Etiketa agenta stranog uticaja, zabrana bilo kakvog uticaja na politike vlasti, obaveza posebnog obilježavanja materijala – sve je prošlo. Nacrt zakona o takozvanim stranim plaćenicima dobio je podršku u Narodnoj skupštini Republike Srpske. Vlast je, nakon medija, udarila na nevladin sektor koji se finansira iz stranih izvora, a vladinim nevladinim organizacijama dodatno raskrčila put do budžetskih sredstava.

Snažnom podrškom većine, sa 48 glasova “za” i tek 11 “protiv” nacrt takozvanog zakona o stranim plaćenicima je prošao prvi test u Narodnoj skupštini iz koje će, na prijedlog SNSD-a iz kojeg i dolazi u javnu raspravu.

“Jer se navedenim nacrtom uređuju pitanja koja su od posebnog značaja za građane i o kojima je neophodno da se konsultuju organi, organizacije, naučne i stručne institucije i građani”, citirao je Nenad Stevandić, predsjednik Narodne skupštine prijedlog zaključka koji je usvojen.

Ta javna rasprava će trajati 30 dana i nevladin sektor od nje ne očekuje ništa. Kroz raspravu u Narodnoj skupštini da se nagovijestiti da će preciznije biti određena konstrukcija “agenti stranog uticaja”, koja je samo jedan od spornih segmenata za nevladine organizacije. Cijeli tekst za Transparency international je manje-više sporan i diskriminatorski.

“Mi smo ukazivali na to da je ironično govoriti o transparentnosti, o javnosti rada nevladinih organizacija kako se zakon već zove dok se kriju milionski iznosi koji se izdvajaju za nevladine organizacije koje finansira vlast. Mi smo ukazivali na to, čak vodimo i određene sudske sporove jer ne žele se objaviti izvještaji najčešće ovih organizacija koje prave skupove podrške vlasti”, kaže Srđan Traljić.

Iz odnosa prema takvim organizacijama najbolje se vidi stvarna namjera. Osim zakona o nevladinom sektoru, u skupštini je prošao i nacrt zakona o sprečavanju sukoba interesa kojim će biti legalizovano ono što je do juče predstavljalo sukob interesa – izabrani zvaničnici, funkcioneri i savjetnici sada će moći biti u organima udruženja koja se finansiraju iz budžeta, ako za taj rad u nevladinom sektoru ne primaju naknadu. Vladin nevladin sektor se tako stavlja u povlašćen položaj, a kritičari u registar, zarad transparentnosti koja, tvrdi Aleksandar Žolja već postoji.

“Vidio sam da poslanici u stvari imaju totalno suprotno mišljenje od nas gdje kažu da se ipak to treba više urediti očito ne poznajući već propise. Pitanje je uopšte da li su oni pročitali druge zakone da li su ih analizirali i da li su ponijeli uopšte pamet u Narodnu skupštinu”, rekao je Žolja dodajući da se demokratija u domaćoj režiji svela na prostu većinu u kojoj argumenti nemaju nikakvu snagu. Argumenti u ovom slučaju, tvrdi, govore o tome da je nacrt po brojnim pitanjima organičavajući.

Ograničenje osnovnih ljudskih prava i sloboda u Republici Srpskoj ide s vrha. Predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik najavio je kriminalizaciju klevete, Skupština je usvojila. Najavio je i tzv. ‘Zakon o stranim’ plaćenicima, Skupština je usvojila. Najavio je i Zakon o medijima, skupština će, vjerovatno, usvojiti.

Da se, daleko od očiju javnosti na tom zakonskom rješenju već rad otkrio je u Pressingu N1 Nebojša Vukanović.

“Priprema se zakon o medijima koji bi trebao biti na sljedećoj sjednici i zanimljivo je će jedna od stvari koju je predložio gospodin Jerinić koji je član te neke radne grupe biti i da se zabrani nevladinim organizacijama da imaju i da se mogu baviti pisanjem u medijima, što pokazuje kakav je stvarni cilj”, rekao je lider Liste za pravdu i red.

Cilj je, za novinara Đorđa Vujatovića, koji radi za portal “Gerila” koji djeluje u okviru nevladine organizacije – gušenje nezavisnog i istraživačkog novinarstva.

“Jer recimo kroz ova tri zakona koja se pojavljuju u prethodnih godinu dana vidi se da je konačni cilj da se smanji broj tekstova koji se pojavljuju o kriminalu i korupciji”, dodao je Vujatović.

I u slučaju kriminalizacije klevete, ali i zakona o nevladinim organizacijama tu namjeru vlasti vidjela je i međunarodna zajednica. Oba puta iz Evropske unije su apelovali da sporne zakone povuku iz skupštinske procedure. Oba puta vlast je pokazala da ne mari.

“Evropska unija ima tu moć kada vi želite da budete njen dio, i onda kad ona vama postavlja neke uslove koje trebate onda imate neku vrstu pritiska da vi to što se traži od vas ispunite. Ako vi ne želite da budete dio toga onda ti pritisci nemaju nikakvog efekta”, tvrdi novinar Dejan Šajinović.

Efekta na vlast u Republici Srpskoj nije imalo ni saopštenje Savjeta za implementaciju mira koji je poslanike pozvao da ne podrže zakon uz ocjenu da nacrt, takav kakav jeste, ne može imati mjesto u demokratskom društvu.

Program N1 televizije možete pratiti UŽIVO na ovom linku kao i putem aplikacija za Android|iPhone/iPad