcijom.

Julian Reilly, ambasador Ujedinjenog Kraljevstva u Bosni i Hercegovini dodao je: “Oduzimanje imovine kriminalcima je nezaobilazni način podrivanja poslovnog modela kriminalaca i korumpiranih političara. Mi moramo dijeliti znanje, vještine i sručnost kako bi kriminalce izveli pred lice pravde i udarili gdje ih najviše boli – u njihovo bogatstvo”.

Predsjednik VSTV-a istaknuo je da u BiH imamo probleme na samom početku istrage kada je neophodno identifikovati, blokirati ili privremeno oduzeti spornu imovinu.

“A onda na kraju krivičnog postupka ako bude osuđujuća presuda da se ta imovina trajno oduzme. Ovo kažem zbog toga što su kriminalci dobro informisani i kada čuju ili osjete da će doći do otvaranja krivičnog postupka protiv njih čine sve da imovinu otuđe i zbog toga je bitno da se imovina otkrije u početnoj fazi da se ide na privremeno oduzimanje i stavljanje pod kontrolu”, rekao je Halil Lagumdžija, predsjednik VSTV-a.

Problem je i što Bosna i Hercegovina nema agenciju na državnom nivou koja upravlja privremeno i trajno oduzetom imovinom.

“Nepostojanje jednog takvog tijela na nivou države dovodi do toga da imovina često propada i da se recimo oduzeti automobili nakon par godina prodaju u staro gvožđe, što je nedopustivo”.

Lagumdžija je istaknuo da sa ministrom pravde BiH pokušava dogovoriti privremeno rješenje, da se zaključe bar privremeni aranžmani sa entitetskim agencijama, ali i tu se nailazi na problem jer agencija iz RS-a u svom normativnom uređenju navodi da ono čime oni upravljaju nakon prodaje ide budžet entiteta, što je nelogično u slučaju kada imovinu oduzima državni organ poput Suda BiH.

“Ključna svrha i motiv bavljenja koruptivnim krivičnim djelima je sticanje nezakonito stečene imovine. Različite procjene s obzirom na prikrivenu prirodu korupcije govore da se tu radi o desetinama pa i stotinama miliona KM, pogotovo u domenu javnih nabavki gdje najveća fluktuacija tog nezakonitog novca. Djelotvorniji odgovor pravosudnog sektora putem oduzimanja bi mogao vratiti imovinu u društvene tokove odnosno zajednici i građanijma kojima je nezakonitim krivičnim djelima i uzeta”, rekao je Eldan Mujanović, profesor Fakulteta za kriminalistiku, kriminologiju i sigurnosne studije.

Dobar primjer sa velikim brojem institucija koje su sudjelovale u otkrivanju, istrazi, privremenom i na kraju trajnom oduzimanju imovine je presuda Vrhovnog suda Federacije BiH kojom je osuđenima za utaju poreza i pranje novca Bijelić Hasibu i Šarić Emiru oduzeta imovina ukupne vrijednosti od 14 miliona KM.

Među oduzetom imovinom je i nekadašnji privatni studentski hotel Emiran koji je preimenovan u hotel Walter i koji je na raspolaganju Federaiji BiH. Ovaj hotel je Vlada FBiH ponudila i ukrajinskim izbjeglicama na početku agresije na njihovu zemlju, što još jednom pokazuje korisnost vraćene imovine lokalnoj zajednici, entitetu i državi BiH.