Zemljotresi različitih magnituda gotovo se svakodnevno dešavaju u svijetu, kao što je bio slučaj i u srijedu, kada je razorni potres pogodio Tajvan. Kada je riječ o Evropi, ona i nije toliko poznata po intenzivnoj seizmičkoj aktivnosti, ali i tamo se dešavaju veliki zemljotresi. Evo kakva je seizmička situacija na Balkanu i koje zemlje se mogu naći u opasnosti.
Seizmička aktivnost na Balkanu
Geografski region koji čini Balkan nalazi se u veoma složenom geološkom okruženju gde se susreću mnoge tektonske ploče. Najrazorniji zemljotres u poslednjih 100 godina u ovom regionu dogodio se u Skoplju u julu 1963. godine, kada je poginulo više od hiljadu ljudi, piše Centar za proučavanje zemljotresa „Quantecum“.
Bosna i Hercegovina
Zbog posebne tektonske situacije u Bosni i Hercegovini, zemljotresa je više nego u drugim balkanskim zemljama. Uglavnom se javljaju zbog pomjeranja Afričke ploče ka sjeveru i njenog sudara sa Evroazijom dok klizi ispod evropskog kontinenta. Kao rezultat toga, u našoj zemlji mogu da se jave epizodni zemljotresi jačine 5,0 stepeni i više.
Zabilježeni su i zemljotresi koji su izazvali smrtne slučajeve i velika urbana razaranja, poput banjalučkog zemljotresa jačine 6,4 stepena 27. oktobra 1969. godine. Šteta koju je tada pretrpjela BiH iznosila je više od 300 miliona dolara.
Posljednji značajan zemljotres u Bosni i Hercegovini dogodio se 22. aprila 2022. godine. Zemljotres jačine 5,6 stepeni Rihterove skale zabilježen je 42 kilometra jugoistočno od Mostara.
Hrvatska
Hrvatska obala leži na velikoj tektonskoj strukturi koja se proteže od Splita na jugu do Karlovca na sjeveru. Duž ove strukture formira planinski lanac Dinarida i kao rezultat toga, pogađaju je višestruki zemljotresi različite jačine.
U martu 2020. Zagreb je pogodio zemljotres jačine 5,3 koji je izazvao veliku štetu, ali na sreću niko nije nastradao. Zemljotres jačine 6,4 stepena Rihterove skale pogodio je 29. decembra 2020. grad Petrinju južno od Zagreba, ubivši sedam ljudi i uništivši stotine zgrada i kuća.
Najrazorniji zemljotres dogodio se 1667. godine u Dubrovniku, sa procenjenom magnitudom od 7,2. Više od 3.000 ljudi je stradalo, a Dubrovnik je bio potpuno uništen. Ako bi se isti zemljotres dogodio danas, procijenjeni broj žrtava bi bio veći od 1.500, a šteta bi bila veća od sedam milijardi dolara.
Sjeverna Makedonija
Veći deo Balkana i dalje pamti razorni zemljotres u Skoplju u julu 1963. godine. Poginulo je više od 1.000 ljudi, dok je 4.000 povrijeđeno, a više od 200.000 ljudi je ostalo bez krova nad glavom. Ekonomski gubici bili su blizu osam milijardi dolara.
Najnoviji najveći zemljotres u Sjevernoj Makedoniji bio je zemljotres jačine 5,4 stepena Rihterove skale koji se dogodio 10. septembra 2016. godine na dva kilometra od Skoplja. Niko nije poginuo, ali je povrijeđeno više od 50 ljudi.
Srbija
Iako su zemljotresi česti, ozbiljni zemljotresi u Srbiji su rjeđi i uzrokuju manja oštećenja. Prema svjetskim podacima, od 1950. godine od direktnih posljedica zemljotresa u Srbiji su umrle tri osobe.
Jedan od poslednjih velikih zemljotresa dogodio se u novembru 2010. godine i bio je jačine 5,5 stepeni Rihtera u centralnoj Srbiji nedaleko od Kraljeva. Dvije osobe su poginule, a više od 100 je zadobilo lakše povrede. Zemljotres je napravio štetu veću od 100 miliona dolara.
Crna Gora
Ozbiljni zemljotresi su u Crnoj Gori rjeđi, ali se ipak dešavaju. Poslednji ozbiljan zemljotres dogodio se 1979. godine i u njemu su poginule 94 osobe, dok je povrijeđeno oko 1.000 osoba. Zemljotres, koji je trajao samo 10 sekundi bez doma je ostalo više od 100.000 ljudi.
Od 1950. godine od direktnih posljedica zemljotresa u Crnoj Gori stradalo je više od 150 ljudi.
Bugarska i Rumunija
Najveći zemljotres u Bugarskoj bio je jačine 7,0 stepeni Rihterove skale i dogodio se 1928. u Plovdivu. Poginulo je više od 120 ljudi, a 260.000 je ostalo bez krova nad glavom.
Rumunija je jedna od zemalja koje su najugroženije od zemljotresa u EU, sa stotinama umrlih u posljednjih 200 godina. Prema svjetskim podacima, više od 1.600 ljudi je umrlo od 1950. godine od direktnih posljedica zemljotresa.
Zašto ima toliko zemljotresa?
Privremeno povećanje ili smanjenje seizmičnosti dio je normalne fluktuacije stope zemljotresa. Ni povećanje ni smanjenje širom svijeta nije pozitivan pokazatelj da je veliki zemljotres neizbežan, piše USGS.
Katalog zemljotresa „ComCat“ sadrži sve veći broj zemljotresa posljednjih godina – ne zato što ima više zemljotresa, već zato što ima više seizmičkih instrumenata koji mogu da snime više zemljotresa.
Kakvo je tvoje mišljenje o ovome?
Budi prvi koji će ostaviti komentar!