Ideologija koja se zasniva na istim osnovama koji su doveli do rata u bivšoj Jugoslaviji je i danas prisutna na Balkanu i Rusija ima saveznike među njenim pristalicama, a zapad tu opasnost potcjenjuje na svoju štetu, navodi u svojoj analizi novinar istraživačkog portal Bellingcat Michael Colborne.

Colborne u svojoj analizi koju je objavio britanski Guardian navodi da na Balkanu okranci krajnje desnice u Srbiji podržavaju rusku invaziju na Ukrajinu, te da te grupe ne samo da pomažu u širenju podrške za ruski rat u Ukrajini, već i dobijaju pomoć od Rusije da “proguraju vlastitu opasnu agendu u ionako nestabilnom dijelu Evrope”.

Dok je taj rat u toku, Kremlj na svojoj strani ima “neke od najremetilačkijih i najopasnijih sila krajnje desnih na Balkanu”, ističe on.

On navodi da je više hiljada Srba u aprilu ove godine izašlo je na ulice Beograda da protestuje protiv odluke njihove vlade da podrži suspenziju Rusije iz Savjea za ljudska prava Ujedinjenih nacija, te da su učesnici tog skupa mahali zastavama Rusije i Srbije te uzvikivali spokane poput “Srbi i Rusi – braća zauvijek!“.

Ovaj skup je organizovala ekstremno desničarska grupa Narodna patrola i njen lider Damnjan Knežević, koji je također organizovao nekoliko drugih proruskih skupova.

Samo nekoliko sedmica kasnije, Knežević i još jedan vođa Narodne patrole otputovali su u Rusiju na poziv nekoliko ruskih medijskih organizacija, “uključujući i onu koju vodi ozloglašeni Putinov saradnik Jevgenij Prigožin”, navodi Colborne.

Objašnjava kako “mnogi Srbi vjeruju da je Rusija dugo djelovala kao zaštitnik Srbije i njenih interesa”, te da ove dvije zemlje dijele slavenske korjene i da njihovi stanovnici dijele osjećaj “da ih Zapad demonizira”.

Prema mišljenju Kneževića i njegovih pristalica, Rusija je, kao i Srbija tokom jugoslovenskih ratova 1990-ih godina, nepravedno predstavljena kao agresor iako je samo pokušavala da zaštiti svoju etničku braću. On i njegove pristalice preplavili su društvene mreže proruskim porukama, te su sebe predstavili kao “najposvećenije branioce Srba od svih mogućih vanjskih prijetnji”, što se odnosi i na “odbranu onih za koje smatraju da također brane srpski narod”, piše Colborne.

Zatim citira analitičara Predraga Popovića, koji je izjavio da krajnja desnica Srbije pruža “najstalniju i najintenzivniju podršku“ ruskoj invaziji na Ukrajinu.

Pomoć Rusije

Colborne ističe da ova podrška više više od samo riječi ili skupova.

Navodi da je u maju ove godine, mala neofašistička grupa “Srbska akcija” objavila video u kojem predstavlja detalje svoje posjete Sankt Peterburgu od nekoliko mjeseci ranije.

“Nekoliko pripadnika Srbske akcije otputovalo je tamo na poziv Ruskog Imperijalnog Pokreta (RIP) koji je zvanično proglašen terorističkom grupom u Sjedinjenim Državama i Kanadi. Na snimku, vođa RIM-a, Denis Gariev, puca iz pištolja i hvali se da godišnje podučava skoro 1.000 Rusa u centru za obuku pokreta”, navodi Colborne.

Dan nakon što je video objavljen se Knežević pojavio na konferenciji za novinare u Sankt Peterburgu, u pratnji Aleksandra Lisova, čelnika “Srpsko-ruskog kulturnog informativnog centra” koji je optužen za prijetnje protivnicima Putina koji žive u Srbiji, te i aktiviste Mlade garde, omladinskog krila Putinove političke partije Jedinstvena Rusija .

Colborne ističe da je ta konferencija održana u press centru Patriotske medijske grupe, medijskog konglomerata čiji upravni odbor vodi upravo Prigožin.

Ova organizacija je bila jedna od tri medijske organizacije za koje je Narodna patrola tvrdila da su ih pozvale u Rusiju. Druge dvije su ruski državni medij RT, za koji je Knežević dao intervju, i tabloid Komsomolskaya Pravda.

“Prigožin je čovjek kojeg u Bellingcatu, nažalost, dobro poznajemo. On je bivši osuđenik i Putinov povjerenik koji podliježe američkim sankcijama i traži ga FBI zbog njegove navodne uloge u ruskom miješanju u američke izbore 2016. godine. On je zaradio milijarde dolara od ruskih državnih ugovora i navodno kontrolira Wagner, privatnu vojnu kompaniju povezanu s brojnim navodnim ratnim zločinima u Africi i Ukrajini”, piše Colborne.

Odnos Rusije i ekstremne desnice u Srbiji

“Bila bi greška ignorisati odnose srpske krajnje desnice i Rusije kao beznačajne ili nedostojne dalje pažnje”, upozorava on, te navodi da su organizacije za ljudska prava upozoravale da je ekstremizam krajnje desnice u Srbiji u porastu.

Daje nekoliko primjera za to:

“EuroPride, međunarodni LGBT skup koje se trebao održati u Beogradu ovog mjeseca, suočen je sa nizom nasilnih prijetnji krajnje desnice, a predsjednik Srbije Aleksandar Vučić najavio je da će biti otkazan. U susjednoj Bosni i Hercegovini, u kojoj nacionalističke tenzije prijete raspadom zemlje, u oktobru će se održati izbori. Crna Gora, koja se od Srbije odvojila 2006. godine, uskoro bi također mogla imati nove izbore. Zemlju i dalje muče sporovi oko njenog nacionalnog identiteta, između Crnogoraca koji su opredjeljeni za nezavisnost i samodelariranih Srba koji žele bliže odnose sa susjednom Srbijom. Tenzije sa Kosovom, koje je proglasilo nezavisnost od Srbije 2008. godine i u kojem živi srpska manjina, dalje ostaje najveće žarište u regionu”.

Colborne upozorava da je, “nažalost pravo vrijeme za ekstremnu desnicu Srbije da izazove probleme ako to želi, a ima prijatelje u Rusiji spremne da im pomognu”.

A, kako ističe ovaj novinar, “Rusija je već počela da pomaže“.

Navodi primjer dokumentarca na engleskom jeziku koji je nedavno prikazan na RT-u, a koji je pružio platformu Kneževiću i drugim srpskim ekstremno desničarskim ličnostima da neosporno iznesu svoje stavove.

Jedan od njih je Miša Vacić, koji u dokumentarcu govori da, “jednako kako Rusija oslobađa ruski svijet denacifikacijom i demilitarizacijom, mi Srbi imamo pravo, kroz specijalne operacije, stvoriti vlastiti srpski svijet”.

“Ignorišemo krajnju desnicu na Balkanu na našu opasnost”, upozorava Colborne na kraju.

“Njihove ideologije su zasnovane na istim ogorčenjima i pritužbama koje su izazvale ratove tokom raspada Jugoslavije 1990-ih, ali su sada pronašli više ljudi širom svijeta, uključujući Rusiju, spremnih da ih ohrabre i podrže. To bi bio prvi put – američki State Department tvrdi u nedavno deklasifikovanom dokumentu da je Rusija potrošila 300 miliona dolara od 2014. godine kako bi uticala na političare i druge širom sveta, uključujući i na Balkanu”.

“Rusija nije započela ovaj požar, ali će biti više nego sretna da dodaje vatru”, zaključio je Colborne.