Dešavanja u susjednoj zemlji sa velikom pažnjom prate se u pojedinim dijelovima Bosne i Hercegovine, jer se procjenjuje da bi od ishoda građanske borbe u Srbiji mogao zavisiti i epilog namjere ovdašnjih vlasti da litijum ponude stranim kompanijama.

Slike iz Srbije proteklog vikenda upućuju na zaključak da je kulminacija nezadovoljstva na vrhuncu.

Sve zbog toga što vlast ne odustaje od namjere da “Rio Tintu“ omogući eksploataciju litijuma uprkos protivljenju javnosti, pa i struke u ime koje je u subotu govorila savjetnica beogradskog instituta za hemiju tvrdeći kako se šteta koju načini rudnik, ne može sanirati.

Dragana Đorđević, savjetnica Instituta za hemiju Beograd:

“Eksploatacija litijuma se danas obavlja u pustinjama i nenaseljenim dijelovima planete. Kod nas bi ovo bio prvi i jedinstveni rudnik u naseljenom mjestu, u plodnom mjestu, vodnom mjestu, živom mjestu.“

To što građani govore „ne“ rudniku, vlast vidi kao udar na sebe, optužujući region da Srbiji želi građanski rat.

Aleksandar Vučić, predsjednik Srbije:

“Razumijem njihovu želju da Srbiji bude lošije, ja nemam nikakav problem sa tim. Ja mislim da svaki čovjek kada pročita ili sasluša šta se govori u Prištini, Zagrebu, Sarajevu ili zvaničnoj Podgorici potpuno mu je jasno na kojoj strani želi da bude“.

Strah i etničke podjele po vlast bi mogle biti važan saveznik u namjeri da istraju u omogućavanju eksploatacije u čemu imaju podršku i ovdašnjih političara. Predsjednik Republike Srpske, predsjednik Narodne skupštine i gradonačelnik uz ostale, utrkivali su se u pružanju podrške Aleksandru Vučiću tokom vikenda.

Milorad Dodik, predsjednik RS:

“Ti projekti nisu samo ključni za budućnost Srbije, već su i simbol njenog potencijala da postane nezaobilazna evropska sila”.

Nenad Stevandić, predsjednik NSRS:

“Opozicija misli da ga može iskoristiti kao osvetu za izgubljene izbore i uticaj, a strane službe kao tačku paljenja za sukobe i nestabilnost”.

Draško Stanivuković, gradonačelnik Banja Luke:

“Imam puno povjerenje u rukovodstvo Srbije i predsjednika Vučića da će sve odluke u vezi sa životom građana donositi na najbolji mogući način u interesu građana Srbije”. 

Podrška bi mogla biti posebno značajna jer je u više navrata vlast u Banjaluci tvrdila kako ima namjeru da slijedi Srbiju i omogući eksploataciju litijuma koji je nađen na širem području Lopara. Tamošnje stanovništvo već je protestovalo zbog mogućnosti otvaranja rudnika, ali pitanje je da li bi obim negodovanja mogao biti sličan onom u Srbiji?

Goran Dakić, novinar:

“Nisam siguran da je moguće okupiti takvo građansko jezgro koje bi povelo proteste u Republici Srpskoj i takođe ne vjerujem da bi bilo moguće napraviti takvu grupaciju koja bi insistirala na protestima”.

Otežavajuća okolnost po ovdašnje vlasti moglo bi biti neriješeno pitanje državne imovine, ali Dakić na tu konstataciju odgovara.

Goran Dakić, novinar:

“Što je rekao Tito nije zakon sveta krava pa da ga moramo poštovati”.

A kada je riječ o pravnim pretpostavkama, neke koje raspiruju sumnju građana na terenu, već su preduzete.

“Donekle je ispod radara javnosti prošla činjenica da NSRS nije podržala deklaraciju kojom se zabranjuje eksploatacija litijuma na području Lopara. Inače taj dokument razmatran je u istom danu kad se pred Generalnom skupštinom Ujedinjenih nacija usvajala rezolucija u Srebrenici. Prošla je i izjava resornog minsitra da se još uvijek ne namjerava eksploatacija litijuma u Republici Srpskoj i ona se kosi za izjavom direktora kompanije koja je litijum pronašla, a koji tvrdi kako se Arcore priprema za eksploataciju litijuma”.

S obzirom na sve poteze lokalni ekološki aktivisti ne sumnjaju da će vlasti i u Republici Srpskoj istrajati u namjeri da omoguće eksploataciju litijuma.

Snežana Jagodić Vujić, Udruženje “Eko put” Bijeljina:

“Nalazimo se faktički u sendviču između dva veoma opasna projekta, sa jedne strane projekat Lopare na Majevici gdje je isto previđena moguća eksploatacija litijuma i projekat Jadar kod Loznice u sredini smo između, sve nas povezuje voda koja je naše zajedničko dobro”.

Zbog namjere da zaštite životnu sredinu građani Semberije već bi mogli na ulicu i to u nedjelju, za kada je u 18 časova najavljen protesni skup za spas Drine.