Početak motorizacije nekadašnje SFR Jugoslavije, ratom uništene zemlje koja je nezadrživo išla ka industrijalizaciji i razvoju, je vezana za automobil kragujevačke Zastave – Fiću.

Prvi Fićo je izašao sa proizvodnih traka Zastave 18. oktobra 1955. godine po licenci italijanskog FIAT-a i proizvodio se narednih 30 godina, piše portal Lako do kola.

Do novembra 1985, kada je iz Zastave izašao posljednji Fića, ukupno je proizvedeno 923.487 primjeraka ovog automobila koji je u SFRJ proglašen za nacionalnu klasu.

A sami korjeni popularnog Fiće sežu još u daleku 1936. godinu, kada je FIAT-ov inženjer Dante Gikosa konstruisao legendarni Topolino. Od Gikose je zahtjevano da, na platformi Topolina, konstruiše novi mali gradski automobil za četiri osobe.

Italijansko poslijeratno ekonomsko čudo

Kada se FIAT 600 pojavio na sajmu automobila u Ženevi 1955. godine, označen je kao italijansko poslijeratno ekonomsko čudo, a mnogi ga i danas smatraju najuspješnijim FIAT-ovim modelom svih vremena. Kuriozitet je da je do 1960. godine prodat u čak milion primjeraka.

Prvi Fićo proizveden 1955.godine u Kragujevcu je imao 767 kubika i samo 29 konjskih snaga. Od 1962. godine počinje proizvodnja Zastave 750M, po večini stvari identičnoj FIAT-u 600E.

Može se reći da te 1962. godine kragujevačka fabrika po produktivnosti i tehnološkom razvoju uopšte nije zaostajala za FIAT-ovim fabrikama.

Već 1970. godine počinje proizvodnja Zastave 750M sa motorom od 795 kubika, termostatom i zatvorenim sistemom za hlađenje, a poslije toga i modela 750S koji se od prethodnika razlikovao samo u nekim sitnicama i volanu preuzetom od FIAT-a 126.

Zatim, 1979. godine nastaje Zastava 750 special, sa tada moćnim motorom od 22 kilovata koji je omogućio veču hitrinu automobila i dostizanje brzine od 120km/h.

Kruna na Beogradskom sajmu 1980.

Kruna se desila 1980. godine na Beogradskom sajmu kada je predstavljena Zastava 850, u osnovi identičnog dizajna kao njen prethodnik, sa “malim” razlikama u performansama. Naime, pokretao je motor od 843 kubika i 23,4 kilovata, koji joj je omougućio maksimalnu brzinu od 125km/h.

Osim Italije i Jugoslavije, popularni Fićo se proizvodio i u Austriji, Španiji i Argentini, i ukupno je sa proizvodnih traka izašlo 2.695.197 ovih automobila u svim verzijama.

Poslednji Fićo je sa proizvodnih traka kragujevačke Zastave je izašao 18.novembra 1985. godine i bio je crvene boje.

Autor teksta: Rajko Martinović