Profesor Husnija Kamberović večeras je bio gost emisije Izvan Okvira na N1. Kako je kazao Kamberović, u najmanju ruku mu je "čudno" da Milorad Dodik naziva Republiku Srpsku zajednicom mira i prosperiteta.

“To je previše čudno da se tako karakterizira jedna tvorevina koja jeste i koja pokušava da pronađe dublji svoj historijski smisao, ali zapravo je jedna tvorevina koja je rezultat rata od 1992. do 1995. Utemeljena je i definirana kao entitet unutar BiH. Tvorevina koja je rezultat onoga što se dešavalo od 1992. do 1995 na prostoru BiH, dakle ogromnih ratnih stradanja i razaranja. Na kraju krajeva, kao što to presude Haškog tribunala pokazuju rezultat najvećih zločina koji su se desili u Evropi, rezultat jedinog presuđenog genocida. Tako da, jeste rekao bih “čudno” da se karakterizira kao tvorevina mira jer bi asociralo na to da je nastala na posve miran način, a nastala je kroz nevjerovatne zločine i nasilje“, kazao je Kamberović.

Šta predstavlja 9. januara historijski gledano?

“Hronologija nam tu pomaže da razumijemo to što se desilo jer je historija važna, datumi nam sami otkrivaju šta se tu desilo. Vjerujem da većina gledatelja zna šta se dešavalo pred 9. januar. Unutar BiH su postojale različite ideje da li se jugoslovenska država treba sačuvati i na koje načine. Ipak kada je postalo jasno da se ne može sačuvati, nužno je bilo tražiti i neka druga rješenja za BiH. Bh. politička elita je bila poprilično podijeljena u to vrijeme. Jedni su bili za izlazak BiH i kretanje ka nezavisnosti, drugi su uporno insistirali da se treba sačuvati neki okvir i državna zajednica. Krajem 91. godine, jedan dio političke elite je otvorio dio o mogućnosti očuvanja teritorijalne cjelovitosti i suvereniteta BiH na jugoslavenskim ruševinama“, dodao je profesor Kamberović.

Potom je ispričao kako se priča kretala od decembra 1991. godine.

“U decembru 1991. Predsjedništvo BiH pokreće inicijativu da međunarodna zajednica prizna međunarodno-pravni subjektivitet jer je bilo jasno da se Jugoslavija raspada. Reakcija je bila da je jedna grupa poslanika u Skupštini uglavnom srpskih napustila Skupštinu i formirala neku paralelnu Skupštinu srpskog naroda. Ta skupština je na svom zasjedanju 9. januara u Holiday Innu donijeli odluku da proglašavaju “Republiku srpskog naroda BiH” koja je trebala uključiti do tada formirane tzv. “srpske autonomne oblasti unutar BiH” pri čemu su kazali da namjeravaju da u tu republiku se mogu uključiti i oni prostori za oni koji smatraju da su srpski, a koji su ostali raznim ratovima etnički očišćeni od Srba“.

Ipak, ključna stvar leži u sljedećoj činjenici, smatra Kamberović.

“Oni su tražili da ta “Republika Srpskog naroda” bude sastavni dio Jugoslavije. Tu je zapravo ključna stvar. Ako gledamo šta se desilo 9. januara, to nije ova skupština i ova republika koju mi imamo priznatu u Dejtonu i koja danas egzistira kao dio BiH. Razlika je u tome da u Dejtonskoj proceduri i procesu uspostavljana mira je dekonstruisana ova republika koja je formirana 9. januara i uspostavljena je RS, kao entitet unutar BiH. Kada govorimo o ovoj RS iz 9. januara, oni su čak u Deklaraciji kazali da im je ključni cilj onemogućavanje formiranja BiH kao cjelovite države. Još jedno, osmog januara, dan prije proglašenja, jedna delegacija HDZ-a i SDS-a su bili kod Franje Tuđmana i oni su njega tada obavijestili da oni ne žele nezavisnost BiH i da će sutradan proglasiti zasebnu republiku srpskog naroda. To govori o tome kako je dio političke elite u BiH nastojao onemogućiti suverenitet i međunarodno priznanje i da je postojala određena vrsta komunikacija i interakcije sa ovima koji su od novembra 1991. formirali HZHB i o tome su informirali Tuđmana“.