Nakon što se pojavio "originalni" Dejtonski sporazum, kako je to bez vještačenja utvrdila policija RS, na slobodu je pušten Željko Kuntoš, osoba kod koje je taj primjerak pronađen.

U Forenzičkom centru u Banjaluci koji okuplja stručnjake vještake kažu da ih niko nije zvao da utvrde radi li se o originalu ili kopiji.
Upozoravaju da sudska dokumenta koja mogu da utiču na sudbine ljudi, analiziraju poslastičari, psiholozi, pedagozi…

U prvi mah pronađen je originalni primjerak Dejtonskog sporazuma:

“Primjerak koji pripada Republici Srpskoj. Originalna engleska verzija”, izjavio je Darko Ćulum, direktor policije Republike Srpske.

Bez zadrške i bez ranijeg vještačenja utvrdio je direktor policije Republike Srpske.

Nakon puštanja Željka Kuntoša na slobodu, njegov advokat Miljkan Pucar jasno je rekao da su kod klijenta pronađene neke fotokopije, a ne originalni Dejtonski sporazum.

A sve je mogao da vještači Forenzički centar iz Banjaluke. Direktor Dane Branković, kaže sam ima skromne 52 godine iskustva. Branković i njegovih pet saradnika u Centru imaju završene i adekvatne škole za tumačenja spisa poput onih pronađenih na palama.

“Svi smo završili Grafički fakultet i imamo preko 190 godina iskustva u grafičkoj struci i trenutno smo najstručnija ekipa za vještačenja na širim geografskim područjima“, kazao je mr. ing. graf. tehnologije i vještak Dane Branković.

Branković dodaje:

“U kriminalističkom tehničkom centru MUP-a radi trenutno dvoje izvršilaca. Jedan je diplomirani psiholog, a drugi profesor pedagogije i psihologije.“

Da li i kako dokumenta koja se koriste u istražnim i sudskim postupcima tumače psiholozi i pedagozi zaposleni u policiji, nismo dobili odgovor iz MUP-a Republike Srpske na ove navode.

Zato analitičari tumače kontekst u kojem je iz ladice izvučen sporni dokument.

“To izvlačenje je imalo za svrhu skretanje pažnje sa vrlo važne teme koja je u tom trenutku okupljala javnost u RS, a to je referendum.  Pitanje koje se po diskusijama i cijelom toku ispostavilo kao pitanje života i smrti“, rekla je Tanja Topić, politička analitičarka.

A pitanje života mnogih odlučili su upravo vještaci, u mnogim susdskim postupcima.

Dane Branković kaže da godinama ukazuje da nekvalifikovani vještaci odlučuju o sudbinama ljudi, samo zato što su im nadležna ministartva dala certifikate.

U Federaciji BIH je još gora situacija. Tvrdi samo jedan od 22 vještaka u tom entitetu školovan je inžinjer grafičke tehnologije. Na spisku akreditovanih ima kaže i nastavnika predškolskog, ili turističko ugostiteljske struke.

“Samo ne znamo jesu poslastičari ili kuhari… Ima slučajeva iz prakse, gdje su na ta nestručna vještačenja naslonjene sudske presude. Ima pomalo svašta. A radi se o ljudskim sudbinama“, kaže vještak Dane Branković.

Ministartva pravde definišu listu sudskih vještaka. U oblasti kriminalistike postoje tako stručnjaci vještaci za balistiku, bombe, novac, akcizne markice, dokumenta ali i šasije motora. Makar na papiru.