Četiri godine poslije Federacije Bosne i Hercegovine i Republika Srpska mogla bi dobiti svoju aferu “Respiratori”. Od 165 nabavljenih respiratora, čak 85 nije za upotrebu utvrdila je istraga Republičkog javnog tužilaštva. Budžet je tako oštećen za više od četiri miliona maraka, a prvoosumnjičeni je v.d. direktora Fonda zdravstvenog osiguranja Dejan Kustrić, kadar SNSD-a.

Prije zaposlenih, u prostorijama Fonda zdravstvenog osiguranja pojavili su se inspektori. Pretres prostorija vršen je tokom cijelog dana i to zbog sporne nabavke 165 respiratora i sumnji na zloupotrebu službenog položaja od strane prvog čovjeka institucije koja je samo sa firmom “Medietik” tokom 40 dana vanrednog stanja sklopila pet ugovora vrijednih 34 miliona maraka.

“Takođe je utvrđeno da je v.d. direktora FZO zaključenjem ugovora, te kasnijim zaključenjem aneksa ugovora od firme medietik izvršio javnu nabavku 165 respiratora od kojih 85 respiratora nije uopšte za upotrebu”, kazala je Dragica Tojagić, sekretar RJT RS.

Istraga u ovom predmetu traje četiri godine, a otežavale su je ograničene mogućnosti vještaćenja nabavljenih respiratora i činjenica da fokus istrage nije samo na cijeni respiratora. Tokom dana pretresi su vršeni i u prostorijama “Medietika” firme na čijem je čelu u vrijeme pandemije bio Željko Babić, suprug Ane Trišić Babić, savjetnice Milorada Dodika. Inspektori SIPA-e i MUP-a pretresali su i domaćinstva prvoosumnjičenih za zloupotrebe, ali nisu hapsili.

“Kako su mediji danas prenijeli da je slobode lišen Dejan Kusturić, direktor FZO, ja demantujem tu informaciju, gospodin Kusturić nije lišen slobode”, rekla je Jelena Miovčić, portparol SIPA-e BiH.

Sklapanjem spornog posla “Medietik” je ostvario prihod u iznosu od 12 miliona maraka, a budžet Republike Srpske oštećen je za više od četiri miliona maraka. Mediji su se poslovima Fonda u vrijeme pendemije opsežno bavili, kao i Transparency international ukazujući na nelegalne radnje.

“Fond zdravstvenog osiguranja Republike Srpske dodijelio je 4 ugovora vrijedna 21,7 miliona KM firmi Medietik d.o.o. i sve to izuzeo od primjene Zakona o javnim nabavkama”.

Ovom temom bavila se i opozicija. Govoreći o potencijalnom obimu zloupotrebe PDP-ovci su iznosili podatke o tome kako je “Medietik” respiratore nabavljao po najmanje tri puta nižoj cijeni od one koju je “Medietiku” za nabavku plaćao Fond. Sve su u to vrijeme poredili i sa aferom “Respiratori” koja je u Federaciji Bosne i Hercegovine bila u toku.

“Da li je normalno da se respiratori plaćaju 157 hiljada KM, tri, četiri, pet puta po većoj cijeni nego što oni stvarno jesu. Najskuplji respirator u FBiH je plaćen 105 hiljada KM, onaj čuveni ‘Srebrena Malina’, kada pogledamo tu ‘Srebrenu Malinu’ ja moram reći da je ona Jagodica Bobica za ovu nabavku”, rekao je ranije Branislav Borenović, predsjednik PDP-a.

Četiri godine poslije jedina zatvorena afera spornih korona nabavki je ona u FBIH u kojoj šteta po javnu kasu na kraju nije ni utvrđena. Vodila se u Tužilaštvu BiH koje je predmet preuzelo od Kantonalnog Tužilaštva. U slučaju nabavke respiratora u Republici Srpskoj državno Tužilaštvo je spis prebacilo entitetskom pred kojim je, izvijesno je, još jedan pravosudni proces. Jedan se već vodi u Oktužnom sudu u Banjaluci zbog spornih nabavki u Institutu za javno zdravstvo. Najnovija afera je, bar po procjenjenoj šteti po budžet, makar četiri puta veća.

“Nadam se da će završetkom istrage u ovom predmetu i podizanjem optužnice i na kraju krajeva možda i nekom sudskom epilogu na kojeg ćemo sigurno čekati biti završena ta priča oko zloupotreba tokom pandemije u Republici Srpskoj”, kazala je novinarka  Brankica Spasenić.

Do zaključenja priloga iz Fonda zdravstvenog osiguranja o pretresima se nisu oglašavali, a ćute i resorni ministar i premijer, jer što se politike tiče ona je na prvi pomen zloupotreba slučaj zaključila.

Navikli smo da je politika sklona da određena pitanja zatvori prije nego što to učini pravosuđe. Tako je bilo i u slučaju korona nabavki u Republici Srpskoj. Još u maju 2020. na prijedlog Milorada Dodika, tada člana Predsjedništva Bosne i Hercegovine, danas predsjednika Republike Srpske, Narodna skupština usvojila je zaključak u kojem stoji da je proglašenje vanrednog stanja bilo opravdano i da su svi nadležni organi svoj posao uradili odlično.