Rusija je izgubila rat u Ukrajini onog trenutka kada je dato naređenje za invaziju, a pravni stručnjaci treba da utvrde da li je u Ukrajini počinjen genocid, rekao je za Radio Slobodna Evropu dr. Srđa Pavlović predavač na Katedri za historiju i klasiku Univerziteta Alberta u Kanadi.

Rusija je sa desetinama hiljada vojnika 24. februara započela invaziju na Ukrajinu. Više od 11 miliona ljudi napustilo je zemlju, a ukrajinske institucije istražuju više hiljada slučajeva ratnih zločina. Istragu je pokrenuo i Međunarodni krivični sud u Hagu.

Generalna skupština UN-a usvojila je 2. marta rezoluciju kojom se osuđuje ruska agresija, kojoj je upućen zahtjev da odmah prestane sa upotrebom sile protiv Ukrajine.

Pavlović smatra da se situacija u Ukrajini na dva načina reflektuje na Zapadni Balkan, kroz jasniju definisanost proruskog odnosno anti-zapadnog sentimenta i kroz značajniju angažovanost Zapada u regionu.

RSE: Drugi je mjesec rata u Ukrajini. Sve više je civilnih žrtava, razaranje gradova sve brutalnije, imamo i slučajeve silovanja … Nakon zločina u Buči sve češće se od ukrajinske strane pominje riječ genocid. Mislite li da je situacija eskalirala do tog nivoa… odnosno da li je invazija poprimila taj karakter?

Pavlović: Nije samo ukrajinska strana ta koja rusku agresiju sada opisuje kao genocid. To čine i neki historičari – eksperti za izučavanje genocida i Holokausta – a od nedavno i američka administracija. Vojna operacija koja nije započeta s genocidnom namjerom može da poprimi te karakteristike i taj cilj, kada se promijene uslovi pod kojima se vodi vojna kampanja. Postoje snažne indicije da je genocidna namjera sada prihvaćena kao strateški cilj ruske vojne agresije na Ukrajinu.

Osim Buče, zabilježeni su slučajevi ubijanja civila na više lokacija, što pokazuje sistematičnost vojnog djelovanja kada su u pitanju ukrajinski civili. Ta sistematičnost je jedna od karakteristika genocida. Osim toga, retorika zvanične Rusije – karakterizacija ukrajinskog etničkog identiteta i ukrajinske državnosti, prije svega – može da posluži kao važan dokaz genocidne namjere.

Da li se, ili ne, radi o genocidu kao pravno definisanoj kategoriji zavisit će potpuno od prirode sakupljenih dokaza i tužilačke sposobosti da se na sudu dokaže linija komandne odgovornosti kao odraz unaprijed donesene političke odluke.

RSE: Pominje se mogućnost sukoba širih razmjera. Vidite li sličnosti sa početkom Drugog svjetskog rata? I šta su razlike koje mogu spasiti svijet od novog globalnog sukoba?

Pavlović: Mogućnost širih sukoba postoji, ali je pitanje isplativosti takvog širenja za Rusiju. Sukob širih razmjera bi podrazumijevao sukob s NATO članicama. Takav sukob ne bi bio isplativ ni za jednu stranu i pretpostavljam da je Putin svjestan ishoda takvog sukoba. Poređenja s početkom Drugog svjetskog rata su, mislim, neutemeljena jer su geostrateške situacije i konteksti (politički, ekonomski, ideološki) sasvim različiti.

No, takva poređenja imaju veliku političku i propagandnu upotrebnu vrijednost u vremenu koje karakteriše takozvana “magla rata” [fog of war, metafora, označava da je situacija u ratu složena, nejasna, sa mnogo nepoznanica, op. aut.].

Opširnije na portalu Radio Slobodna Evropa.

Program N1 televizije možete pratiti UŽIVO na ovom linku kao i putem aplikacija za Android|iPhone/iPad