Ruska agresija i kolebanje SAD-a otkrivaju koliko je Evropa loše opremljena da se nosi sa izazovima u odbrani, piše ugledni list Economist. Navodi se da se Evropa decenijama oslanjala na SAD, te da evropski političari bježe od teških odluka koje zahtijeva ruska agresija. Upozorava se da ovo mora da se promjeni, i to odmah.
“Rusija postaje opasnija, Amerika sve manje pouzdana, a Evropa ostaje nespremna. Problem je jednostavno za predstaviti, ali je teško shvatiti razmjere njegovog rješenja. Sigurnosni aranžmani zasnovani na NATO-u koji su proizašli iz Drugog svjetskog rata – i spriječili treći – toliko su dio evropskog tkiva bi bio ogroman zadatak mijenjati ih”, navodi se u analizi Economista.
Ističe se da evropski lideri hitno moraju da “odbace svoje postsovjetsko samozadovoljstvo”, što bi podrazumijevalo povečanje izdataka za odbranu na nivo koji nije viđen decenijama, obnavljanje zanemarenih vojnih tradicija Evrope, restrukturiranje njene industrije naoružanja i pripremanje za mogući rat.
“Ubistvo Alekseja Navaljnog, glavnog ruskog opozicionog lidera, u kaznenoj koloniji 16. februara trebalo je da razbije sve preostale iluzije o nemilosrdnosti i nasilju Vladimira Putina. Kako borbe ulaze u treću godinu, Rusija pobjeđuje u Ukrajini”, navodi se.
Objašnjava se da je Putin postavio ekonomiju Rusije na ratnu osnovu, te da sada troši 7,1% BDP-a na odbranu.
“Kako je rekao danski ministar odbrane, u roku od tri do pet godina bi Putin mogao biti spreman za borbu protiv NATO-a, možda pokretanjem hibridnih operacija protiv jedne od baltičkih država. Njegov cilj bi bio da uništi obećanje NATO-a da će, ako jedna zemlja bude napadnuta, druge biti spremne da joj priteknu u pomoć”.
Čak i dok ruska prijetnja raste, odvraćanje Zapada slabi. To je, kako se navodi, dijelom zbog kolebanja američke podrške Ukrajini.
Ističe se da je to dijelom i zato što je Donald Trump, koji bi mogao biti sljedeći američki predsjednik, doveo u sumnju da će stati na stranu Evrope u slučaju ruskog napada.
“Republikanska stranka i dijelovi sigurnosnog establišmenta postaju sve manje posvećeni Evropi. Američka odbrana je sve više fokusirana na Pacifik. Čak i ako predsjednik Joe Biden bude ponovo izabran, on bi mogao biti posljednji američki instinktivno atlantistički predsjednik”, ističe se.
Implikacije ovoga su “strašne”, kako se upozorava u analizi, te se dodaje da Evropa “u potpunosti zavisi od dominantne vojne sile NATO-a”, a da se jedan američki general nedavno požalio da bi mnoge vojske čanica saveza imale poteškoće u tome da rasporede čak i jednu punu brigadu od nekoliko hiljada vojnika.
Iznosi se podatak da je između 2015. i 2023. Velika Britanija izgubila pet svojih borbenih bataljona. Mnogim zemljama nedostaju kapaciteti, kao što su transportni avioni, kapaciteti za komandovanje i kontrolu i sateliti. Poljska može postaviti odličan sistem raketne artiljerije HIMARS, ali zavisi od Amerike u pronalaženju svojih ciljeva dugog dometa. Brzi napredak Rusije i Ukrajine u ratovanju dronovima, svakodnevno testiran na bojnom polju, dovodi do rizika da NATO zaostaje.
“S obzirom na duge cikluse vojnog planiranja, Evropa to treba početi ispravljati danas. Prioritet je jačanje sopstvene sposobnosti za borbu. To počinje masivnim programom zapošljavanja i nabavke”, navodi se.
U analizi se ističe da je regrutacija skupa i neefikasna, ali da Evropa bi mogla učiti na primjeru nordijskih zemalja poput Finske i Švedske, koje održavaju velike rezerve.
Evropske vojske pokušavaju da udruže svoje narudžbe za opremu, ali one sa odbrambenom industrijom često se prepiru oko toga da li njihove kompanije imaju pravičan udio u poslovanju. Dodaje se da Francuska ima nesuglasice s evropskim zemljama koje kupuju sistem protivvazdušne odbrane koji koristi američke i izraelske lansere.
“U kompromisu između brzog poboljšanja borbene moći svojih vojnika i sporije izgradnje vlastite industrije, trebali bi staviti veći naglasak na brzinu”, ističe se.
Međutim, to neće biti jeftino. Ove godine evropske zemlje u NATO-u će potrošiti oko 380 milijardi dolara na odbranu. Prilagođeno kupovnoj moći, to je otprilike isto kao i Rusija, ali Evropa za svoj novac dobija manje.
Jedan od razloga za to je, kako se navodi, fragmentacija. Drugi je loša navika štedljivosti na opremi. NATO očekuje od svojih članica da troše 20% svojih budžeta na oružje. Nedostatak među NATO članicama u EU (plus Norveška) akumuliran od 1991. iznosi 557 milijardi eura.
“Popuniti tu prazninu će biti teško. U 2022. godini, nakon osam godina povećanja nakon ruske aneksije Krima, evropske članice NATO-a nisu ukupno potrošile ništa više nego 1990. godine u realnom iznosu. Socijalna potrošnja se više nego udvostručila. Argumenti oko budžeta NATO-a često se svode na to da li država izdvaja 2% BDP-a za odbranu. Bitan je i način na koji se novac troši. Ipak, čak i uz efikasnost, 2% neće biti dovoljno”, upozorava se.
Ako evropski lideri žele prikupiti sredstva putem rezova na druge usluge, poreza i zaduživanja, morat će uvjeriti birače da su te žrtve vrijedne toga. U Njemačkoj, koja će vjerovatno postati najveći vojni potrošač u Evropi, morat će promijeniti ograničenje deficita koji je zapisan u ustavu. Plan Evropske komisije za koordinaciju kupovine oružja doveo je do kritika zemalja članica, možda zato što bi obuzdao lobiranje industrijskih šampiona.
“Oslanjajući se toliko decenija na Ameriku, mnogi Evropljani koji nikada nisu znali ništa osim mira i dalje bježe od teških izbora koje zahtijeva ruska agresija”, ističe se.
Te teške odluke protežu se i na nuklearno oružje. Putin je zaprijetio eskalacijom kako bi odvratio Zapad u tome da Ukrajini pošalje napredno konvencionalno oružje. Bez američkog nuklearnog sredstva odvraćanja, istočna Evropa bi bila ranjiva na istu taktiku.
Zatim se u analizi postavlja pitanje da li bi li nuklearno naoružane zemlje Velika Britanija i Francuska umjesto toga ponuditi garancije, da li bi bile voljne to učiniti i da li bi Putin uopšte u to povjerovao?
Opasnost je da se Evropa veže u čvorove oko institucionalne teologije. Neki, posebno u Francuskoj, tvrde da bi kontinent trebao tražiti stratešku autonomiju od Amerike što je brže moguće, idealno kroz Evropsku uniju.
Autori analize smatraju da bi bilo mnogo bolje fokusirati se na NATO jer ovaj savez ima mnogo više kapaciteta i opsega za proširenje od novonastale sigurnosne operacije EU.
Također se ističe da bi jačanje evropske uloge unutar NATO-a imalo smisla jer potrebne vojne strukture već postoje. Također bi se to vezalo za saveznike koji nisu u EU a koji su vitalni za odbranu Evrope: Velika Britanija je najveći evropski vojni potrošač, Norveška dijeli granicu s Rusijom, a Island kontrolira pristup sjevernom Atlantiku.
“Povećanje težine Evrope u NATO-u ima prednost u tome što pokazuje da je spremna učiniti više, u nadi da će Amerika ostati tu, ali istovremeno da se priprema za slučaj da se SAD povuku”, ističe se.
“Rusija je mnogo siromašnija i manje naseljena od Evrope. Putinova pljačka ga čini silom u opadanju. Ali on još uvijek može širiti uništenje i bijedu. Najbolje mjesto za zaustavljanje Putina je Ukrajina. Ipak, čak i ako to uspije, Evropa će morati drugačije razmišljati o odbrani. To treba početi sada”, navodi se na kraju.
Program N1 televizije možete pratiti UŽIVO na ovom linku kao i putem aplikacija za Android|iPhone/iPad
Kakvo je tvoje mišljenje o ovome?
Budi prvi koji će ostaviti komentar!