Pandemija koronavirusa drastično je uticala na posjećenost muzeja širom svijeta tokom 2020. godine, koji su u prosjeku bili zatvoreni 145 dana, a mnogi i dalje ne primaju publiku ili ponovo zatvaraju vrata, prenosi Seecult.

Dok tokom “običnih” godina više od devet miliona ljudi zauzme poziciju ispred Da Vinčijeve “Mona Lize” ili Delarkove slike “Sloboda vodi narod” u Luvru u Parizu, a pola miliona modno osvješćenih se pojavi na proljetnom otvaranju godišnje izložbe Instituta za kostimografiju u Metropolitenu u Njujorku, u 2020. godini stvari su bile daleko od običnih.

Tradicionalno godišnje istraživanje Art njuzpejpera pokazuje da je sto najposjećenijih muzeja širom svijeta imalo u protekloj godini 77 odsto manju posjetu – sa ukupno 230 miliona u 2019. godini, broj pojsetilaca se 2020. godine smanjio na svega 54 miliona, prenosi Seecult.

Za razliku od prethodnih godina, kada su posjete pojedinačnih izložbi bile predmet godišnjeg istraživanja Art njuzpejpera, sada je fokus pomjeren na posjetu muzejima generalno.

Najposećeniji muzeji bili su zatvoreni u prosjeku po 145 dana, odnosno ukupno 41.000 dana, što je više od sto godina izgubljenog vremena. Podatke o broju dana tokom kojih su bili zatvoreni zbog pandemije dostavilo je više od 280 muzeja.

Kineski Hubei muzej, jedan od najvećih u Vuhanu – višemilionskom gradu koji je prvi totalno zatvoren zbog pandemije koronavirusa, nije primao posjetioce od 23. januara do 13. juna 2020. godine. Zaposlenima nije bilo dozvoljeno da putuju do i sa posla. Direktor Hubei muzeja Fang Qin je stoga spakovao opremu za kuhanje i spavanje i zajedno sa više od 70 zaposlenih postavio svojevrsni kamp u muzejskoj zgradi. Tu su proveli nekoliko mjeseci, brinući se ujedno o muzejskoj kolekciji.

Pekinški Nacionalni muzej Kine, koji je sa 1,6 milion posjetilaca drugi po popularnosti u istraživanju Art Njuzpejpera, bio je zatvoren tri mjeseca, počev od 25. januara. Kada je otvoren, njegov kapacitet smanjen je za 90 odsto – sa potencijalnih 30.000 na 3.000 posjetilca na dan, a potom je taj broj postepeno povećavan do avgusta do 8.000 dnevno.

Drugi najposećeniji azijski muzej, japanski Muzej savremene umjetnosti 21. veka u Kanazavi, imao je 971.000 posetilaca u 2020. Bio je zatvoren 66 dana, što ga stavlja na niže mjesto ljestvice zatvorenosti, koja odražava i različitu politiku zemalja koje se tiču striktnog lokdauna.

Luvr, Prado, Tejt Modern…

U Evropi, nakon što je Svjetska zdravstvena organizacija zvanično proglasila pandemiju, procijenjeno je da je 250 miliona ljudi bilo u lokdaunu u prvom talasu.

Francuska i Nemačka bile su prve koje su potvrdile slučajeve zaraze koronavirusom, a Italija i Španija uspostavile lokdaun na nacionalnom nivou. Vlade evropskih zemalja različito su reagovale na krizu, pa su Francuska i Italija recimo imale duže periode zatavranja i striktnije restrikcije koje se tiču putovanja, dok su muzeji u Danskoj i Finskoj bili zatvoreni u prosjeku 112 dana. Dok je u 2019. godini gotovo 83 miliona ljudi obišlo sto najpopularnijih evropskih muzeja, u 2020. bilo ih je svega 24 miliona.

Evropski gradovi suočili su se i sa drastičnim padom turističkih posjeta, posebno za vreme ljetnih mjeseci. Pariz je imao svega pet odsto svog uobičajenog broja turista prošlog leta – prema podacima Svetske organizacije za turizam.

Tri velika pariška muzeja – Luvr, Centar “Pompidu” i Orsej zabilježili su ukupan pad posjete za 73 odsto – sa 16,5 miliona u 2019. godini spala je na 4,5 miliona. Oko 2,7 miliona ljudi posetilo je Luvr, koji je, uprkos padu posjete od 72 odsto, ostao najposjećeniji muzej u istraživanju Art njuzpejpera. Broju posjetilaca Luvra doprinjela je izložba Leonarda da Vinčija, koja je zatvorena u februaru, ali je do tada privlačila više od 10.000 posjetilaca dnevno, postavši tako i najposjećenija postavka u istoriji Luvra. Uprkos tome, Luvr je objavio da je izgubio oko 90 miliona evra u 2020. godini.

Pad turizma i zatvaranje teško su oštetili i španske najveće muzeje – Prado u Madridu zabilježio je 76 odsto manju posjetu (sa 3,5 miliona u 2019. godini na 852.000 u 2020), dok je Muzej rejna Sofija imao 72 odsto manje posjetilaca (4,4 miliona u 2019. naspram 1,2 milion u 2020). Pandemija je primorala Prado da bude zatvoren 85 dana, a kada je otvoren, mogao je da primi samo polovinu kapaciteta posjetilaca. Rejna Sofija bio je zatvoren 80 dana, a potom je primao samo trećinu mogućeg broja posjetilaca.

Zanimljivo je da je Palata Reale u Milanu, jedan od najduže zatvorenih muzeja u Evropi (193 dana), imao samo 48 odsto manju posjetu (391.000). Nacionalna galerija Irske u Dablinu bila je zatvoreno otprilike isti broj dana, a zabeležila je 73 odsto manju posetu.

Britanski muzej bio je zatvoren čak 208 dana, a Tejt Modern 173.

Mnogi britanski muzeji računaju na turizam – strukturu posjetilaca Britanskog muzeja čine 77 odsto stranci, a prema podacima Nacionalne službe za statistiku, u drugom kavrtalu godine, kada je Velika Britanija ušla u prvi lokdaun, broj stranih turista smanjen je za 96 odsto u odnosu na isti period 2019. godine.

Britanski muzeji u proseku su imali 77 odsto manju posjetu, a bili su zatvoreni više od polovine 2020. godine. I kada su otvoreni, uspostavljene su striktne mere u vezi sa dozvoljenim brojem posetilaca, pa je većina muzeja mogla da primi samo 20 do 30 odsto od uobičajenog broja posjetilaca.

Smanjen broj posjetilaca doveo je i do velikih finansijskih gubitaka, pa je tako sopstveni prihod četiri prostora Tejt muzeja smanjen sa 94 miliona funti u 2019. na oko 38 miliona u 2020, što je pad od oko 60 odsto. U sopstveni prihod se, inače, računaju i donacije.

Najbolje je u kriznom vremenu 2020. prošla Nacionalna galerija portreta, koja je i inače planirala zatvaranje od juna zbog rekonstrukcije.

Ipak, ima i nekih uspješnih primjera rada britanskih muzeja – putujuću izložbu Tutankamonovog blaga iz Velikog egipatskog muzeja u Kairu vidjelo je više od 580.000 ljudi u Sači galeriji, uprkos skupocenim kartama koje su koštale gotovo 40 funti. Takođe, izložbu Olafura Eliasona u Tejt Modern obišlo je više od pola miliona ljudi.

Različita pravila u SAD

Posebno problematična situacija je u SAD, u kojima svaka država postavlja sopstvene epidemiološke mere i protokole bezbjednosti, pa su američki muzeji primorani da se prilagode veoma različitim pravilima. Broj dana tokom kojih su bili zatvoreni kreće se od 75 (Kristal Bridžis muzej američke umetnosti u Arkanzasu) do čak 293 (Nacionalni muzej američkih Indijanaca u Njujorku). Mnogi kalifornijski muzeji zatvoreni su u martu 2020. i tako su i ostali veći dio godine.

Svega 2,2 miliona posjetilaca imala su četiri najveća njujorkška muzeja – Metropoliten (1,1 milion), Muzej moderne umetnosti – MoMA (706.000), Vitni muzej američke umetnosti (233.000) i Solomon Gugenhajm muzej (154.000), što je 91 odsto od ukupne posećenosti muzeja u Njujorku (2,4 miliona). Isti muzeji imali su 2019. godine 11 miliona posjetilaca, pri čemu je najveći pad (88 odsto) ostvario Gugenhajm.

Dok su mnogi njujorški muzeji bili zatvoreni i po šest mjeseci, Gugenhajm nije primao publiku sedam mjeseci, a kada je otvoren, sveden je na 25 odsto kapaciteta. Epidemiološka kriza poremetila je plan Metropolitena za obilježavanje 150-godišnjice i doprinjela gubitku prihoda od oko 150 miliona dolara. Od kada je otvoren u avgustu, doduše samo za četvrtinu nekadašnje publike, Met je imao oko 4.000 posjetilaca dnevno, od kojih su 90 odsto bili Njujorčani.

Muzeji u Vašingtonu takođe su zabilježili veliki pad posjete. Nacionalna galerija umetnosti (NGA) bila je zatvorena 138 dana, a Smitsonijan muzej američke umjetnosti (SAAM) i Nacionalna galerija portreta (NPG), koji dijele ulaz, a time i posjetioce, bili su zatvoreni 225 dana. Poseta NGA smanjena za 82 odsto – sa 4,1 miliona u 2019. na 730.000 u 2020, a SAAM i NPG imali su 81 odsto manju posetu prošle u odnosu na pretprošlu godinu (321.000 naspram 1,7 milion).

Brazil je takođe jedan od svjetskih epicentara pandemije, sa najvećim brojem slučajeva posle SAD, pa su i podaci o radu muzeja drastični. Podaci 19 brazilskih muzeja obuhvaćenih istraživanjem pokazuju da su bili zatvoreni u proseku 203 dana. Muzeji u Braziliji, Sao Paulu, Rio de Žaneiru i Belo Horizonte ukupno su imali 1,6 milion posjetilaca, što je 72 odsto manje u odnosu na 2019. godinu (5,6 miliona).

Uprkos ogromnom broju slučajeva zaraze koronavirusom, brazilske umjetničke institucije su pritom pod pritiskom vlasti da ostanu otvoreni. Brazilski predsednik Žoao Bolsonaro, koji je to tražio i od biznis sektora, nedavno je suspendovao državno finansiranje kulture u regionima sa restrikcijama uvedenim zbog korone.

Novi Zeland bez ograničenja

Jedan od svetlijih primjera borbe protiv pandemije je Novi Zeland, zahvaljujući ranoj primjeni restriktivnih mjera i proglašavanju nekoliko brzih i striktnih zatvaranja.

Novozelandski muzeji bili su zatvoreni manje od globalnog proseka, a kada su otvoreni, nisu imali ograničenja u pogledu kapaciteta publike, za razliku od većine drugih širom sveta. Najmanje oštećen veći novozelandski muzej je Krajstčerč umjetnička galerija, koja je bila zatvorena 54 dana, a zabilježila je pad posjete od svega 28 odsto.

Najpopularnija novozelandska muzejska institucija, Muzej Novog Zelanda Te Papa u Velingtonu imao je oko 838.000 posjetilaca, što je 46 odsto manje nego 2019.

Umjetnička galerija Oklanda, koja je bila zatvorena 101 dan, otkazala je velike izložbe Pikasa i Monea zbog ograničenja putovanja, ali je odlučila da ne odustane od izložbe 111 domorodačkih umjetnika – najveće u 133-godišnjoj istoriji tog muzeja.