Jedva da je stasala i jedna generacija od najgoreg zločina na tlu Europe poslije holokausta, lideri bosanskih Srba, bez traga pokajanja, ponovo suna secesionističkom ratnompohodu što u Bosni izaziva strah, ako ne i zaprepaštenje, piše Esther Solomon, urednica izraelskog lista Haaretz, koja naglašava da je upravo to razlog zašti jevreji i Izrael moraju da dignu glas protiv onoga što se dešava u BiH.

Retorika 90-ih

Baš kao i 90-ih godina proslog vijeka, lideri bosanskih Srba sve više zagovaraju secesiju od države, te pojačavaju anti-bošnjački sentiment – baš kao i 90-ih, piše Esther Solomon.

“Novi rat u Europi podstaknut rasističkim, hiper-nacionalizmom koji ne mari za međunarodne sporazume i ljudska prava u koji su se politički i ekonomski umješale Rusija i Kina sigurno mora da zvuči kao nešto što bi privuklo pažnju kompletne Europe i Bijele Kuće. Otpor sve jačem negiranju genocida, ako ne i samom trijumfalizmu nad istim, otpor prijetnjama multietničkoj državi sa dugogodišnjom historijom jevrejske kulture kao njenim sastavnim dijelom, te otpor opkoljavanja još jedne europske ne-kršćanske manjine čije je sotaniziranje ključni motiv antisemitizma i bijelaca-supremacista širom svijeta – to zasigurno zvuči kao problem koji bi se trebao ticati i Jevreja i jevrejskih grupa za borbu za ljudska prava,” pita se Solomon, te dodaje da čak i gore navedeni problem jedva da dopiru to ičije pažnje jer se govori o Bosni i njenoj najistaknutijoj zajednici – bosanskim muslimanima.

Njen sagovornik, Vanja Filipović kojem je jedna od jevrejskih humanitarnih organizacija pomogla da napusti opkoljeno Sarajevo kao dijete, a koji je danas BiH ambasador u Velikoj Britaniji, kaže da se problem nacionalističke ideje o Velikoj Srbiji nikada nije u potpunosti riješio. On je samo bio prigušen neko vrijeme, ali se danas opet razbuktao, kaže Filipović.

U isto vrijeme, lideri bosanskih Srba su pojačali napade na državne institutije, čineći državu nefunkcionalnom što je samo uvod u zahtjev za secesiju, tvrdi Solomon.

“Dodik – Putinov čovjek na Balkanu”

Protivljenje međunarodnom angažmanu u BiH kao i srpski separatizam uživaju veliku podršku Kremlja koji igra dugogodišnju geopolitičku igru u Balkanu intenziviranjem svoje sfere utjecaja te zaustavljanjem dalje integracije regiona sa Zapadom, a po najviše sa EU i NATO-om.

Veliku zabrinutost u Bosni predstavlja i prijetnja da će Rusija i Kina sve više ukidati podršku Vijeća sigurnosti UN-a prema BiH te da će ruski predsjednik Vladimir Putin natjerati EU da odustane od svoje mirovne misije u državi, navodi urednica izraelskog lista te dodaje da je najveća prijetnja bosanskom teritorijalnom i političkom integritetu danas upravo političko vođstvo bosanskih Srba iz Republike Srpske.

Govoreći o Miloradu Dodiku kao o lideru bosanskih Srba, Solomon piše da je on poznat kao “Putinov čovjek na Balkanu” te da je nepopravljiv negator genocida koji srebrenički genocid naziva ‘fabrikovanim mitom i dogovorenom tragedijom’. Podsjeća i na zakon o zabrani korištenja udžbenika u kojima se spominje srebrenički genocid ili opsada Sarajeva jer je to po njemu “netačno i neće se podučavati”.

Nadalje, Solomon za njega kaže da je anti-muslimanski demagog koji voli da neutemeljeno tvrdi da Bošnjaci žele “muslimansku državu”.

“Za većinu razumnih posmatrača jasno je da je Dodik centralna ličnost za uništenje institucija na državnom nivou i za antimuslimanski govor mržnje na Balkanu,” tvrdi Solomon te dodaje da tu dolazi do poricanja genocida: ‘To je ciljana politička poruka koja ima za cilj stvaranje dalje podjele među zajednicama’,” kaže Filipović te dodaje da je cilj gašenje svake nade o zajedničkom društvu.

“‘Pravo vrijeme’ da se dovrši posao”

Solomon zaključuje da Dodikovo konstantno negiranje genocida podsjeća na sotoniziranje Bošnjaka pred rat 1992. čiji je cilj bio stvaranje klime u kojoj bi, s vremenom, Srbi mogli pucati u svoje komšije i prijatelje Bošnjake. Ono što nju straši je da se ovdje možda radi o povratku ratnim ciljevima tadašnjih lidera bosanskih Srba s tim da bi sada moglo biti pravo vrijeme “da se dovrši posao”.

S tim u vezi, ona se dotiče La Benevolencije, jevrejske humanitarne organizacije osnovane 1492. godine koja je od tada pa do danas i sve vrijeme rata, uživala ulogu neutralne strane koja je otvarala javne kuhinje po Sarajevu, kao i apoteke, klinike, škole te bila spona između Sarajevo i ostatka svijeta za vrijeme okupacije.

BiH ambasador Filipović je takođe potvrdio predanost humanitarnom radu La Benevolencije zbog koje su mnoge jevrejske humanitarne organizacije pritekle u pomoć Bosnia i Hercegovini.

On tvrdi da su mnogi Jevreji i jevrejske organizacije bile povrijeđene saznanjem da je vojska RS pravila koncentracione logore i počinila genocid te da je prezir prema tim zločinima kao i užas zbog toga da su se uopće dogodili ostali urezani u njihovom sjećanju što im je dalo snage da se odupru konstantnim naporima da se zločini umanje uprkos bezbrojnim dokazima, presudama i dokumentima koji dokazuju njihovo postojanje. Prema pisanju Solomon, tu se pojavljuju paralele sa negiranjem holokausta.

“Da li je slogan ‘Nikad više’ nakon Holokausta izgubio moralnu snagu?”

U razgovoru sa Jakubom Fincijem koji je bio na čelu La Benevolencije tokom rata, ovaj istaknuti član jevrejske zajednice u BiH joj je potvrdio da se zakonska regulativa protiv zabrane negiranja genocida jednako odnosi i na zabranu negiranja holokausta te da se jevrejska zajednica u BiH podjednako bori protiv islamofobije kao i protiv anti-semitizma jer su to “lice i naličje istog problema”.

“Ali ovaj narativ o neraskidivoj vezi i solidarnosti nije sasvim univerzalan. Postoji više istaknutih jevrejskih ličnosti koje su javno odbile da genocid nazovu genocidom, od Efraima Zurofa iz Wiesenthal centra do naučnika holokausta Yehude Bauera. A tu su i proaktivniji učesnici u kampanji revizionizma Republike Srpske, pored dva navedena izraelska akademika (od kojih je jedani stručnjaka za holokaust, koji je pružio punu podršku legitimizacije negiranja genocida) koji su posebno izabrani da vode takozvane “komisije za istinu” o Srebrenici i stradanju Srba u Sarajevu,” ističe urednica Haaretza.

Autorica teksta naglašava da su RS izvještaji o Sarajevu i Srebrenici prožeti jezikom koji otuđuje Bošnjake sugerišuće da su oni sami po sebi strani i prijeteći, baš kao što desničarska retorika širom Evrope i šire podupire ideju da ni muslimanima tu nikada ne može biti mjesto.

“Užasan osjećaj déjà vua u Bosni i nemogućnost da se ljudi zainteresuju, navodi nas da se zapitamo da li je slogan ‘Nikad više’ nakon Holokausta izgubio moralnu snagu, i da li je ikada zaista nešto značio,” pita se Solomon.

Izrael nije priznao bosanski genocid

Iako je Izrael priznao Bosnu i Hercegovinu 1997. godine, Država nikada nije priznala bosanski genocid, tvrdi Solomon, te dodaje kako je Izrael takođe glasao za uvođenje embarga na prodaju oružja BiH, no izvještaju o slanju oružja iz Izraela vojsci bosanskih Srba i dalje izlaze u javnost uprkos zabrani objave detalja o izvozu oružja iz države ka regionu u vremenu 1990-1996 zbog straha od narušavanja vanjsko-političkih odnosa i sigurnosti države Izrael.

Uprkos ovome kao i drugim skandalima koji se vežu za Izrael i njihovu podršku europskim režimima koji najviše rade na reviziji historije Drugog svjetskog rata, Vanja Filipović je ostao optimističan da će iskustvo Jevreja iz tog rata dati Izraelu izrazitu moralnu snagu ako se odluči da stane u odbranu opstanka Bosne i Hercegovine, tvrdi ona.

“Mislim da niko u Izraelu nikada ne bi javno podržao lidere koji prkose svim međunarodnim i pravnim normama i koji se bave brutalnim poricanjem genocida, koji svakodnevno izražavaju mržnju i netoleranciju zasnovanu na vjeri”, Filipović je rekao Esther Solomon koja na kraju teksta dodaje da “nije imala srca, ili potpuni gubitak nade, da ga odvrati od takvog mišljenja.”

Program N1 televizije možete pratiti UŽIVO na ovom linku kao i putem aplikacija za Android|iPhone/iPad