Među okupljenima na skupovima podrške ruskoj invaziji na Ukrajinu održanim u Bosni i Hercegovini, Srbiji i Crnoj Gori, Balkanska istraživačka mreža Bosne i Hercegovine identifikovala je ekstremističke i krajnje desničarske grupe i pojedince. Vijesti o njihovoj podršci brzo se šire na kanalima komunikacija ruskih desničara i oružanih formacija u Donbasu.

Na velikom skupu podrške Rusiji u Beogradu i nekoliko manjih u gradovima Bosne i Hercegovine i Crne Gore, okupljeni su ponavljali teze ruskih vlasti o “NATO zlikovcima” i potrebi “denacifikacije Ukrajine” zbog onoga što su nazvali “genocidom” nad stanovnicima dvije pobunjene proruske pokrajine u Donbasu u Ukrajini. Ali organizatori i neki od učesnika protesta krajnje su desničarske organizacije i pojedinci koji naginju ka ksenofobiji ili neonacističkoj ideologiji i godinama unazad negiraju genocid i slave ratne zločince.

BIRN Bosne i Hercegovine pregledao je fotografije i videe objavljene na društvenim mrežama i na njima pronašao cijeli niz proruskih i krajnje desničarskih organizacija odnosno njihovih pripadnika – od omiljenog bajkerskog kluba ruskog predsjednika Vladimira Putina pa sve do osobe kojoj se sudilo za ratovanje u Ukrajini.

Dok su se u zemljama širom Evrope organizirali protesti podrške Ukrajini nakon napada Rusije, u glavnom gradu Srbije prošlog petka održan je protest “Podrška Rusiji – protiv sankcija”.

Organizacija “Narodna patrola”, koja sebe vidi kao društveno utjecajnu, danima je pozivala na pružanje podrške “ruskom i bjeloruskom narodu u borbi protiv nacističke i prozapadne vlade iz Kijeva”, navodeći da je poznato kako je “svijet bio brižan ‘99-te godine”, aludirajući na bombardovanje koje su NATO snage vršile u Srbiji zbog rata na Kosovu.

Damnjan Knežević, predstavnik ove organizacije, sa oznakom “Z” na jakni, na početku protesta je, iskazujući neslaganje s političkim vrhom Srbije, rekao kako “mi nemamo potrebe da budemo rusofili jer smo mi Srbi, a svakom je Srbu Rus brat”.

“Koliko god nas pritiskali (…) to je kap u moru za jednu slavensku dušu”, naveo je Knežević, koji na ulicama već godinama, zavisno od teme i problema s kojim se društvo suočava, iskazuje antimigrantske i antivakserske stavove, te se bori protiv EU i NATO integracija.

Oznaka “Z” koju je Knežević nosio na jakni simbol je koji su brojni učesnici imali iscrtan na transparentima, a od početka napada na Ukrajinu koristi se kao simbol Rusije za koji se pretpostavlja da ima dvojako značenje – “Za pobjedu” ili “Zapad”.

U višesatnoj protestnoj šetnji – tokom koje se uzvikivalo “Vladimir Putin”, “Ratko Mladić”, “Srbi, Rusi, Bjelorusi” – našli su se i članovi sigurnosno interesantnih organizacija, članovi organizacija čiji je rad ranije zabranjen, ranije optuženi za ratovanje u Ukrajini, te članovi ruskog moto kluba “Noćni vukovi”.

Darko Šper, aktivista koalicije nevladinih organizacija “Građanska Vojvodina”, koja je organizirala proteste u znak podrške Ukrajini, za BIRN BiH navodi kako je protest u Beogradu rezultat dugogodišnje saradnje organizacija s Rusijom.

“Oduvijek, otkako su na ulici, zalažu se za ‘majku Rusiju’ i tvrde da je Srbiji mjesto s Rusijom, a ne u Evropskoj uniji”, kaže Šper, dodajući kako su organizacije na protestima u Beogradu iste one koje su organizirale proteste protiv migranata s Bliskog istoka, te antivakserske proteste u Beogradu i drugim gradovima.

Sigurnosno zanimljive i ranije zabranjene organizacije na protestu

“Srpski narod nije zaboravio Vladimiru Putinu šta je sve uradio za opstanak srpskog naroda”, navodi u opisu fotografije s protesta u Beogradu na društvenim mrežama organizacije “Sveti Georgije” Lončari iz okoline Brčkog.

Ova organizacija, koja se predstavlja kao humanitarna, u prvi plan često stavlja ime Rusije, što na odjeći, što na vozilu koje koriste članovi grupe. Za dva vozila koja koriste naveli su da su poklon Ambasade Ruske Federacije u BiH.

Srđan Letić, vođa organizacije “Sveti Georgije”, bio je jedan od učesnika protesta. On je ranije osuđivan na skoro pet godina zatvora u više odvojenih presuda. Između ostalog, osuđen je zbog spolne radnje nad 13-godišnjom djevojčicom, falsifikovanja novčanica i trgovine oružjem.

U januaru ove godine osuđen je na šest mjeseci zatvorske kazne za nanošenje teških tjelesnih povreda.

Nekoliko dana nakon početka rata u Ukrajini, iz ove organizacije su naveli kako smatraju da bi rat mogao dovesti do potpunog ekonomskog kraha siromašnih zemalja kao što su zemlje na Balkanu, šaljući pritom “punu podršku našoj majci Rusiji”.

Iste stavove je u obraćanju na početku protesta istaknuo i Mladen Obradović, predsjednik krajnje desničarske organizacije “Obraz”.

“Rusija je danas svjetionik slobode i zato mi Srbi imamo dužnost da budemo uz majčicu Rusiju”, kazao je Obradović, čiju organizaciju je Ustavni sud Srbije zabranio 2012. godine zbog kršenja ljudskih i manjinskih prava i izazivanja nacionalne i vjerske mržnje.

On je nakon toga osnovao udruženje “Rusko-srpski kulturni centar”, koje je 2019. godine preimenovao u Svetosavski savez “Obraz”, čime je ranije zabranjena organizacija, s nekoliko izmjena u nazivu, ponovno nastavila rad.

Mjesto u koloni demonstranata pronašla je i Milica Đurđević-Stamenovski, najpoznatija članica Srpske stranke “Zavetnici”, čije je formiranje kao prvobitno desničarske organizacije pomogao Damnjan Knežević.

Stajalište ove stranke kojim se traži izmještanje NATO kancelarije iz zgrade Ministarstva odbrane navedeno je kao primjer u istraživanju NATO-ovog strateškog komunikacijskog centra izvrsnosti “Strateški interesi i alati utjecaja Rusije na Zapadnom Balkanu”. Prema njemu, “Zavetnici” su jedna od organizacija koje imaju direktne veze s Moskvom.

Kao pojedinac, držeći zastavu Rusije, na protestima se pojavio i Gavrilo Stević, jedini optuženi u BiH za ratovanje u Ukrajini tokom 2014. godine. Tužilaštvo ga je optužilo da je bio član paravojne formacije Odreda – Jedinice “Jovan Šević”. On je pravosnažnom presudom Suda BiH oslobođen ovih optužbi.

Opširnije na Detektoru.

Program N1 televizije možete pratiti UŽIVO na ovom linku kao i putem aplikacija za Android|iPhone/iPad