Danas je u gradiću Rudo u prisustvu nekoliko stotina antifašista iz BiH, Srbije i Hrvatske obilježeno 82. godine od formiranja Prve Proleterske narodno-oslobodilačke udarne brigade u okupiranoj Jugoslaviji, tokom Drugog svjetskog rata. Na spomen obilježje i partizansko groblje u Rudom položeno je cvijeće te odata počast poginulim pripadnicima ove partizanske jedinice.
Među antifašistima iz cijele regije bili su i članovi osam Udruženja antifašista i boraca NOR-a (UABNOR-a) iz Kantona Sarajevo. Najviše ih je bilo iz UABNOR-a Centar Sarajevo. Njih predvode agilni Sejo Lisak i Zumra Mujkić Baždarević iz Komisije za obilježavanje i podsjećanje na događaje iz Drugog svjetskog rata.
Oni svoje i članove drugih udruženja vode na sva obilježavanja godišnjica od Sutjeske, Kozare, Neretve, Rudog, Drvara, Stoca, Mostara do Igmanskog marša i drugih događaja.
Cvijeće na spomenik Prvoj proletereskoj brigadi u Rudom uz partizanske pjesme, zastave država regije i znamenja iz NOB-a položile su i delegacije brojnih Udruženja antifašista i boraca NOR-a iz BiH, ali i iz drugih bivših jugoslovenskih republika. Bili su tu antifašisti iz Beograda, Sarajeva, Han Pijeska, Bajine Bašte, Banje Luke, Kreševa, Srebrenika, Iliaša, Hadžića…
Organizator današnjeg obilježavanja bila je opština Rudo čiji načelnik Dragoljub Bogdanović je pozdravio sve učesnike na ručku koji je za njih organizovan u hotelu.
Prilikom dolaska u Rudo na časovima istorije održanim u autobusima, antifašisti su između ostalog podsjetili i na ove podatke, kaže Sejo Lisak:
“Prva proleterska narodno-oslobodilačka udarna brigada je formirana 21. decembra 1941. godine u Rudom kao prva “regularna” jedinica NOVJ koja se kretala i borila širom okupirane teritorije, šireći ujedno komunističku ideju. Prvu borbu ova brigada je vodila već sutradan kod sela Gaočića i Mioča u blizini Rudog. Taj datum, 22. decembar 1941. godine, se iz tih razloga slavio kao Dan Jugoslovenske narodne armije. Brigada je bila formirana od šest bataljona, četiri iz Srbije i dva iz Crne Gore, sa ukupno 1.200 boraca. Prva proleterska udarna brigada je na svom ratnom putu imala 530 većih i manjih borbi i prešla više od 20.000 kilometara. Učestvovala je, između ostalih, u bitkama na Neretvi i Sutjesci, na Sremskom frontu i oslobođenju Beograda i Zagreba. Tokom borbi koje je vodila u njenim redovima je učestvovalo više od 22.000 ljudi iz cijele Jugoslavije. Imala je više od 7.500 poginulih, ranjenih i nestalih boraca, a izbacila je iz stroja više hiljada neprijateljskih vojnika. Dala je više od 3.000 partizanskih rukovodilaca i 83 narodna heroja. Posljednju borbu vodila je za oslobođenje Zagreba, u koji je ušla 9. maja 1945. godine.”
Članovi UABNOR-a kažu da su danas došli u Rudo da sa ovog događaja pošalju poruku za potrebom promocije vrijednosti antifašizma i tradicije borbe naroda sa ovih prostora, posebno zbog ponovnog jačanja desničarskih snaga na prostoru koji je nekada bio zajednička domovina.
U vrijeme bivše Jugoslavije Prva proleterska je decenijama bila ponos i zaštitni znak Rudog. Tito je tu prvi put postrojio borce Prve proleterske brigade i to se smatra mjestom osnivanja Jugoslovenske narodne armije.
Da bi zaposlenima u Muzeju Prve proleterske isplatili plate na početku rata, Ruđani su 1992. godine otpadu u tadašnjem Titovom Užicu, prodali bronzani kip Josipa Broza Tita što je do tada ukrašavao gradski trg.
Opština Rudo je po popisu iz 2013. imala 7.747 stanovnika a danas na području opštine „za stalno“ živi oko 4.000, a u samom gradiću manje od 1.000 ljudi.
Život u Rudom danas se svodi na dvije kladionice, četiri slabo snabdjevene prodavnice mješovite robe i tri poluprazna kafića jer već odavno nema pekaru, kiosk, restoran, banku, supermarket, bioskop,..
Jedini hotel u gradu mijenjao je ime i vlasnike, više puta zatvaran, sada radi ali gostiju nema,
Za sve ostalo, Ruđani moraju ići u više od 40 kilometara udaljeni Višegrad.
Muzejom Prve proleterske danas gazduje Boračka organizacija RS, koja okuplja borce Vojske Republike Srpske iz rata devedesetih.
Partizanska postavka Titove sobe preseljena je na sprat dok je prizemlje preuređeno u Spomen sobu srpskim borcima u kojoj je slika Draže Mihajlovića, vođe četnika u Drugom svjetskom ratu.
Nekadašnja Ulica Prve proleterske u kojoj se i nalazi spomenik ovoj brigadi danas nosi ime Draže Mihailovića.
Dan osnivanja Prve proleterske brigade i Dan JNA u Bosni i Hercegovini obilježava još na jednom mjestu u BiH, istina simbolično – u centru Živinica. Već više godina uzastopno, svakog 22. decembra, Mevludin Selimović u uniformi bivše armije, sa zastavom SFRJ, odaje poštu kraj biste svog idola Josipa Broza po kojem i njega poznanici u Živinicama zovu „Tito“.
Program N1 televizije možete pratiti UŽIVO na ovom linku kao i putem aplikacija za Android|iPhone/iPad
Kakvo je tvoje mišljenje o ovome?
Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare