Jučerašnje saslušanje pred Komitetom za vanjske poslove američkog Senata je pokazalo da su Sjedinjene Američke Države svoju dosadašnju politiku “nedovoljnog angažmana” pretvorile u “transakcionističku, direktnu zloćudnu podršku nedemokratskim akterima, de facto omogućavajući regionalne hegemonističke agende”, navodi se u komentaru organizacije Democratization Policy Council (DPC).
Kako navodi ova organizacija, saslušanje je “pružilo zakašnjelu priliku senatorima da postave upitna pitanja Bidenovoj admionistraciji u vezi sa njenom politikom na Zapadnom Balkanu”.
Međutim, ističe da, dok su neki senatori iskoristili tu priliku, a posebno Bob Menendez, Ben Cardin i Pete Ricketts, drugi su “efektivno dali administraciji odobrenje za njenu dugotrajnu politiku – ili su je čak podržali”.
“Da budemo jasni, ta neuspješna politika je dvostranačka produkcija koja sada obuhvaća četiri administracije i pet državnih sekretara prije (Antonija) Blinkena, a datira još od 2006. godine”, navodi DPC.
Navodi da se pod Donaldom Trumpom, a sada još agresivnije pod Bidenom, američka politika “prebacila s nedovoljnog angažmana na transakcionističku, direktnu zloćudnu podršku nedemokratskim akterima, de facto omogućavajući regionalne hegemonističke agende”, te da je upravo ova karakteristika bila “utkana” u obraćanjima Specijalnog savjetnika državnog sekretara SAD-a Dereka Cholleta i specijalnog američkog izaslanika za Zapadni Balkan Gabriela Escobara.
“Djelovali kao Vučićevi branioci”
Navodi da je ovo upravo bilo najvidljivije u njihovim odgovorima u vezi sa Srbijom gdje su “često ispadali kao Vučićevi branioci kada su ih pitali o kriminalu njegovog režima, neliberalizmu, regionalnom iridentizmu i nesvrstanosti po pitanju Ukrajine”, ali da se moglo primjetiti i u odgovorima na pitanja koja se tiču Crne Gore i Bosne i Hercegovine.
DPC navodi da je Chollet djelovao “uznemireno” kada ga je Menendez pitao da komentariše nedavnu analizu New York Timesa o Aleksandru Vučiću.
Chollet se nije osvrnuo ni na jednu tačku teksta u vezi sa Vučićem, ali je naveo da SAD koriste sankcije u regionu po pitanju korupcije i prijetnji miru, napominjući da SAD “drže Vučića odgovornim”.
“Nijedan funkcioner Vučićevog režima nije sankcionisan kao što su drugi drugi u regionu”, ističe DPC.
Povodom Ohridskog sporazuma između Srbije i Kosova je Chollet naveo da SAD smatraju ovaj nepotpisani sporazum pravno obavezujućim i da Vučić to nikada nije negirao, ali je, kako primjećuje DPC, izbjegao Menendezovo pitanje da li je Srbija prekršila dogovor glasajući protiv članstva Kosova u Savjetu Evrope.
Također je naveo da se trenutni pregovori odnose na to da “Kosovo i Srbija riješe svoje nesuglasice”, što DPC smatra potvrdom ranije izjave Miroslava Lajčaka da su sadašnji pregovori bili oko “crvenih linija” Beograda i Prištine “a ne oko prvobitnog političkog dijaloga koji se zasnivao na tome da Zapad postavlja principe crvene linije, počevši od toga da Srbija konačno prizna Kosovo”.
“Revizionizam evidentan po pitanju BiH”
“Revizionizam je također bio evidentan u svjedočenju o Bosni i Hercegovini, gdje je Chollet odgovorio na pitanje senatora Cardina da su nametanja (odluka visokog predstavnika) od 2. oktobra i iz aprila 2023. godine radi postizanja željenog političkog ishoda (i zadovoljavanja Dragana Čovića i Hrvatske) bila ‘udar protiv etnonacionalizma’”, navodi DPC.
Također navodi da su svjedočenja o BiH “otkrila upornu zabludu da će “funkcionalna Federacija” djelovati kao “protuteža” separatističkom režimu Milorada Dodika u entitetu Republika Srpska”.
DPC ističe da Dodik i Čović već godinama zajednički nastupaju pred Zapadom, i da “nema znakova da će prestati”.
Ističe također da postoji jedan regionalni akter koji nije prepoznat zbog svoje uloge u ovoj situaciji, a to je Hrvatska. Dodaje da su premijer Andrej Plenković, predsjednik Zoran Milanović i ministar vanjskih poslova, Gordon Grlić-Radman, “energično koristili članstvo u EU za svoju nacionalističku agendu u BiH”.
“Zabluda politike SAD”
Navodi da je još jedna “zabluda” koja je iznesena pretpostavka da bi udovoljavanje “neposlušnim” akterima olakšalo bržu integraciju u EU, te da nijedna od ovih zemalja u svom trenutnom stanju nije prihvatljiva za EU, i da nema mnogo napretka u njima po ovom pitanju.
Još jedna očekivana tema je bilo pitanje “zloćudnih geopolitičkih aktera” koje su pokrenuli Menendez i senator Jim Risch, govoreći o Rusiji i Kini u njihovim uvodnim izjavama. Senator Ricketts je bio veoma zainteresovan za odnose Srbije sa Kinom, ali odgovor koje je dobio je bio “transakcionistički, a ne zasnovan na vrijednostima, otkrivajući temelj te politike”, navodi DPC.
Također ističe da je Escobar “pogrešno predstavio” inicijativu Otvoreni Balkan kao kompatibilnom sa Berlinskim procesom i čak pizitivnom za Kosovo.
Prema DPC-u je svjedočenje po pitanju Crne Gore bilo možda najproblematičnije jer su “zaobiđene srpske i ruske agende”.
“Nije priznata nikakva prijetnja nezavisnosti, inkluzivnosti ili orijentaciji Crne Gore. Nijedan od svjedoka nije se bavio ni regionalnim ambicijama Srbije kroz Srpski svijet – što je pitanje koje je postavio Menendez”, navodi DPC.
Dodaje da su, kao što se često slučaj u vezi sa ustavnim pitanjima u Bosni i Hercegovini, Chollet i Escobar tvrdili da bi se Zajednica opština sa srpskom većinom mogla modelirati po evropskim primjerima poput Južnog Tirola, Švicarske i drugih, te da bi se time izbjegle opasnosti da ta struktura postane slična Republici Srpskoj.
“Nedostatak vrijednosti ili vizije zasnovane na vrijednostima”
Senatorka Jeanne Shaheen, je postavila obojici pitanja vezano za snagu i trajnost mandata Eufor-a u Zemlji.
Chollet je, smatra DPC, u svom odgovoru pokazao “neobjašnjivo povjerenje” u Eufor zbog toga što Moskva nije stavila veto na mandat, te je potvrdio da su njegove trenutne snage od otprilike 1.100 osoblja dovoljne da ispuni mandat odvraćanja.
DPC ističe da su tri Zamjenika vrhovnog komandanta savezničkih snaga za Evropu izjavila su da je snaga jačine više od 5.000 vojnika potrebna za ispunjavanje Aneksa 1A Dejtonskog sporazuma koji se odnosi na “sigurno okruženje”.
“Ni senatori ni izlagači nisu spomenuli da NATO ponovo osigurava EUFOR kroz proces Berlin-plus, mogućnost raspoređivanja američkih snaga da pojačaju to sredstvo odvraćanja, ili raspoređivanje (vojnika) u Brčkom”, navodi DPC.
Dodaje da bi upravo ova posljednja opcija “ubila narativ o secesiji RS”, te da bi efekat koji bi to proizvelo “osakatio” ideju “Srpskog sveta” i djelovao stablilizirajuće.
“Sve u svemu, saslušanje je naglasilo nedostatak vrijednosti ili vizije zasnovane na vrijednostima u politici SAD-a. Izostala je riječ “strategija”. Nikakva strategija nije evidentna. Ali čini se da osnovni pristup koji je predstavljen podržava neke od mračnijih sumnji u vezi sa politikom SAD-a i Zapada”, navodi DPC.
“Iredentistički programi Srbije i Hrvatske ostaju nepriznati, a kamoli adresirani; Sopstveni interes Edija Rame za ovo je podstaknut ovim stavom i američkim zalaganjem za Otvoreni Balkan”, dodaje.
“Ne samo politika, već i procedure se moraju promijeniti ako se SAD žele vratiti nekada ponosnoj historiji odvraćanja agresije, održavanja mira i promoviranja stvarnog demokratskog napretka i ljudskog dostojanstva u regiji. Jučerašnji događaj nikoga ne bi trebao ohrabriti”, zaključuje na kraju.
Program N1 televizije možete pratiti UŽIVO na ovom linku kao i putem aplikacija za Android|iPhone/iPad
Kakvo je tvoje mišljenje o ovome?
Budi prvi koji će ostaviti komentar!