Nadmetanje velikih sila se vratilo na Zapadni Balkan, na šta Evropska unija, zauzeta drugim krizama, nije ragovala, ocjena je organizacije Evropski savjet sa spoljne poslove, uz konstataciju da u regionu raste osjećaj da se EU raspada i da nije ozbiljno zainteresovana za nove integracije.
“To stvara vakuum, u koji se uključuju drugi akteri, posebno Rusija i Turska. Uticaj EU, kao i dugoročni projekat integracije i demokratizacije zemalja Zapadnog Balkana, mogao bi biti potkopan, ako Brisel ne preduzme odlučnu akciju”, navode oni.
pročitajte još
Nadmetanje velikih sila se odvija u vrijeme kada se EU i Balkan bore sa izbjegličkom krizom. Brisel je sporo pomogao zemljama na balkanskoj izbjegličkoj ruti i nije uspio da dođe do zajedničkog rješenja.
Izbjeglička kriza je, kako navode, na neki način promijenila tradicionalne uloge EU i Balkana, pošto je Unija postala izvoznik nestabilnosti u region. “Prošle godine su izbjeglice počele da dolaze na Zapadni Balkan iz Grčke, a ostale su zarobljene u regionu, pošto su im članice EU na sjeveru blokirale prijelaz”.
Izbjeglička kriza oživjela dugotrajna neprijateljstva i ojačala kriminal
Evropski savjet za spoljne poslove, čije je sjedište u Londonu, navodi da je izbjeglička kriza pogoršala bilateralne odnose, oživjela dugotrajna neprijateljstva i ojačala organizovani kriminal.
Novo geopolitičko nadmetanje je omogućilo zemljama Zapadnog Balkana da balansiraju između EU i drugih sila, što je igra koja ima dugu tradiciju na prostoru bivše Jugoslavije, a dobila je novi podsticaj u vrijeme slabosti EU i često se koristi kao sredstvo ucjene, kako bi se od Unije dobili ustupci.
Rusija aktivnija u regionu, miješa se u lokalnu politiku
Rusija je postala aktivnija u regionu, poslije aneksije poluostrva Krim, jer Moskva želi da utvrdi nova pravila evropske bezbijednosti i suprotstavi se interesima EU.
Moskva više ne prihvata pasivno da će se Zapadni Balkan približiti EU i NATO, već koristi priliku da ugrozi ciljeve Unije i Zapada, mješajući se u lokalnu politiku i podstičući antizapadnu i populističku retoriku.
Takvu retoriku prihvataju neke političke i društvene organizacije u Beogradu, Banjaluci, čak i Podgorici.
Akcije Moskve mogu usporiti proces demokratizacije tih zemalja, ojačati potencijalne napetosti, čak stvoriti “Trojanske konje”, koji bi jednog dana mogli potkopati koheziju EU i NATO.
Evropski savjet za spoljne poslove smatra da EU i njene članice moraju raditi na smanjenju destabilizacionog uticaja izbjegličke krize, uključivanjem Zapadnog Balkana u proces odlučivanja o tom problemu.
Obnoviti kredibilitet EU
Brisel treba da radi na obnovi kredibiliteta EU i bude čvrsto posvećen svojim kriterijumima za priključenje vezanim za demokratiju i vladavinu prava, umjesto da pravi kompromise kako bi ostvario kratkoročne ciljeve.
Istovremeno, EU bi trebalo da odgovori na “upad” Rusije u region i da spriječi napore Moskve da oslabi evropski put zemalja Zapadnog Balkana. “U novom i neprijateljskom geopolitičkom okruženju, EU bi trebalo kandidatima za članstvo jasno da predoči da strateško savezništvo nije mogućnost, već obaveza za članstvo u Uniji”.
N1 pratite putem aplikacija za Android | iPhone/iPad i društvenih mreža Twitter | Facebook.
