Kampanja za predstojeće lokalne izbore u BiH, koji će biti održani 6. oktobra, zvanično počinje sutra. No, odavno je krenula, što je, prema novim izbornim pravilima, zabranjeno. Iako su sankcijama podložne mnoge nepravilnosti, dosadašnja uloga CIK-a u tome nije ohrabrujuća, kritikuju iz nevladinog sektora. Izmjene izbornog zakona unijele su pometnju i otvorile prostor samovoljnom tumačenju, jer se od autentičnog OHR ograđuje. Pravo glasa na predstojećim Lokalnim izborima ima 3.400.204 birača.

Na Lokalnim izborima učestvovaće više od 26.000 kandidata, a kandidatske liste predalo je 168 političkih partija. Iz CiK BiH, stoga, podsjećaju političke subjekte na nova izborna pravila, te ono što ne smiju činiti tokom trajanja političke kampanje. U suprotnom, mogu ih kazniti novčanim iznosom od 30.000 KM, ili ih, čak, ukloniti s kandidatske liste, ili poništiti učešće političkog subjekta.

Irena Hadžiabdić, predsjednica CIK-a BiH:

“Posebno skrećemo pažnju na to da se pojedine zabrane odnose na cijeli izborni period, kao što je npr. govor mržnje. Političkim subjektima je zabranjeno iznositi lažne informacije koje mogu ugroziti integritet izbornog procesa i dezinformisati birače”. 

U hvatanju krivina tokom trke za ubjeđivanje birača, politički subjekti krenuli su brzinom koja nije dozvoljena, a što je prema novim nametnutim odredbama Izbornog zakona BiH, zabranjeno. CIK je, ističu, do sada zaprimio više od 14.000 prigovora od kojih je još 482 u radu. Izrekli su 59 novčanih kazni u iznosu od 268.500 KM. No, podaci nevladinog sektora se razlikuju. Mnogo je više registrovanih nepravilnosti od spremnosti CIK-a da ih sankcionišu, posebno u dijelu korištenja javnih resursa u predizborne svrhe.

Ivana Korajlić, Transparency International BiH:

“U prethodna dva mjeseca CIK-u smo podnijeli više od 90 prijava. Jedan dio se odnosio na preuranjenu izbornu kampanju, ali dobar dio tih primjera odnosio se na primjere zloupotrebe javnih resursa u izborne svrhe. Međutim, prema postupanju CIK, vidimo da se odbija sankcionisati zloupotreba javnih resursa.”

Za dva mjeseca predizbornog perioda kroz jednokratna davanja svi nivoi vlasti podijelili su oko 53 miliona KM. Iz TI BiH ranije su, u vezi sa ovim odredbama, zatražili i autentično tumačenje OHR-a, koji je odgovornost prebacio na CIK.

Irena Hadžiabdić, predsjednica CIK-a BiH:

“Oštro odbijam svaku tvrdnju da mi izbjegavamo da nekog sankcionišemo. Bilo je mnogo takvih predmeta, da se davala jednokratna novčana pomoć građanima. Naša istraga je u toj grupi slučajeva pokazala da se radi o izdvajanjima iza kojih je stalo cijelo opštinsko vijeće, da je to jedan redovni vid izdvajanja”.

Vlado Rogić, član CIK-a BiH:

“Ako je opštinsko ili gradsko vijeće dalo donacije za maturalna putovanja, za udruženja penzionera, i sl., iako je to prvi put, ne mora da znači da je to zloupotreba resursa”.

Centralna izborna komisija do sada je izricala sankcije partijama koje su se hvalile predizbornim radovima tokom preuranjene kampanje, navode iz TI BiH, ali još se čeka na odluke po prijavi protiv državnog ministra Sevlida Hurtića koji se fotografisao pored javnih radova finansiranih sa lokalnog nivoa u Doboju, ali i na odluke po prijavama protiv poslanika u NSRS i nosioca liste SNSD-a u Banjaluci Vlade Đajića koji preko bilborda nudi besplatne preglede penzionerima. Sve ovo budno prati i Koalicija pod lupom. Ističu da izborna pravila krše, uglavnom i najveće političke stranke: SNSD, SDA, HDZ BiH, SDS i SDP.

Hasan Kamenjaković, Koalcija “Pod lupom”:

“Mi smo do sada zabilježili 181 slučaj u kojem postoji sumnja da su se kandidati lažno predstavii da su nestranački. Do sada smo CIK-u prijavili, na osnovu prikupljenih dokaza, 71 slučaj ove vrste nepravilnosti”.

Vehid Šehić:

“Ja imam i neke druge poglede. Vi kaznite kandidate, a ne kaznite političkog subjekta, čiji je kandidat odgovoran. U sportu, čak se kazni klub kad publika pravi problem, ne njihovi navijači”. 

Već postaje jasno da političke stranke nemaju namjeru odustati od apsolutne kontrole biračkih odbora bez obzira na jasna izborna pravila. Sve to baca sumnju na svrsishodnost nametnutih izmjena pojedinih odredaba Izbornog zakona koje zbog nepostojanja tumačenja i uske primjene, za sada, ne daju očekivane rezultate.